جمعه بیست و نهم فروردین ۱۴۰۴ - 0:13 - علی رضا نقش نیلچی -
فردوسی » شاهنامه » داستان سیاوش » بخش ۴
... که بر چوب ریزند نفط سیاه
بیامد دو صد مرد آتش فروز
دمیدند گفتی شب آمد به روز ...
فردوسی » شاهنامه » داستان سیاوش » بخش ۸
... ز ترکان و از روزگار نبرد
همی گفت صد مرد ترک و سوار
ز خویشان شاهی چنین نامدار ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی گشتاسپ صد و بیست سال بود » بخش ۲۵ - سخن دقیقی
... نماندست از ایرانیان و سپاه
مگر هفتصد مرد آتش پرست
هه پیش آذر برآورده دست ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی شاپور ذوالاکتاف » بخش ۱۴
... بفرمود تا نامداران روم
برفتند صد مرد زان مرز و بوم
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود » بخش ۵ - رزم خاقان چین با هیتالیان
... که پیدا نبودی ز دیبا زمین
به صد مردش از جای برداشتند
ز هامون به گردون برافراشتند ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی خسرو پرویز » بخش ۶۶
... برو عود و عنبر همی سوختند
دوصد مرد برنای فرمانبران
ابا هریکی نرگس و زعفران ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی خسرو پرویز » بخش ۷۱
... ز خشت و ز گچ بر دلش یاد بود
چو صد مرد بیرون شد از رومیان
ز ایران و اهواز وز هر میان ...
===========================
بیامد دو صد مرد آتش فروز دمیدند گفتی شب آمد به روز ..
این بیت از شاهنامه فردوسی است و تصویری باشکوه از یک صحنه حماسی را به نمایش می‌گذارد. در اینجا، دویست مرد آتش‌افروز وارد میدان می‌شوند و چنان آتشی می‌دمند که شب همچون روز روشن می‌گردد. این نوع تصویرسازی یکی از ویژگی‌های برجسته شاهنامه است که قدرت، هیجان و عظمت لحظه‌های نبرد را با شکوهی حماسی به تصویر می‌کشد.
این بیت مربوط به داستان سیاوش است و نشان‌دهنده قدرت، استراتژی و صحنه‌های پرشکوه نبرد در حماسه‌های ایرانی می‌باشد.
تحلیل ادبی
این بیت از شاهنامه فردوسی با استفاده از تصویرپردازی قوی، احساسی از هیجان و شکوه جنگ را القا می‌کند. تحلیل ادبی این بیت شامل چند جنبه مهم می‌شود:
۱. تصویرپردازی و ابهام شاعرانه
در این بیت، فردوسی با استفاده از دویست مرد آتش‌افروز صحنه‌ای حماسی و پرتنش خلق می‌کند. عبارت دمیدند گفتی شب آمد به روز نشان‌دهنده تأثیر آتش در میدان نبرد است که تاریکی شب را به روز روشن تبدیل می‌کند. این نوع تصویرپردازی که در آن تضاد میان شب و روز به نمایش گذاشته می‌شود، یکی از ویژگی‌های سبک حماسی فردوسی است.
۲. سبک حماسی و آهنگ کلام
شاهنامه فردوسی به دلیل سبک موزون و آهنگین خود، یکی از برجسته‌ترین آثار ادبیات فارسی محسوب می‌شود. در این بیت، وزن عروضی و قافیه‌ی همخوان با حس حماسی شعر، به تأثیرگذاری بیشتر آن کمک می‌کند.
۳. نقش عدد در تقویت مفهوم
عدد دوصد (دویست) در این بیت نمادی از کثرت و قدرت است. فردوسی معمولاً در اشعار خود از اعداد برای بزرگ‌نمایی و تأکید بر شکوه و عظمت استفاده می‌کند. این عدد در کنار واژه‌ی آتش‌فروز شدت تأثیرگذاری تصویر نبرد را بیشتر می‌کند.
