برداشت

شاهنامه اثر بزرگی در ادبیات فارسی است که از نظر سبک‌شناسی ادبی بسیار غنی و متنوع است. بیایید به بررسی سبک‌شناسی این ابیات بپردازیم:

1. برفتند گویندگان سخن...جوان و جهان دیده مرد کهن

• وزن شعری: فردوسی در شاهنامه از وزن عروضی استفاده کرده است. این بیت در وزن شاهنامه سروده شده است.
• سبک حماسی: استفاده از کلمات و عبارات سنگین و پرابهت که نشان‌دهنده عظمت و شکوه تاریخی و فرهنگی است.
• ریتم و قافیه: قافیه «کهن» در پایان مصراع اول و بیت دوم تأثیرگذاری بیشتری به شعر می‌بخشد.

2. به اسب اندر آمد به کاخ بزرگ....جهان ناسپرده جوان سترگ

• تشبیه: در این بیت از تشبیه برای نشان دادن عظمت و شکوه کاخ بزرگ استفاده شده است.
• قافیه: قافیه «بزرگ» در پایان هر دو مصراع به هماهنگی و تأکید بیشتر کمک می‌کند.

1. وزن شعری

این بیت نیز مانند سایر ابیات شاهنامه در وزن عروضی سروده شده است که هماهنگ و موزون است. به طور خاص، وزن این بیت "مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن" است.

2. قافیه و ردیف

• قافیه: واژه‌های "بزرگ" و "سترگ" در پایان هر دو مصراع هم‌قافیه هستند و به بیت هماهنگی و انسجام می‌بخشند.

• ردیف: این بیت ردیف ندارد.

3. تصویرسازی

• تصویر عظمت و شکوه: "به اسب اندر آمد به کاخ بزرگ" تصویری از ورود پهلوان به کاخ بزرگ ارائه می‌دهد که نشان‌دهنده عظمت و شکوه کاخ و قدرت پهلوان است.

• تصویر پهلوان جوان: "جهان ناسپرده جوان سترگ" تصویری از پهلوان جوان و شجاع است که هنوز دنیای خود را نیافته است و نشان‌دهنده اراده و قدرت اوست.

4. تشبیه و استعاره

• تشبیه: در این بیت از تشبیه برای نشان دادن عظمت و شکوه کاخ بزرگ استفاده شده است.

• استعاره: "جهان ناسپرده جوان سترگ" به معنای پهلوانی است که هنوز دنیای خود را نیافته و همچنان به دنبال آن است.

5. استفاده از صفات

• بزرگ: واژه‌ای که عظمت و شکوه را نشان می‌دهد.

• سترگ: واژه‌ای که به معنی عظیم و بزرگ است و به قدرت و شکوه پهلوان اشاره دارد.

نتیجه‌گیری

این بیت با استفاده از وزن عروضی، قافیه، تصویرسازی و صفات، به خوبی عظمت و شکوه پهلوان جوان را به تصویر می‌کشد و سبک حماسی فردوسی را به نمایش می‌گذارد.

3. به رامش نشیند جهان پهلوان...برو بر بخندند پیر و جوان

• قافیه: قافیه «جوان» در پایان هر دو مصراع.
• تصویرسازی: تصویرسازی زیبا از پهلوانی که همه افراد از پیر تا جوان را به خنده و شادی می‌آورد.

1. وزن شعری:

این بیت نیز مانند سایر ابیات شاهنامه در وزن عروضی سروده شده است که هماهنگ و موزون است.

2. قافیه و ردیف:

• قافیه: واژه‌های "پهلوان" و "جوان" در پایان هر دو مصراع هم‌قافیه هستند و به بیت هماهنگی و انسجام می‌بخشند.

• ردیف: این بیت ردیف ندارد.

3. تصویرسازی:

• تصویر پهلوان: "به رامش نشیند جهان پهلوان" تصویری از پهلوانی که در آرامش و شادی نشسته است و نمایانگر ویژگی‌های مثبت و محبوبیت پهلوان است.

• تصویر شادی و خنده: "برو بر بخندند پیر و جوان" تصویری از خنده و شادی پیر و جوان در حضور پهلوان است. این تصویر نشان‌دهنده تأثیر مثبت پهلوان بر جامعه و ایجاد شادی و رضایت در میان مردم است.

4. تشبیه و استعاره:

• در این بیت از تشبیه و استعاره به طور مستقیم استفاده نشده است، اما تصویرسازی‌ها به خوبی حس آرامش و شادی را به خواننده منتقل می‌کنند.

5. استفاده از صفات:

• پهلوان: واژه‌ای که به شخصیت شجاع و نیرومند اشاره دارد.

• جوان: واژه‌ای که به نشان‌دهنده‌ی شور و نشاط و زندگی است.

نتیجه‌گیری:

این بیت با استفاده از وزن عروضی، قافیه، تصویرسازی و صفات، به خوبی حس آرامش، شادی و تأثیر مثبت پهلوان بر جامعه را به تصویر می‌کشد و سبک حماسی فردوسی را به نمایش می‌گذارد.

4. به فرخ پی نامور پهلوان...جهان سر به سر شد به نوی جوان

• ین بیت زیبای شاهنامه به تاثیر مثبت و نوسازی که پهلوانان نامدار بر جامعه دارند، اشاره دارد. بیایید به بررسی این بیت از لحاظ سبک‌شناسی ادبی بپردازیم:

  1. وزن شعری

  این بیت در وزن عروضی سروده شده است که به هماهنگی و موزون بودن بیت کمک می‌کند. وزن این بیت به قالب "مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن" نزدیک است.

  2. قافیه و ردیف

• قافیه: واژه‌های "پهلوان" و "جوان" در پایان هر دو مصراع هم‌قافیه هستند و به بیت هماهنگی و انسجام می‌بخشند.

• ردیف: این بیت ردیف ندارد.

• 3. تصویرسازی

• تصویر پهلوان نامدار: "به فرخ پی نامور پهلوان" تصویری از پهلوانی نامدار و بزرگ را به تصویر می‌کشد که نام و شکوه او همه جا معروف است.

• تاثیر مثبت و نوسازی: "جهان سر به سر شد به نوی جوان" تصویری از تأثیر مثبت پهلوان بر جامعه و نوسازی و تجدید جوانی در آن را به نمایش می‌گذارد.

• 4. تشبیه و استعاره

• تشبیه: در این بیت از تشبیه برای نشان دادن تأثیر مثبت و نوسازی که پهلوانان نامدار بر جامعه دارند، استفاده شده است.

• 5. استفاده از صفات

• نامور: واژه‌ای که به معنای مشهور و نامدار است و پهلوان را به عنوان شخصیتی برجسته و معروف توصیف می‌کند.

• نو و جوان: واژه‌هایی که نشان‌دهنده نوسازی و تجدید جوانی در جامعه هستند.

• نتیجه‌گیری

  این بیت با استفاده از وزن عروضی، قافیه، تصویرسازی و صفات، به خوبی تأثیر مثبت و نوسازی که پهلوانان نامدار بر جامعه دارند را به تصویر می‌کشد و سبک حماسی فردوسی را به نمایش می‌گذارد.

5. بیاریم بی باک شیروی را...جوان و دلیر جهان جوی را

• 1. وزن شعری

  این بیت نیز مانند سایر ابیات شاهنامه در وزن عروضی سروده شده است که هماهنگ و موزون است. وزن این بیت به قالب "مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن" نزدیک است.

  2. قافیه و ردیف

• قافیه: واژه‌های "شیروی را" و "جهان جوی را" در پایان هر دو مصراع هم‌قافیه هستند و به بیت هماهنگی و انسجام می‌بخشند.

• ردیف: این بیت ردیف ندارد.

• 3. تصویرسازی

• تصویر پهلوان بی‌باک: "بیاریم بی باک شیروی را" تصویری از پهلوانی بی‌باک و شجاع ارائه می‌دهد که با قدرت و شجاعت خود به صحنه می‌آید.

• تصویر پهلوان جوان و دلیر: "جوان و دلیر جهان جوی را" تصویری از پهلوانی جوان و دلیر است که به دنبال کشف و جستجوی جهان است.

• 4. تشبیه و استعاره

• تشبیه: در این بیت از تشبیه برای نشان دادن شجاعت و دلیری پهلوان جوان استفاده شده است.

• 5. استفاده از صفات

• بی‌باک: واژه‌ای که به معنای شجاع و بی‌هراس است و پهلوان را به عنوان شخصیتی شجاع و بی‌باک توصیف می‌کند.

• دلیر: واژه‌ای که به معنای شجاع و قوی است و پهلوان را به عنوان شخصیتی شجاع و دلیر معرفی می‌کند.

• نتیجه‌گیری

  این بیت با استفاده از وزن عروضی، قافیه، تصویرسازی و صفات، به خوبی شجاعت و دلیری پهلوان جوان را به تصویر می‌کشد و سبک حماسی فردوسی را به نمایش می‌گذارد.

6. جز این است آیین پیوند و کین……..جهان را به چشم جوانی مبین

• نصیحت و پند: این بیت حاوی نصیحت است و به خواننده توصیه می‌کند که جهان را به دید بی‌تجربه و جوان نبینند.

این بیت از لحاظ سبک‌شناسی ادبی می‌پردازیم:

1. وزن شعری:

این بیت نیز در وزن عروضی سروده شده است که به هماهنگی و موزون بودن بیت کمک می‌کند. وزن این بیت به قالب "مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن" نزدیک است.

2. قافیه و ردیف:

• قافیه: واژه‌های "کین" و "مبین" در پایان هر دو مصراع هم‌قافیه هستند و به بیت هماهنگی و انسجام می‌بخشند.

• ردیف: این بیت ردیف ندارد.

3. تصویرسازی:

• تصویر پیچیدگی جهان: "جهان را به چشم جوانی مبین" به تصویر می‌کشد که نباید جهان را با دید ساده و بی‌تجربگی نگریست. این تصویر نشان‌دهنده نیاز به دیدگاه‌های متفکرانه و پیچیده است.

• تصویر آیین پیوند و کین: "جز این است آیین پیوند و کین" به قوانین و اصول روابط اجتماعی و دشمنی‌ها اشاره دارد که باید با دانش و خرد به آنها نگریست.

4. نصیحت و پند:

این بیت حاوی نصیحت و پند است و به خواننده توصیه می‌کند که جهان را با دید ساده‌لوحانه و جوانی نبینند بلکه با خرد و تجربه به آن نگاه کنند. این نکته در سبک حماسی فردوسی بسیار مورد توجه است.

5. استفاده از صفات:

• جوانی: واژه‌ای که به دیدگاه ساده‌لوحانه و بی‌تجربگی اشاره دارد.

• کین: واژه‌ای که به دشمنی و نزاع اشاره دارد و به پیچیدگی روابط اجتماعی تأکید دارد.

نتیجه‌گیری:

این بیت با استفاده از وزن عروضی، قافیه، تصویرسازی و نصیحت، به خوبی نیاز به دیدگاه‌های متفکرانه و پیچیده در مواجهه با دنیا را به تصویر می‌کشد و سبک حماسی فردوسی را به نمایش می‌گذارد.

7. جهان چون عروسی رسیده جوان……..پر از چشمه و باغ و آب روان

• تشبیه: جهان به عروسی رسیده جوان تشبیه شده است که نمایانگر زیبایی و شادابی است.
• تصویرسازی: تصاویر زیبا از چشمه، باغ و آب روان.

8. جهان زنده باد به نوشین روان...همیشه جهان دار و دولت جوان

• قافیه: قافیه «جوان» در پایان هر دو مصراع.
• تصویرسازی: تصویر پادشاهی دادگر که جهان و دولت را زنده و جوان نگه می‌دارد.

9. جهان شد پر از داد نوشین روان……..بخفتند بردشت پیر و جوان

این بیت زیبای شاهنامه به قدرت عدالت نوشین‌روان اشاره دارد که توانسته است صلح و آرامش را در سراسر جهان برقرار کند. بیایید این بیت را از لحاظ سبک‌شناسی ادبی بررسی کنیم.

1. وزن شعری

• این بیت نیز مانند سایر ابیات شاهنامه در وزن عروضی سروده شده است که هماهنگ و موزون است.

• 2. قافیه و ردیف

• قافیه: واژگان "نوشین روان" و "جوان" در پایان هر دو مصراع هم‌قافیه هستند و به بیت هماهنگی و انسجام می‌بخشند.

• ردیف: این بیت ردیف ندارد.

• 3. تصویرسازی

• تصویر عدالت: "جهان شد پر از داد نوشین روان" تصویری از جهانی پر از عدالت و دادگری نوشین‌روان ارائه می‌دهد. این تصویر نشان‌دهنده تأثیر مثبت یک حاکم عادل بر جامعه است.

• تصویر صلح و آرامش: "بخفتند بردشت پیر و جوان" تصویری از صلح و آرامش در دشت است که همه افراد از پیر تا جوان در آن آرامش دارند. این تصویر نشان‌دهنده تأثیر عمیق عدالت بر ایجاد صلح و امنیت در جامعه است.

• 4. استفاده از صفات

• داد: این واژه به معنای عدالت است و نمایانگر دادگری و انصاف نوشین‌روان می‌باشد.

• پیر و جوان: این عبارت نشان‌دهنده همزیستی مسالمت‌آمیز و آرامش برای تمامی افراد جامعه، از پیر تا جوان است.

• 5. سبک حماسی

• این بیت با استفاده از واژگان سنگین و پرابهت، حس حماسی و تاریخی را به خواننده منتقل می‌کند. نوشین‌روان به عنوان نماد عدالت و دادگری مورد تحسین قرار می‌گیرد و این بیت نیز با تاکید بر این ویژگی‌ها، سبک حماسی فردوسی را به خوبی نمایش می‌دهد.

• 6. ساختار بیت

• ساختار دو بخشی: بیت به دو بخش تقسیم شده است که هر بخش به توضیح یکی از ویژگی‌های عدالت نوشین‌روان می‌پردازد. در بخش اول به پر شدن جهان از دادگری اشاره شده و در بخش دوم به صلح و آرامش برای همه افراد اشاره دارد.

• نتیجه‌گیری

  این بیت با استفاده از وزن عروضی، قافیه، تصویرسازی و صفات، به خوبی عدالت و تأثیرات مثبت نوشین‌روان را به تصویر می‌کشد و سبک حماسی فردوسی را به نمایش می‌گذارد.