۴. ارتباط با داستان سیاوش
این بیت از داستان سیاوش در شاهنامه فردوسی است و بخشی از ماجرای گذر او از آتش را به تصویر می‌کشد. در این صحنه، آتش آزمونی برای سیاوش می‌شود که پاکی و بی‌گناهی او را ثابت می‌کند. این نوع استفاده از عناصر طبیعی همچون آتش در شاهنامه نمودی از اعتقاد به عدالت الهی و آزمون‌های سرنوشت است.
همی گفت صد مرد ترک و سوار ز خویشان شاهی چنین نامدار
این بیت از شاهنامه فردوسی است و بخشی از داستان سیاوش را روایت می‌کند. در اینجا، فردوسی به صد مرد ترک و سوار اشاره می‌کند که از خویشان شاهی و نامداران هستند. این بیت نشان‌دهنده‌ی اهمیت نسب و خاندان در ساختار اجتماعی آن دوران است و همچنین بر شجاعت و جایگاه جنگجویان تأکید دارد.
این بخش از شاهنامه در گنجور نیز آمده است و در آن، سیاوش درگیر تصمیم‌گیری‌های دشوار درباره‌ی سرنوشت خود و اطرافیانش است. او باید میان وفاداری به پدر و اخلاق انسانی یکی را انتخاب کند، زیرا می‌داند که اگر این مردان را نزد شاه بفرستد، ممکن است بی‌گناه کشته شوند.
تحلیل ادبی
تحلیل ادبی بیت شاهنامه
این بیت یکی از نمونه‌های سبک حماسی فردوسی است که با استفاده از تصویرپردازی قوی، مفاهیم مهمی را بیان می‌کند:
۱. تصویرسازی و شکوه حماسی
فردوسی با استفاده از ترکیب «صد مرد ترک و سوار» فضایی پرشکوه و پرتحرک را به نمایش می‌گذارد. در ادبیات حماسی، جنگجویان و سواران نماد قدرت، شجاعت و ایستادگی در برابر دشواری‌ها هستند. استفاده از چنین تصویری، اهمیت نیروی انسانی در نبردها را نشان می‌دهد.
۲. جایگاه عدد و تأکید بر عظمت
اعداد در شاهنامه همیشه نقش مهمی دارند. عدد صد به عنوان نمادی از کثرت و قدرت به کار رفته است که نشان‌دهنده شکوه و اهمیت حضور این افراد در صحنه است. فردوسی از این عدد برای بزرگ‌نمایی و افزایش هیجان و تأثیرگذاری استفاده می‌کند.
۳. اهمیت نسب و ارتباط اجتماعی
عبارت «ز خویشان شاهی چنین نامدار» به اهمیت نسب و خاندان در ساختار اجتماعی آن دوران اشاره دارد. در شاهنامه، افراد نامدار و شایسته معمولاً از خاندان‌های سلطنتی یا پهلوانی هستند که نشان‌دهنده‌ی جایگاه اجتماعی و نقش آنها در رویدادهای مهم است.
۴. آهنگ و موسیقی شعر
شاهنامه دارای وزن عروضی و قافیه‌ای هماهنگ است که موجب موسیقی و روانی در خواندن آن می‌شود. این بیت نیز با وزن هماهنگ و موزون، حس جنگ، هیجان و حرکت را در ذهن خواننده تقویت می‌کند.
۵. ارتباط این بیت با داستان سیاوش
این بیت بخشی از داستان سیاوش است. حضور ترکان و خویشان شاهی در این بخش از داستان، زمینه‌ای برای رخدادهای آینده فراهم می‌کند. داستان سیاوش یکی از تراژدی‌های مهم شاهنامه است که با مفاهیمی چون وفاداری، عدالت و قهرمان‌پروری درهم آمیخته شده است.
مگر هفتصد مرد آتش پرست هه پیش آذر برآورده دست
این بیت از شاهنامه فردوسی است و بخشی از پادشاهی گشتاسپ را روایت می‌کند. در اینجا، فردوسی به هفتصد مرد آتش‌پرست اشاره می‌کند که در برابر آتش مقدس دست‌های خود را بالا برده‌اند. این تصویر نشان‌دهنده‌ی احترام و نیایش به آتش، که در آیین زرتشتی مقدس شمرده می‌شود، است.