10. جهان جوی بگذشت بر هیرمند.... جوانی سرافراز و اسپی بلند

• این بیت زیبا از شاهنامه نشان‌دهنده شجاعت و عزت نفس پهلوان جوانی است که با اسب بلندش از رودخانه هیرمند عبور می‌کند. بیایید به بررسی سبک‌شناسی ادبی این بیت بپردازیم:

  1. وزن شعری

• این بیت در وزن عروضی شاهنامه سروده شده است که هماهنگ و موزون است.

• 2. قافیه و ردیف

• قافیه: واژه‌های "هیرمند" و "بلند" در پایان هر دو مصراع هم‌قافیه هستند و به بیت هماهنگی و انسجام می‌بخشند.

• ردیف: این بیت ردیف ندارد.

• 3. تصویرسازی

• تصویر پهلوان جوان و اسب بلند: "جهان جوی بگذشت بر هیرمند" تصویری از پهلوانی که با شجاعت و عزت نفس از رودخانه هیرمند عبور می‌کند. این تصویر نشان‌دهنده شکوه و عظمت پهلوان و ارتباط نزدیک او با طبیعت است.

• تصویر جوانی و عزت نفس: "جوانی سرافراز و اسپی بلند" تصویری از جوانی سرافراز و شجاع است که با اسب بلند خود به دنبال ماجراجویی و جستجو است.

• 4. تشبیه و استعاره

• تشبیه: "اسپی بلند" به اسب بلند تشبیه شده که نمادی از شکوه و عظمت است.

• استعاره: "جهان جوی" به پهلوانی که به دنبال کشف و جستجوی جهان است اشاره دارد.

• 5. سبک حماسی

• این بیت با استفاده از واژگان سنگین و پرابهت، حس حماسی و تاریخی را به خواننده منتقل می‌کند. پهلوانان در شاهنامه به عنوان نمادهای شجاعت و جوانمردی مورد تحسین قرار می‌گیرند و این بیت نیز با تاکید بر این ویژگی‌ها، سبک حماسی فردوسی را به خوبی نمایش می‌دهد.

• نتیجه‌گیری

  این بیت با استفاده از وزن عروضی، قافیه، تصویرسازی و تشبیه، به خوبی شجاعت و عزت نفس پهلوان جوان را به تصویر می‌کشد و سبک حماسی فردوسی را به نمایش می‌گذارد.

11. جهان جوی چون روی دختر بدید.... ز مغز جوان شد خرد ناپدید

این بیت زیبا از شاهنامه به شدت تأثیر زیبایی و عشق را بر عقل و خرد انسان به تصویر می‌کشد.

تحلیل سبک‌شناسی این بیت:

1. وزن شعری:

   • این بیت در وزن عروضی شاهنامه سروده شده است که هماهنگ و موزون است.

2. قافیه و ردیف:

   • قافیه: "بدید" و "ناپدید" در پایان هر مصراع هم‌قافیه هستند و به بیت هماهنگی و انسجام می‌بخشند.

   • ردیف: این بیت ردیف ندارد، اما قافیه‌ها به خوبی به هماهنگی و موسیقی بیت کمک می‌کنند.

3. تصویرسازی:

   • تصویر زیبایی دختر: "جهان جوی چون روی دختر بدید" تصویری از دیدن روی زیبای دختر ارائه می‌دهد که به شدت بر پهلوان تأثیر می‌گذارد.

   • تصویر تأثیر عشق بر عقل: "ز مغز جوان شد خرد ناپدید" تصویری از تأثیر شدید عشق و زیبایی بر عقل و خرد پهلوان جوان را به نمایش می‌گذارد.

4. تشبیه:

   • این بیت از تشبیه استفاده می‌کند تا تأثیر زیبایی دختر بر جهان‌جوی جوان را بیان کند. عقل و خرد پهلوان با دیدن روی دختر به یکباره ناپدید می‌شود.

5. احساسات:

   • این بیت با بیان تأثیر شدید عشق و زیبایی، احساسات عمیق و انسانی را به خواننده منتقل می‌کند و او را به تفکر درباره قدرت عشق و زیبایی فرا می‌خواند.

6. سبک حماسی:

   • این بیت همچنان در قالب سبک حماسی فردوسی سروده شده است. شخصیت پهلوان و تأثیر عشق و زیبایی بر او به خوبی نشان‌دهنده اهمیت این صفات در فرهنگ ایرانی است.

نتیجه‌گیری

این بیت به زیبایی تأثیر عشق و زیبایی بر عقل و خرد پهلوان جوان را به تصویر می‌کشد و با استفاده از عناصر ادبی مانند وزن عروضی، قافیه، تصویرسازی و تشبیه، به خواننده احساسی عمیق و انسانی از قدرت عشق و زیبایی منتقل می‌کند.

12. سراسر جهان پیش او خوار بود…….جوانمرد بود و وفادار بود

• بیایید به بررسی سبک‌شناسی ادبی این بیت زیبا از شاهنامه بپردازیم:

  1. وزن شعری

  این بیت در وزن عروضی شاهنامه سروده شده است که به آن وزنی هماهنگ و موزون می‌بخشد.

  2. قافیه و ردیف

• قافیه: واژگان "خوار بود" و "وفادار بود" هم‌قافیه هستند و بیت را به هم پیوند می‌دهند.

• ردیف: واژه "بود" به عنوان ردیف در پایان هر مصراع آمده است که به انسجام و هماهنگی بیت کمک می‌کند.

• 3. استفاده از صفات

• جوانمرد: این واژه به صفاتی چون شجاعت، انصاف و نیکوکاری اشاره دارد و شخصیت پهلوان را جوانمرد و قابل احترام معرفی می‌کند.

• وفادار: این واژه به تعهد و پایداری اشاره دارد و نشان می‌دهد که پهلوان نسبت به ارزش‌ها و اصول خود پایبند است.

• 4. تصویرسازی

• تصویرسازی: "سراسر جهان پیش او خوار بود" تصویری از عظمت و قدرت پهلوان ارائه می‌دهد که همه در مقابل او بی‌اهمیت به نظر می‌رسند. این تصویر قدرت و شکوه پهلوان را نشان می‌دهد.

• تصویرسازی: "جوانمرد بود و وفادار بود" تصویری اخلاقی و انسانی از پهلوان را به نمایش می‌گذارد که به ارزش‌های انسانی پایبند است.

• 5. سبک حماسی

• این بیت با استفاده از واژگان سنگین و پرابهت، حس حماسی و تاریخی را به خواننده منتقل می‌کند. پهلوانان در شاهنامه به عنوان نمادهای شجاعت و جوانمردی مورد تحسین قرار می‌گیرند و این بیت نیز با تاکید بر این ویژگی‌ها، سبک حماسی فردوسی را به خوبی نمایش می‌دهد.

• 6. تکرار واژه‌ها

• تکرار واژه "بود": تکرار این واژه در پایان هر مصراع به وزن و هماهنگی بیت کمک می‌کند و تاکید بیشتری بر صفات پهلوان دارد.

• 7. ساختار بیت

• ساختار دو بخشی: بیت به دو بخش تقسیم شده است که هر بخش به توضیح یکی از ویژگی‌های پهلوان می‌پردازد. در بخش اول به قدرت و شکوه پهلوان و در بخش دوم به جوانمردی و وفاداری او اشاره شده است.

• نتیجه‌گیری

  این بیت با استفاده از وزن عروضی، قافیه، ردیف، صفات و تصویرسازی، به خوبی ویژگی‌های پهلوان را به تصویر کشیده و سبک حماسی فردوسی را به نمایش می‌گذارد

=======================================

وزن عروضی یا متریک یکی از اصلی‌ترین و پرکاربردترین ساختارهای وزنی در شعر فارسی است. این وزن شامل تکرارهای منظمی از هجاهای کوتاه (ـ) و بلند (ـ) است که به شعر زیبایی و انسجام می‌بخشد. در اینجا به بررسی وزن عروضی این بیت از شاهنامه می‌پردازیم:

1. بیت مورد نظر:

برفتند گویندگان سخن...جوان و جهان دیده مرد کهن

2. تقطیع عروضی:

ابتدا بیت را به اجزای کوچکتر (هجایی) تقسیم می‌کنیم:

برفتند گوین دگان سخن...جوان و جهان دیده مرد کهن

3. تعیین هجاها:

• هجای کوتاه (ـ): شامل صداهای کوتاه مانند "ب"، "ر"، "ن"، "د"، "گ"

• هجای بلند (ـ): شامل صداهای بلند مانند "فت"، "دان"، "سخن"، "جهان"

4. وزن عروضی بیت:

برف تن دگو ین دگان ســخن...جوا ن و جها ن دی ده مرد کـــهن

به صورت تقطیع:

ـ ـ | ـ ـ | ـ ـ | ـ ... ـ ـ | ـ ـ | ـ ـ | ـ

5. قالب وزنی:

وزن این بیت به قالب عروضی "فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن" نزدیک است، که یکی از قالب‌های رایج در شعر فارسی است. این قالب به بیت هماهنگی و انسجام می‌بخشد و به زیبایی و موسیقی بیت کمک می‌کند.

نتیجه‌گیری:

این بیت از شاهنامه با استفاده از وزن عروضی، قافیه و ردیف به خوبی حس حماسی و تاریخی را به خواننده منتقل می‌کند و سبک حماسی فردوسی را به نمایش می‌گذارد. اگر به بررسی بیشتر ابیات یا نکات دیگری در شاهنامه علاقه‌مند هستید، خوشحال می‌شوم که با شما همراهی کنم.

ـ ـ | ـ ـ | ـ ـ | ـ ... ـ ـ | ـ ـ | ـ ـ | ـ

بسیار خوب، بیایید به بررسی وزن عروضی این بیت از شاهنامه بپردازیم:

بیت مورد نظر:

برفتند گویندگان سخن......جوان و جهان دیده مرد کهن

تقطیع عروضی:

برای تعیین وزن عروضی، بیت را به اجزای کوچک‌تر (هجایی) تقسیم می‌کنیم:

برفتن دگوی ن دگان سخن......جوان و جهان دیده مرد کهن

تعیین هجاها:

در تقطیع عروضی، هجاها به سه نوع تقسیم می‌شوند:

1. هجای کوتاه (ـ): شامل یک حرف صامت + یک حرف مصوت کوتاه مانند "بَ"، "رَ"، "نَ".

2. هجای بلند (ـ): شامل یک حرف صامت + یک حرف مصوت بلند یا یک حرف صامت + یک حرف مصوت کوتاه + یک حرف صامت مانند "گفت"، "دان".

3. هجای بلند کشیده (ــ): شامل یک حرف صامت + یک حرف مصوت بلند + یک حرف صامت مانند "خواب".

تقطیع هجایی:

بَرَف تَنْ دِ گوی ن دِ گان سُ خَنْ......جَ وا ن وَ جَ ها ن دی دِ مَرْد کُ هَنْ

وزن عروضی:

وزن عروضی این بیت به قالب "مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن" نزدیک است که به صورت زیر تقطیع می‌شود:

ـ ـ | ـ ـ | ـ ـ | ـ ... ـ ـ | ـ ـ | ـ ـ | ـ

نتیجه‌گیری:

این بیت با استفاده از وزن عروضی هماهنگ و موزون، قافیه و واژگان مناسب، به خوبی حس حماسی و تاریخی را به خواننده منتقل می‌کند و سبک حماسی فردوسی را به نمایش می‌گذارد. وزن عروضی به بیت زیبایی و انسجام خاصی می‌بخشد و نقش مهمی در انتقال مفاهیم و احساسات دارد.

بیایید به بررسی زیبایی طبیعت در این ابیات بپردازیم و ببینیم فردوسی چگونه از عناصر طبیعی برای توصیف زیبایی و عظمت استفاده می‌کند.

1. جهان چون عروسی رسیده جوان……..پر از چشمه و باغ و آب روان

• تشبیه: جهان به عروسی جوان تشبیه شده است که نمایانگر زیبایی، طراوت و تازگی است. این تشبیه به خوبی شادابی و شکوه طبیعت را نشان می‌دهد.
• استعاره: چشمه‌ها، باغ‌ها و آب‌های روان به معنای نعمت‌ها و زیبایی‌های طبیعی هستند که جهان را پر از زندگی و سرسبزی می‌کنند.

2. جهان شد پر از داد نوشین روان……..بخفتند بردشت پیر و جوان

• تصاویر طبیعی: واژه "دشت" نشان‌دهنده طبیعت باز و گسترده است که صلح و آرامش در آن حکم‌فرماست. این تصویر زیبایی از همزیستی مسالمت‌آمیز طبیعت و انسان‌ها را به نمایش می‌گذارد.

3. جهان جوی بگذشت بر هیرمند....جوانی سرافراز و اسپی بلند

• تصاویر طبیعی: رودخانه هیرمند نشان‌دهنده زیبایی و قدرت طبیعت است و عبور پهلوان از آن، نمادی از شجاعت و ارتباط نزدیک انسان با طبیعت است.

4. جهان جوی چون روی دختر بدید...ز مغز جوان شد خرد ناپدید

• استعاره: روی دختر به زیبایی طبیعت تشبیه شده که می‌تواند تأثیر عمیقی بر روی عقل و خرد انسان داشته باشد. این بیت نشان‌دهنده قدرت زیبایی طبیعی در تأثیرگذاری بر انسان‌ها است.

5. جهان جوی بگذشت بر هیرمند....جوانی سرافراز و اسپی بلند

• تصاویر طبیعی: رودخانه و پهلوان سرافراز نمادی از شکوه و عظمت طبیعت و انسان هستند که با هم در تعامل‌اند.

6. جهان زنده باد به نوشین روان...همیشه جهان دار و دولت جوان

• تصاویر طبیعی: واژه "جهان دار" و "دولت جوان" به پایداری و جوانی طبیعت اشاره دارد که به واسطه عدالت و دادگری نوشین‌روان به دست آمده است.

7. جهان چون عروسی رسیده جوان……..پر از چشمه و باغ و آب روان

• تشبیه: دوباره این تشبیه استفاده شده تا زیبایی و سرسبزی طبیعت را به نمایش بگذارد.

این ابیات نشان‌دهنده تأثیرات عمیق طبیعت بر روح و روان انسان‌هاست و فردوسی با استفاده از تصاویر زیبا و طبیعی، توانسته حس جوانی، طراوت و شکوه طبیعت را به خوبی به تصویر بکشد.

تحلیل روانشناسی شخصیت‌ها در این ابیات بپردازیم و تأثیرات روانی و احساسی هر یک را بررسی کنیم:

1. برفتند گویندگان سخن...جوان و جهان دیده مرد کهن

• تحلیل شخصیت: در این بیت به تجربه و دانش مرد کهن اشاره شده که از جهان دیدار کرده و داستان‌های بسیاری شنیده است. این شخصیت نمایانگر خرد و دانش اندوخته شده در طول سالیان است.