تحلیل ادبی
۱. تصویرپردازی و شکوه آیینی
فردوسی با استفاده از عدد هفتصد و آتش‌پرستان، تصویری از یک آیین مذهبی را به نمایش می‌گذارد. این بیت نشان‌دهنده‌ی اهمیت آتش در فرهنگ ایرانی و نقش آن در آیینهای زرتشتی است.
۲. جایگاه عدد در تقویت مفهوم
عدد هفتصد در این بیت نمادی از کثرت و عظمت است. فردوسی معمولاً از اعداد بزرگ برای نشان دادن شکوه و اهمیت یک رویداد استفاده می‌کند.
۳. ارتباط با آیین زرتشتی
در آیین زرتشتی، آتش نماد پاکی، روشنایی و حقیقت است. این بیت نشان‌دهنده‌ی احترام و نیایش زرتشتیان به آتش مقدس است که در تاریخ ایران جایگاه ویژه‌ای داشته است.
۴. وزن و موسیقی شعر
شاهنامه دارای وزن عروضی متقارب مثمن محذوف است که موجب موسیقی و روانی در خواندن آن می‌شود. این بیت نیز با وزن هماهنگ و موزون، حس شکوه و عظمت آیین را در ذهن خواننده تقویت می‌کند.
این بیت بخشی از داستان گشتاسپ است که در آن، آیینهای زرتشتی و نقش آنها در جامعه ایرانی به تصویر کشیده شده است.
چگونه این بیت در داستان گشتاسپ جای می‌گیرد؟
این بیت در داستان پادشاهی گشتاسپ در شاهنامه فردوسی جای دارد و به آیین زرتشتی و احترام به آتش مقدس اشاره می‌کند. در این بخش از داستان، فردوسی به هفتصد مرد آتش‌پرست اشاره می‌کند که در برابر آذر مقدس دست‌های خود را بالا برده‌اند. این تصویر نشان‌دهنده‌ی احترام و نیایش به آتش، که در آیین زرتشتی مقدس شمرده می‌شود، است.
ارتباط این بیت با داستان گشتاسپ
در شاهنامه، گشتاسپ یکی از پادشاهان کیانی است که آیین زرتشتی را پذیرفت و آن را در ایران گسترش داد. این بیت به نقش دین زرتشتی در دوران گشتاسپ اشاره دارد، زیرا او نخستین پادشاهی بود که به آیین زرتشت ایمان آورد و آن را در سراسر ایران تبلیغ کرد. در این دوران، آتشکده‌های بزرگی ساخته شد و موبدان زرتشتی نقش مهمی در اداره‌ی کشور داشتند.
تحلیل تاریخی و فرهنگی
عدد هفتصد در این بیت نمادی از کثرت و عظمت است. فردوسی معمولاً از اعداد بزرگ برای نشان دادن شکوه و اهمیت یک رویداد استفاده می‌کند.
آتش در آیین زرتشتی نماد پاکی، روشنایی و حقیقت است. این بیت نشان‌دهنده‌ی احترام و نیایش زرتشتیان به آتش مقدس است که در تاریخ ایران جایگاه ویژه‌ای داشته است.
گشتاسپ به عنوان پادشاهی که دین زرتشتی را پذیرفت، نقش مهمی در تحولات دینی و فرهنگی ایران ایفا کرد. این بیت بخشی از روایت فردوسی درباره‌ی گسترش آیین زرتشتی در دوران گشتاسپ است.
بفرمود تا نامداران روم برفتند صد مرد زان مرز و بوم
این بیت از شاهنامه فردوسی و مربوط به پادشاهی شاپور ذوالاکتاف است. در اینجا، فردوسی به نامداران روم اشاره می‌کند که به فرمان شاه صد مرد از آن سرزمین را روانه کردند. این بیت بخشی از روایت تاریخی و حماسی شاهنامه است که به روابط میان ایران و روم در دوران شاپور پرداخته است.