2. به اسب اندر آمد به کاخ بزرگ....جهان ناسپرده جوان سترگ

• تحلیل شخصیت: پهلوان جوانی که با قدرت و عزم وارد کاخ بزرگ می‌شود، نشان‌دهنده شجاعت و ابهت اوست. این شخصیت نمایانگر اراده و اعتماد به نفس است.

3. به رامش نشیند جهان پهلوان...برو بر بخندند پیر و جوان

• تحلیل شخصیت: پهلوانی که به آرامش و شادی می‌نشیند و باعث خوشحالی و خنده پیر و جوان می‌شود، نشان‌دهنده شخصیت محبوب و محترم اوست. این شخصیت نمایانگر تاثیر مثبت بر اطرافیان و توانایی ایجاد آرامش است.

4. به فرخ پی نامور پهلوان...جهان سر به سر شد به نوی جوان

• تحلیل شخصیت: پهلوانی که به لطف فرخندگی و شکوهش جهان را تازه و جوان می‌کند، نشان‌دهنده قدرت تغییر و تجدید حیات است. این شخصیت نمایانگر انرژی و شور و شوق برای تجدید و نوسازی است.

5. بیاریم بی باک شیروی را...جوان و دلیر جهان جوی را

• تحلیل شخصیت: پهلوانی بی‌باک و شجاع که به دنبال جستجو و کشف جهان است، نمایانگر روحیه‌ی ماجراجویانه و شجاعت بی‌نظیر است.

6. جز این است آیین پیوند و کین……..جهان را به چشم جوانی مبین

• تحلیل شخصیت: این بیت نمایانگر نگرش واقع‌گرایانه و تجربه‌ای است که به افراد یادآوری می‌کند که جهان را نباید با دید ساده و بی‌تجربه دید. این شخصیت نمایانگر خرد و دانایی است.

7. جهان چون عروسی رسیده جوان……..پر از چشمه و باغ و آب روان

• تحلیل شخصیت: این بیت نشان‌دهنده ارتباط عمیق بین انسان و طبیعت است و فرد را به تحسین زیبایی‌ها و شادابی جهان فرا می‌خواند. شخصیت در این بیت نمایانگر حساسیت و شور و شوق به زیبایی‌های طبیعت است.

8. جهان زنده باد به نوشین روان...همیشه جهان دار و دولت جوان

• تحلیل شخصیت: نوشین‌روان به عنوان پادشاهی عادل و دادگر نمایانگر قدرت و تأثیر مثبت او بر جهان است. این شخصیت نشان‌دهنده عدالت و حکم‌فرمایی عادلان است.

9. جهان شد پر از داد نوشین روان……..بخفتند بردشت پیر و جوان

• تحلیل شخصیت: عدالت نوشین‌روان که به صلح و آرامش برای همه افراد جامعه می‌انجامد، نشان‌دهنده قدرت عدالت و انصاف است. این شخصیت نمایانگر توانایی ایجاد صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز است.

10. جهان جوی بگذشت بر هیرمند....جوانی سرافراز و اسپی بلند

• تحلیل شخصیت: پهلوانی که با شکوه و عزت نفس از رودخانه عبور می‌کند، نمایانگر شجاعت و اعتماد به نفس است. این شخصیت نمایانگر قدرت و عزت نفس است.

11. جهان جوی چون روی دختر بدید...ز مغز جوان شد خرد ناپدید

• تحلیل شخصیت: تأثیر شدید زیبایی دختر بر عقل و خرد پهلوان جوان، نمایانگر قدرت جذابیت و زیبایی بر روان انسان است. این شخصیت نمایانگر تأثیرات عمیق احساسات بر عقلانیت است.

12. سراسر جهان پیش او خوار بود…….جوانمرد بود و وفادار بود

• تحلیل شخصیت: پهلوانی که در سراسر جهان از او ترسی وجود ندارد و همگان به او احترام می‌گذارند، نمایانگر جوانمردی و وفاداری اوست. این شخصیت نمایانگر اعتبار و اعتماد به نفس است.

13. گذشتم ز توقیع نوشین روان...جهان پیر و اندیشه من جوان

• تحلیل شخصیت: تأثیر نوشین‌روان و اندیشه جوان بر جهان پیر، نمایانگر تداوم و پویایی فکری است. این شخصیت نمایانگر نوآوری و پیشرفت است.

14. وگر زین جهان این جوان رفتنیست……..به گیتی نگه کن که جاوید کیست

• تحلیل شخصیت: تأکید بر گذرا بودن جهان و عدم جاودانگی، نمایانگر واقع‌گرایی و پذیرش حقیقت‌های زندگی است. این شخصیت نمایانگر تجربه و خرد است.

بسیار عالی، بررسی قدرت فرهنگ و تاریخ در اشعار فردوسی و شاهنامه نشان می‌دهد که این اثر بزرگ نه تنها به عنوان یک اثر ادبی بلکه به عنوان یک منبع فرهنگی و تاریخی ارزشمند نیز شناخته می‌شود. شاهنامه تاریخ و فرهنگ ایران باستان را به زیبایی و با دقت به تصویر می‌کشد. در ادامه به بررسی برخی ابیات از این منظر می‌پردازیم:

1. برفتند گویندگان سخن...جوان و جهان دیده مرد کهن

• فرهنگ و تاریخ: این بیت به تاریخ شفاهی و نقش گویندگان داستان‌ها در انتقال فرهنگ و تاریخ اشاره دارد. گویندگان و شاعران با نقل داستان‌ها و روایات، تاریخ و فرهنگ یک ملت را حفظ و منتقل می‌کنند.

2. به اسب اندر آمد به کاخ بزرگ....جهان ناسپرده جوان سترگ

• فرهنگ و تاریخ: این بیت به شکوه و جلال کاخ‌های بزرگ و اهمیت اسب در فرهنگ ایرانی اشاره دارد. اسب نمادی از قدرت و شکوه است و کاخ‌های بزرگ نشان‌دهنده عظمت و اهمیت سیاسی و فرهنگی هستند.

3. به رامش نشیند جهان پهلوان...برو بر بخندند پیر و جوان

• فرهنگ و تاریخ: این بیت به نقش پهلوانان و قهرمانان در فرهنگ ایرانی اشاره دارد. پهلوانان به عنوان نمادهای شجاعت و جوانمردی مورد تحسین همگان قرار می‌گیرند و شادی و رضایت پیر و جوان را به همراه دارند.

4. به فرخ پی نامور پهلوان...جهان سر به سر شد به نوی جوان

• فرهنگ و تاریخ: این بیت نشان‌دهنده اهمیت و تأثیر مثبت پهلوانان نامدار بر جامعه است. پهلوانان با اقدامات شجاعانه و جوانمردانه خود، جامعه را تازه و جوان نگه می‌دارند.

5. بیاریم بی باک شیروی را...جوان و دلیر جهان جوی را

• فرهنگ و تاریخ: پهلوانان بی‌باک و شجاع نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ ایرانی ایفا می‌کنند و به عنوان نمونه‌های والای انسانی شناخته می‌شوند.

6. جز این است آیین پیوند و کین……..جهان را به چشم جوانی مبین

• فرهنگ و تاریخ: این بیت به قوانین و اصول روابط اجتماعی و دشمنی‌ها اشاره دارد و توصیه می‌کند که جهان را با تجربه و دانایی ببینیم.

7. جهان چون عروسی رسیده جوان……..پر از چشمه و باغ و آب روان

• فرهنگ و تاریخ: این بیت به زیبایی طبیعت و نعمت‌های طبیعی ایران اشاره دارد که همواره در تاریخ و فرهنگ این سرزمین اهمیت داشته‌اند.

8. جهان زنده باد به نوشین روان...همیشه جهان دار و دولت جوان

• فرهنگ و تاریخ: نوشین‌روان نماد پادشاه عادل و دادگر است که به واسطه عدالت و حکم‌فرمایی صحیح خود، جهان و دولت را پایدار و جوان نگه می‌دارد.

9. جهان شد پر از داد نوشین روان……..بخفتند بردشت پیر و جوان

• فرهنگ و تاریخ: این بیت نشان‌دهنده تأثیرات عمیق عدالت نوشین‌روان بر صلح و آرامش جامعه است که همه افراد از پیر تا جوان از آن بهره‌مند می‌شوند.

10. جهان جوی بگذشت بر هیرمند....جوانی سرافراز و اسپی بلند

• فرهنگ و تاریخ: این بیت به ارتباط نزدیک پهلوانان با طبیعت و عبور از موانع طبیعی مانند رودخانه هیرمند اشاره دارد که در تاریخ و فرهنگ ایرانی نقش مهمی داشته است.

11. جهان جوی چون روی دختر بدید...ز مغز جوان شد خرد ناپدید

• فرهنگ و تاریخ: این بیت به تأثیر زیبایی و عشق در فرهنگ ایرانی اشاره دارد که می‌تواند عقل و خرد را تحت تأثیر قرار دهد.

12. سراسر جهان پیش او خوار بود…….جوانمرد بود و وفادار بود

• فرهنگ و تاریخ: پهلوانان جوانمرد و وفادار همیشه مورد احترام و تحسین جامعه بوده‌اند و در تاریخ و فرهنگ ایرانی نقش مهمی داشته‌اند.

13. گذشتم ز توقیع نوشین روان...جهان پیر و اندیشه من جوان

• فرهنگ و تاریخ: این بیت به تأثیرات مثبت نوشین‌روان و اهمیت اندیشه جوان و نوآوری در تاریخ و فرهنگ ایرانی اشاره دارد.

14. وگر زین جهان این جوان رفتنیست……..به گیتی نگه کن که جاوید کیست

• فرهنگ و تاریخ: این بیت به ناپایداری جهان و اهمیت پذیرش حقیقت‌های زندگی اشاره دارد و نشان‌دهنده واقع‌گرایی و خرد در تاریخ و فرهنگ ایرانی است.

این تحلیل نشان می‌دهد که شاهنامه نه تنها به عنوان یک اثر ادبی بزرگ بلکه به عنوان یک منبع ارزشمند فرهنگی و تاریخی شناخته می‌شود که ارزش‌های انسانی، شجاعت، عدالت و زیبایی طبیعت را به زیبایی به تصویر می‌کشد.

شاهنامه به عنوان یک اثر ادبی عظیم، نه تنها به عنوان یک مرجع تاریخی و فرهنگی بلکه به عنوان منبعی ارزشمند برای آموزش و تربیت نسل‌های مختلف نقش بسزایی داشته است. با تحلیل ابیات شاهنامه می‌توانیم به مفاهیم و ارزش‌های مختلفی که در این اثر قرار داده شده‌اند، پی ببریم.

• در شاهنامه، فردوسی به خوبی تداوم و پویایی فکری را به تصویر می‌کشد و به اهمیت این مفهوم در زندگی و جامعه اشاره می‌کند. بیایید نگاهی دقیق‌تر به ابیات بیندازیم تا بفهمیم چگونه تداوم و پویایی فکری در آنها نمایش داده شده است:
• تداوم و پویایی فکری در اشعار
• 1. برفتند گویندگان سخن...جوان و جهان دیده مرد کهن
• این بیت به تجربیات و دانش گسترده مرد کهن اشاره دارد که در طول عمر خود کسب کرده است. این دانش و تجربیات به نسل‌های جوان منتقل می‌شوند و تداوم دانش و خرد را حفظ می‌کنند.
• 2. به اسب اندر آمد به کاخ بزرگ....جهان ناسپرده جوان سترگ
• در این بیت، ورود جوان پهلوان به کاخ بزرگ نشان‌دهنده پیشرفت و پویایی در جامعه است. پهلوان جوان با عزم و اراده به دنبال دستیابی به اهداف بزرگتر است و این پویایی فکری و عملی را نمایان می‌کند.
• 3. به رامش نشیند جهان پهلوان...برو بر بخندند پیر و جوان
• این بیت به تاثیر مثبت یک فرد بر جامعه اشاره دارد. پهلوان جوان با قدرت و شجاعت خود توانسته است همگان را به خنده و شادی آورد. این بیت نشان‌دهنده تداوم شادی و رضایت در جامعه است.
• 4. به فرخ پی نامور پهلوان...جهان سر به سر شد به نوی جوان
• این بیت به تاثیر مثبت و نوسازی که پهلوانان نامدار بر جهان دارند اشاره دارد. تاثیر مثبت آنها باعث تجدید و تازه شدن جامعه و تداوم پویایی آن می‌شود.
• 5. بیاریم بی باک شیروی را...جوان و دلیر جهان جوی را
• این بیت به شجاعت و جستجوگری جوانان اشاره دارد که همیشه در حال کشف و یادگیری هستند. این روحیه جستجوگری و بی‌باکی نمایانگر پویایی فکری است.
• 6. جز این است آیین پیوند و کین……..جهان را به چشم جوانی مبین
• این بیت به نیاز به دیدگاه‌های متفکرانه و پیچیده در مواجهه با دنیا اشاره دارد و تاکید می‌کند که نباید جهان را به سادگی و بی‌تجربگی نگریست.
• 7. جهان چون عروسی رسیده جوان……..پر از چشمه و باغ و آب روان
• این بیت به زیبایی و پویایی جهان اشاره دارد که همواره در حال تغییر و تجدید است. جهان به مانند عروسی جوان و تازه است که همیشه در حال نوسازی است.
• 8. جهان زنده باد به نوشین روان...همیشه جهان دار و دولت جوان
• این بیت به نقش یک پادشاه عادل و دادگر در حفظ و نگه‌داشت جوانی و پویایی دولت و جهان اشاره دارد.
• 9. جهان شد پر از داد نوشین روان……..بخفتند بردشت پیر و جوان
• این بیت به تاثیر عدالت نوشین‌روان بر آرامش و صلح جامعه اشاره دارد. این تاثیر باعث تداوم آرامش و همزیستی مسالمت‌آمیز در جامعه می‌شود.
• 10. جهان جوی بگذشت بر هیرمند....جوانی سرافراز و اسپی بلند
• این بیت به شجاعت و عزت نفس جوانان اشاره دارد که با عبور از موانع و مشکلات تداوم پیدا می‌کند.
• 11. جهان جوی چون روی دختر بدید...ز مغز جوان شد خرد ناپدید
• این بیت به تاثیر شدید زیبایی و عشق بر عقل و خرد اشاره دارد و نشان‌دهنده پویایی احساسات و تاثیرات آنها بر ذهن انسان است.
• 12. سراسر جهان پیش او خوار بود…….جوانمرد بود و وفادار بود
• این بیت به وفاداری و جوانمردی پهلوانان اشاره دارد که همیشه در تداوم و پویایی ارزش‌های اخلاقی جامعه نقش مهمی دارند.
• 13. گذشتم ز توقیع نوشین روان...جهان پیر و اندیشه من جوان
• این بیت به اهمیت تداوم و پویایی فکری اشاره دارد که حتی در جهانی پیر و کهن نیز اندیشه جوان و نوآور می‌تواند موثر باشد.
• 14. وگر زین جهان این جوان رفتنیست……..به گیتی نگه کن که جاوید کیست
• این بیت به ناپایداری جهان و اهمیت پذیرش حقیقت‌های زندگی اشاره دارد و نمایانگر واقع‌گرایی و خرد در مواجهه با زندگی است.
• نتیجه‌گیری
• فردوسی در شاهنامه به خوبی مفهوم تداوم و پویایی فکری را به تصویر کشیده و نشان می‌دهد که چگونه اندیشه‌های جوان و نوآور می‌توانند جامعه را نوسازی کنند و به توسعه و پیشرفت آن کمک کنند. این اثر بزرگ نه تنها تاریخ و فرهنگ ایران را به تصویر می‌کشد بلکه به عنوان یک منبع آموزشی و تربیتی ارزشمند نیز شناخته می‌شود.