تحلیل ادبی
۱. تصویرپردازی و شکوه تاریخی
فردوسی با استفاده از نامداران روم و صد مرد، تصویری از یک رویداد مهم تاریخی را به نمایش می‌گذارد. این بیت نشان‌دهنده‌ی اهمیت دیپلماسی و روابط میان ایران و روم در آن دوران است.
۲. نقش عدد در تقویت مفهوم
عدد صد در این بیت نمادی از کثرت و اهمیت است. فردوسی معمولاً از اعداد مشخص برای تأکید بر شکوه و عظمت یک رویداد استفاده می‌کند.
۳. ارتباط با داستان شاپور ذوالاکتاف
این بیت بخشی از داستان پادشاهی شاپور ذوالاکتاف است که در آن، شاپور با رومیان درگیر می‌شود و در نهایت پیروزی بزرگی به دست می‌آورد. این بخش از شاهنامه به قدرت سیاسی و نظامی ایران در برابر روم اشاره دارد.
۴. وزن و موسیقی شعر
شاهنامه دارای وزن عروضی متقارب مثمن محذوف است که موجب موسیقی و روانی در خواندن آن می‌شود. این بیت نیز با وزن هماهنگ و موزون، حس شکوه و عظمت تاریخی را در ذهن خواننده تقویت می‌کند.
به صد مردش از جای برداشتند ز هامون به گردون برافراشتند
این بیت از شاهنامه فردوسی و مربوط به پادشاهی کسری نوشین‌روان است. در اینجا، فردوسی تصویری از شکوه و قدرت را به نمایش می‌گذارد. عبارت «به صد مردش از جای برداشتند» نشان‌دهنده‌ی نیروی عظیمی است که فردی را از زمین بلند کرده و به آسمان برده است. این تصویرپردازی حماسی، قدرت و عظمت را به شکلی نمادین بیان می‌کند.
تحلیل ادبی
۱. تصویرپردازی و شکوه حماسی
فردوسی با استفاده از عدد صد و حرکت از هامون به گردون، صحنه‌ای از اوج‌گیری و عظمت را خلق می‌کند. این بیت نشان‌دهنده‌ی قدرت نیروی انسانی و شکوه پادشاهی است.
۲. نقش عدد در تقویت مفهوم
عدد صد در این بیت نمادی از کثرت و قدرت است. فردوسی معمولاً از اعداد مشخص برای تأکید بر شکوه و عظمت یک رویداد استفاده می‌کند.
۳. ارتباط با داستان کسری نوشین‌روان
این بیت بخشی از داستان پادشاهی کسری نوشین‌روان است که در آن، فردوسی به قدرت و شکوه پادشاهی ایران اشاره دارد. این بخش از شاهنامه به اهمیت نیروی انسانی و فرمانروایی مقتدر پرداخته است.
۴. وزن و موسیقی شعر
شاهنامه دارای وزن عروضی متقارب مثمن محذوف است که موجب موسیقی و روانی در خواندن آن می‌شود. این بیت نیز با وزن هماهنگ و موزون، حس شکوه و عظمت تاریخی را در ذهن خواننده تقویت می‌کند.
چگونه این بیت در داستان جای می‌گیرد؟
این بیت در داستان پادشاهی کسری نوشین‌روان در شاهنامه فردوسی جای دارد و به شکوه و قدرت پادشاهی ایران اشاره می‌کند. در این بخش از داستان، فردوسی تصویری از اوج‌گیری و عظمت را به نمایش می‌گذارد. عبارت «به صد مردش از جای برداشتند» نشان‌دهنده‌ی نیروی عظیمی است که فردی را از زمین بلند کرده و به آسمان برده است. این تصویرپردازی حماسی، قدرت و شکوه را به شکلی نمادین بیان می‌کند.