1. جهان
2. جهان دار
3. جهان پهلوان
4. جهان پیر
5. جهان جوی
6. جهان دیده
7. برفتند گویندگان سخن………..جوان و جهان دیده مرد کهن
8. به اسب اندر آمد به کاخ بزرگ……….جهان ناسپرده جوان سترگ
9. به رامش نشیند جهان پهلوان………برو بر بخندند پیر و جوان
10. به فرخ پی نامور پهلوان………..جهان سر به سر شد به نوی جوان
11. بیاریم بی باک شیروی را………جوان و دلیر جهان جوی را
12. جز این است آیین پیوند و کین……..جهان را به چشم جوانی مبین
13. جهان چون عروسی رسیده جوان……..پر از چشمه و باغ و آب روان
14. جهان زنده باد به نوشین روان………همیشه جهان دار و دولت جوان
15. جهان شد پر از داد نوشین روان……..بخفتند بردشت پیر و جوان
16. جهان جوی بگذشت بر هیرمند……….جوانی سرافراز و اسپی بلند
17. جهان جوی چون روی دختر بدید………..ز مغز جوان شد خرد ناپدید
18. سراسر جهان پیش او خوار بود…….جوانمرد بود و وفادار بود
19. گذشتم ز توقیع نوشین روان………جهان پیر و اندیشه من جوان
20. وگر زین جهان این جوان رفتنیست……..به گیتی نگه کن که جاوید کیست

=======================================================

واژه "جهان" در زبان فارسی ترکیب‌های متنوع و جالبی دارد که هر یک معانی و مفاهیم منحصر به فردی دارند.

• جهان‌دار: به معنای حاکم و صاحب جهان؛ کسی که قدرت و فرمانروایی بر جهان دارد.
• جهان‌پهلوان: به معنای پهلوان بزرگ و مشهور؛ کسی که در جهان به دلیل شجاعت و دلیری شناخته شده است.
• جهان‌پیر: به معنای کسی که تجربه‌های زیادی در زندگی داشته و پیر و کهنه‌کار است.
• جهان‌جوی: کسی که در جستجوی کشف و تجربه‌های جدید در جهان است.
• جهان‌دیده: کسی که جهان و زندگی را تجربه کرده و از بسیاری از رویدادها و ماجراها آگاه است.
• برفتند گویندگان سخن………..جوان و جهان دیده مرد کهن

این بیت زیبا بخشی از ادبیات کهن فارسی است که به گذشت زمان و تغییر نسل‌ها اشاره دارد. ترجمه و توضیح این بیت به زبان ساده به معنای این است که سخن‌گویان و حکیمان جوان و مردان کهنسال که جهان دیده‌اند، یکی پس از دیگری رفته‌اند. این بیان شاعرانگی از گذر زمان و از دست دادن نسل‌های مختلف حکایت دارد.

• به اسب اندر آمد به کاخ بزرگ……….جهان ناسپرده جوان سترگ

این بیت نیز از اشعار شاهنامه است که به ورود پهلوان یا جوان بزرگی به کاخ بزرگی اشاره دارد. بیت به شکل زیر است:

به اسب اندر آمد به کاخ بزرگ

جهان ناسپرده جوان سترگ

ترجمه و توضیح: او با اسب به کاخ بزرگی وارد شد، جوان بزرگی که جهان هنوز به او سپرده نشده است.

این بیت نشان‌دهنده اهمیت و عظمت این پهلوان جوان است که با ورود به کاخ، توجه همگان را به خود جلب می‌کند.

• به رامش نشیند جهان پهلوان………برو بر بخندند پیر و جوان

این بیت نیز از شاهنامه است و تصویری زیبا از لحظه‌ای شاد و آرام را به تصویر می‌کشد. ترجمه‌ی این بیت به زبان ساده به معنای این است که جهان پهلوان به نشستن برای شادی و خوشی می‌پردازد و پیر و جوانان به او لبخند می‌زنند.

این بیت نشان‌دهنده‌ی لحظات خوش و شادمانی است که همه نسل‌ها در کنار هم، پیر و جوان، از آنها لذت می‌برند.

• به فرخ پی نامور پهلوان………..جهان سر به سر شد به نوی جوان

این بیت زیبا از شاهنامه حاوی معانی عمیق و تصاویر غنی است. ترجمه و توضیح این بیت به زبان ساده به معنای این است که:

به یمن و میمنت پای نامدار پهلوان، جهان سراسر به نو و جوانی تبدیل شد.

در این بیت، ورود پهلوان نامدار باعث شده که جهان دوباره جوان و شاداب شود. این بیان شاعرانگی نشان‌دهنده قدرت و تأثیر مثبت پهلوان در بهبود و تجدید حیات جهانی است.

• بیاریم بی باک شیروی را………جوان و دلیر جهان جوی را

این بیت از شاهنامه نیز به معنای فراخواندن و آوردن پهلوان شیروی بی‌باک و جوان و دلیر که در جستجوی جهان است، اشاره دارد:

بیاریم بی‌باک شیروی را

جوان و دلیر جهان‌جوی را

در این بیت، "شیروی بی‌باک" به پهلوانی اشاره دارد که شجاع و بی‌باک است. "جوان و دلیر جهان‌جوی" نیز به معنای جوانی دلیر و شجاع است که در جستجوی جهان و ماجراهاست. این بیت، قدرت و شجاعت پهلوانی جوان را توصیف می‌کند که با شجاعت و بی‌باکی به دنبال ماجراجویی و کشف دنیای جدید است.