ارتباط این بیت با داستان کسری نوشین‌روان
در شاهنامه، کسری نوشین‌روان یکی از پادشاهان برجسته‌ی ایران است که به عدالت و خردمندی شهرت دارد. این بیت بخشی از رزم خاقان چین با هیتالیان است که در آن، فردوسی به قدرت نظامی و سیاسی ایران اشاره دارد. در این بخش، کسری نوشین‌روان با دشمنان خارجی روبه‌رو می‌شود و با تدبیر و نیروی نظامی بر آنها غلبه می‌کند.
تحلیل تاریخی و فرهنگی
عدد صد در این بیت نمادی از کثرت و قدرت است. فردوسی معمولاً از اعداد مشخص برای تأکید بر شکوه و عظمت یک رویداد استفاده می‌کند.
حرکت از هامون به گردون نشان‌دهنده‌ی اوج‌گیری و تعالی است که در ادبیات حماسی به عنوان نمادی از پیروزی و قدرت به کار می‌رود.
کسری نوشین‌روان به عنوان پادشاهی که به عدالت و خردمندی شهرت دارد، نقش مهمی در تحولات سیاسی و نظامی ایران ایفا کرده است.
دوصد مرد برنای فرمانبران ابا هریکی نرگس و زعفران ..
این بیت از شاهنامه فردوسی و مربوط به پادشاهی خسرو پرویز است. در اینجا، فردوسی تصویری باشکوه از جشن و شکوه دربار خسرو پرویز را به نمایش می‌گذارد. دوصد مرد برنای فرمانبران همراه با نرگس و زعفران، نشان‌دهنده‌ی جلال و عظمت دربار ساسانی است.
تحلیل ادبی
۱. تصویرپردازی و شکوه دربار
فردوسی با استفاده از عدد دوصد و فرمانبران جوان، صحنه‌ای از جشن و شکوه پادشاهی را خلق می‌کند. این بیت نشان‌دهنده‌ی اهمیت آیینهای سلطنتی و جلال و جبروت دربار خسرو پرویز است.
۲. نقش عدد در تقویت مفهوم
عدد دوصد در این بیت نمادی از کثرت و شکوه است. فردوسی معمولاً از اعداد مشخص برای تأکید بر عظمت یک رویداد استفاده می‌کند.
۳. ارتباط با داستان خسرو پرویز
این بیت بخشی از داستان خسرو و شیرین است که در آن، فردوسی به جشن‌های باشکوه دربار ساسانی اشاره دارد. این بخش از شاهنامه به قدرت، ثروت و آیینهای سلطنتی پرداخته است.
۴. وزن و موسیقی شعر
شاهنامه دارای وزن عروضی متقارب مثمن محذوف است که موجب موسیقی و روانی در خواندن آن می‌شود. این بیت نیز با وزن هماهنگ و موزون، حس شکوه و عظمت تاریخی را در ذهن خواننده تقویت می‌کند.
چو صد مرد بیرون شد از رومیان ز ایران و اهواز وز هر میان ...
این بیت از شاهنامه فردوسی و مربوط به پادشاهی خسرو پرویز است. در اینجا، فردوسی به صد مرد رومی اشاره می‌کند که از ایران، اهواز و دیگر مناطق بیرون شدند. این بیت بخشی از روایت تاریخی و حماسی شاهنامه است که به روابط میان ایران و روم در دوران خسرو پرویز پرداخته است.
تحلیل ادبی
۱. تصویرپردازی و شکوه تاریخی
فردوسی با استفاده از صد مرد رومی و اشاره به مناطق مختلف، تصویری از یک رویداد مهم تاریخی را به نمایش می‌گذارد. این بیت نشان‌دهنده‌ی اهمیت دیپلماسی و روابط میان ایران و روم در آن دوران است.
۲. نقش عدد در تقویت مفهوم
عدد صد در این بیت نمادی از کثرت و اهمیت است. فردوسی معمولاً از اعداد مشخص برای تأکید بر شکوه و عظمت یک رویداد استفاده می‌کند.
۳. ارتباط با داستان خسرو پرویز
این بیت بخشی از داستان پادشاهی خسرو پرویز است که در آن، فردوسی به روابط ایران و روم اشاره دارد. خسرو پرویز یکی از پادشاهان ساسانی بود که درگیر جنگ‌ها و مذاکرات سیاسی با امپراتوری روم شد.
۴. وزن و موسیقی شعر
شاهنامه دارای وزن عروضی متقارب مثمن محذوف است که موجب موسیقی و روانی در خواندن آن می‌شود. این بیت نیز با وزن هماهنگ و موزون، حس شکوه و عظمت تاریخی را در ذهن خواننده تقویت می‌کند.
دو صد مرد
عبارت «دو صد مرد» در شاهنامه فردوسی چندین بار به کار رفته است و معمولاً به کثرت و قدرت اشاره دارد. این ترکیب عددی در اشعار حماسی فردوسی برای بزرگ‌نمایی و تأکید بر شکوه و عظمت به کار می‌رود.
نمونه‌ای از کاربرد «دو صد مرد» در شاهنامه
یکی از مواردی که این عبارت در شاهنامه آمده است، در داستان سیاوش است: > بیامد دو صد مرد آتش فروز > دمیدند گفتی شب آمد به روز
در اینجا، فردوسی تصویری از نبرد و آتش‌افروزی را به نمایش می‌گذارد که در آن دویست مرد جنگجو چنان آتشی می‌افروزند که شب همچون روز روشن می‌شود. این نوع تصویرپردازی یکی از ویژگی‌های برجسته شاهنامه است که هیجان و شکوه نبرد را به زیبایی نشان می‌دهد.
تحلیل ادبی
عدد دو صد نمادی از کثرت و قدرت است.
تصویرپردازی حماسی با استفاده از آتش و نور، حس هیجان و عظمت را القا می‌کند.
وزن و موسیقی شعر باعث روانی و تأثیرگذاری بیشتر بیت می‌شود.
صد مرد
عبارت «صد مرد» در شاهنامه فردوسی چندین بار به کار رفته است و معمولاً به کثرت، قدرت و شکوه اشاره دارد. این ترکیب عددی در اشعار حماسی فردوسی برای بزرگ‌نمایی و تأکید بر عظمت یک رویداد به کار می‌رود.
نمونه‌هایی از کاربرد «صد مرد» در شاهنامه
۱. داستان سیاوش > همی گفت صد مرد ترک و سوار > ز خویشان شاهی چنین نامدار
در اینجا، فردوسی به صد مرد ترک و سوار اشاره می‌کند که از خویشان شاهی و نامداران هستند. این بیت نشان‌دهنده‌ی اهمیت نسب و خاندان در ساختار اجتماعی آن دوران است و همچنین بر شجاعت و جایگاه جنگجویان تأکید دارد.
۲. پادشاهی شاپور ذوالاکتاف > بفرمود تا نامداران روم > برفتند صد مرد زان مرز و بوم
در اینجا، فردوسی به نامداران روم اشاره می‌کند که به فرمان شاه صد مرد از آن سرزمین را روانه کردند. این بیت بخشی از روایت تاریخی و حماسی شاهنامه است که به روابط میان ایران و روم در دوران شاپور پرداخته است.
۳. رزم خاقان چین با هیتالیان > به صد مردش از جای برداشتند > ز هامون به گردون برافراشتند
این بیت تصویری از اوج‌گیری و عظمت را به نمایش می‌گذارد. عبارت «به صد مردش از جای برداشتند» نشان‌دهنده‌ی نیروی عظیمی است که فردی را از زمین بلند کرده و به آسمان برده است. این تصویرپردازی حماسی، قدرت و شکوه را به شکلی نمادین بیان می‌کند.
تحلیل ادبی
عدد صد نمادی از کثرت و قدرت است.
تصویرپردازی حماسی با استفاده از جنگجویان، فرمانبران و نامداران، حس هیجان و عظمت را القا می‌کند.
وزن و موسیقی شعر باعث روانی و تأثیرگذاری بیشتر بیت می‌شود.
هفتصد مرد
عبارت «هفتصد مرد» در شاهنامه فردوسی به کار رفته است و معمولاً به کثرت، شکوه و اهمیت آیینی یا نظامی اشاره دارد. یکی از نمونه‌های برجسته‌ی این عبارت در پادشاهی گشتاسپ دیده می‌شود:
> مگر هفتصد مرد آتش‌پرست > هه پیش آذر برآورده دست
تحلیل ادبی
۱. تصویرپردازی و شکوه آیینی
فردوسی با استفاده از عدد هفتصد و آتش‌پرستان، تصویری از یک آیین مذهبی را به نمایش می‌گذارد. این بیت نشان‌دهنده‌ی اهمیت آتش در فرهنگ ایرانی و نقش آن در آیینهای زرتشتی است.
۲. جایگاه عدد در تقویت مفهوم
عدد هفتصد در این بیت نمادی از کثرت و عظمت است. فردوسی معمولاً از اعداد بزرگ برای نشان دادن شکوه و اهمیت یک رویداد استفاده می‌کند.
۳. ارتباط با آیین زرتشتی
در آیین زرتشتی، آتش نماد پاکی، روشنایی و حقیقت است. این بیت نشان‌دهنده‌ی احترام و نیایش زرتشتیان به آتش مقدس است که در تاریخ ایران جایگاه ویژه‌ای داشته است.
۴. وزن و موسیقی شعر
شاهنامه دارای وزن عروضی متقارب مثمن محذوف است که موجب موسیقی و روانی در خواندن آن می‌شود. این بیت نیز با وزن هماهنگ و موزون، حس شکوه و عظمت آیین را در ذهن خواننده تقویت می‌کند.
این بیت بخشی از داستان گشتاسپ است که در آن، آیینهای زرتشتی و نقش آنها در جامعه ایرانی به تصویر کشیده شده است
تحلیل مفهومی «صد مرد» در شاهنامه فردوسی
در شاهنامه فردوسی، عبارت «صد مرد» به عنوان نمادی از کثرت، قدرت و شکوه به کار رفته است. فردوسی به طور مکرر از این ترکیب عددی برای نشان دادن اهمیت نیروی انسانی، شجاعت و جنگاوری استفاده کرده است. بررسی مفهومی این عبارت می‌تواند به درک بهتر نقش عدد و تصویرسازی حماسی در شاهنامه کمک کند.
۱. نقش عدد در تقویت مفهوم
اعداد در ادبیات حماسی نقش مهمی در تأکید بر عظمت و شکوه دارند. عدد صد در شاهنامه معمولاً برای نشان دادن کثرت نیروی انسانی یا اهمیت یک گروه خاص به کار می‌رود. نمونه‌هایی از این کاربرد عبارتند از:
۲. تصویرپردازی و شکوه حماسی
فردوسی با استفاده از عدد صد، تصویری از یک نیروی قدرتمند و تأثیرگذار خلق می‌کند. در بسیاری از بخش‌های شاهنامه، این عدد نشان‌دهنده حضور جنگجویان، فرمانروایان یا بزرگان است که نقش مهمی در داستان ایفا می‌کنند.
۳. جایگاه اجتماعی و نظامی
عبارت «صد مرد» اغلب در بخش‌هایی از شاهنامه دیده می‌شود که به ساختار نظامی، لشکرکشی‌ها و دیپلماسی مربوط هستند. این نشان‌دهنده‌ی اهمیت نیروی انسانی در تصمیم‌گیری‌های سیاسی و نظامی دوران فردوسی است.
۴. تأثیر موسیقی و وزن شعر
شاهنامه فردوسی دارای وزن عروضی متقارب مثمن محذوف است که موجب موسیقی و روانی در خواندن آن می‌شود. استفاده از عدد صد در ترکیب با سایر واژگان، باعث ایجاد ریتم و هماهنگی در شعر می‌شود.