• جز این است آیین پیوند و کین……..جهان را به چشم جوانی مبین

این بیت از شاهنامه به زیبایی به اصل و قواعد ارتباطات و دشمنی‌ها اشاره دارد و به توصیه‌ای حکیمانه در رابطه با نگاه به جهان پرداخته است. ترجمه و توضیح این بیت به زبان ساده به معنای این است که:

جز این نیست آیین پیوند و کین (اصول روابط و دشمنی‌ها جز این نیست) 

جهان را به چشم جوانی مبین (به جهان با چشمان جوانی نگاه نکن)

نگاه حکیمانه به معنای بررسی و تحلیل عمیق مسائل، توجه به جوانب مختلف و درک کامل آن‌ها است. این نوع نگاه به ما کمک می‌کند تا بتوانیم تصمیمات بهتری بگیریم و زندگی خود را با دانش و بینش بیشتری هدایت کنیم.

برای نمونه، در اشعار فردوسی و سایر شاعران بزرگ ایرانی، این نوع نگاه به وضوح دیده می‌شود. آن‌ها با تحلیل و درک عمیق از موقعیت‌ها و تجربیات زندگی، اشعار خود را پر از حکمت و آموزه‌های ارزشمند می‌کنند. این نگاه باعث می‌شود تا خوانندگان نیز به تامل بیشتر در زندگی و مسائل پیرامون خود بپردازند.

جهان چون عروسی رسیده جوان……..پر از چشمه و باغ و آب روان

این بیت زیبا از شاهنامه، تصویر جهان را به عروسی جوان و تازه رسیده تشبیه می‌کند که پر از چشمه‌ها، باغ‌ها و آب‌های روان است. این تشبیه به خوبی حس تازگی، شادابی و سرزندگی را به تصویر می‌کشد. به طور کلی، این گونه تصاویر شاعرانه نشان دهنده زیبایی‌های طبیعت و جلوه‌های زندگی هستند.

بررسی عناصر ادبی در این بیت:

• تشبیه: جهان به عروسی جوان و تازه رسیده تشبیه شده که پر از نشاط و سرسبزی است.
• استعاره: باغ‌ها و چشمه‌ها به عنوان نمادی از زندگی و تازگی استفاده شده‌اند.
• جناس: کلمات "جوان" و "روان" در این بیت نوعی جناس دارند که به زیبایی بیت کمک می‌کند.

این بیت نمایانگر قدرت شاعر در به تصویر کشیدن زیبایی‌های طبیعت و زندگی از طریق استفاده از عناصر ادبی مختلف است. آیا شما به بررسی بیشتر اشعار شاهنامه یا عناصر ادبی خاصی در آن علاقه‌مند هستید؟

• عروسی رسیده جوان

در این بیت، تشبیه زیبایی استفاده شده است. "جهان چون عروسی رسیده جوان" به این معناست که جهان به مانند عروسی جوان و تازه به سن رسیده‌ای است که پر از شادابی و تازگی است. این تشبیه جهان را به یک عروس جوان تشبیه می‌کند که همواره تازه و نو است و پر از زیبایی‌های طبیعت مثل چشمه‌ها، باغ‌ها و آب‌های روان.

استفاده از واژه‌های "عروسی رسیده جوان" این تصویر را به زیبایی در ذهن خواننده خلق می‌کند که جهان پر از زندگی و نشاط است. این تشبیه احساس جوانی، شادابی و سرسبزی را به جهان نسبت می‌دهد.

احساس جوانی، شادابی

احساس جوانی و شادابی معمولاً با انرژی، امید، و شور و شوق همراه است. همانطور که در بیت‌هایی که بررسی کردیم، شاعر با استفاده از تصاویر زیبای طبیعت و جهان، حس جوانی و شادابی را به تصویر کشیده است. درختان، چشمه‌ها، و آب‌های روان نمادهایی از این احساسات هستند که در شعرهای فارسی به وفور یافت می‌شوند.

به عنوان مثال، در بیتی که گفت:

جهان چون عروسی رسیده جوان

پر از چشمه و باغ و آب روان

این بیت جوانی جهان را به عروسی جوان و تازه رسیده تشبیه می‌کند، و زیبایی‌ها و سرسبزی‌های طبیعت را نمادی از شادابی و طراوت می‌بیند.

جهان زنده باد به نوشین روان………همیشه جهان دار و دولت جوان

این بیت از شاهنامه به زیبایی به تمجید از نوشین‌روان می‌پردازد و بر اهمیت او در پایداری جهان و دوام دولت تاکید می‌کند. )

در این بیت، نوشین‌روان به عنوان فرمانروایی که جهان را زنده و پایدار نگه داشته و دولت را جوان و پرتوان می‌کند، معرفی شده است. این بیت نشان‌دهنده احترام و افتخار به نوشین‌روان و نقش او در بهبود و تجدید حیات جهانی است.

• جهان شد پر از داد نوشین روان……..بخفتند بردشت پیر و جوان

این بیت زیبا از شاهنامه نشان‌دهنده اثرات مثبت عدالت نوشین‌روان (پادشاه عادل) است که به همه افراد جهان، پیر و جوان، اجازه داده در صلح و آرامش بخوابند.

این بیت از قدرت و تأثیرات عمیق عدالت پادشاه عادل صحبت می‌کند و به ما یادآوری می‌کند که چگونه عدالت و انصاف می‌تواند باعث ایجاد صلح و آرامش در جامعه شود.

• جهان جوی بگذشت بر هیرمند……….جوانی سرافراز و اسپی بلند

این بیت از شاهنامه به زیبایی تصویر یک پهلوان جوان و سرافراز را ترسیم می‌کند که با اسب بلند و قدرتمندش از رودخانه هیرمند عبور می‌کند.

بررسی عناصر ادبی در این بیت:

1. تشبیه:
   • در این بیت به طور مستقیم از تشبیه استفاده نشده است، اما تصویر جوان سرافراز و اسب بلند و قدرتمند، نمادی از شکوه و عظمت است.
2. استعاره:
   • "جوانی سرافراز" و "اسپی بلند" به طور استعاری نمایانگر قدرت، شجاعت و عزت نفس پهلوان جوان است.

این بیت به خوبی قدرت و عظمت پهلوانی جوان را نشان می‌دهد که با اعتماد به نفس و شجاعت از موانع عبور می‌کند.

• جهان جوی چون روی دختر بدید………..ز مغز جوان شد خرد ناپدید

این بیت زیبا از شاهنامه به تأثیر زیبایی و جذابیت دختر بر روی جهان‌جوی جوان اشاره دارد. ترجمه و توضیح این بیت به زبان ساده به معنای این است که:

جهان‌جوی وقتی روی دختر را دید، خرد و عقل از مغز جوان ناپدید شد.

این بیت به خوبی نشان می‌دهد که چگونه زیبایی و جذابیت می‌تواند تأثیر عمیقی بر روی عقل و خرد افراد بگذارد.

هان جوی چون روی دختر بدید

بله، ببخشید، در واقع بیت کامل به این شکل است:

جهان‌جوی چون روی دختر بدید

ز مغز جوان شد خرد ناپدید

این بیت زیبایی از شاهنامه به تأثیر شدید زیبایی یک دختر بر جهان‌جوی جوان اشاره دارد. به محض اینکه جهان‌جوی روی دختر را دید، خرد و عقل از مغز جوان او ناپدید شد. این بیت نشان‌دهنده‌ی قدرت جذابیت و زیبایی در به شدت تأثیرگذاری بر عقل و خرد افراد است.

مغز جوان

در بیت:

جهان‌جوی چون روی دختر بدید

ز مغز جوان شد خرد ناپدید

عبارت "مغز جوان" به ذهن جوان و پُر از انرژی و شور و شوق جوانی اشاره دارد. در این بیت، شاعر به تأثیر شدید زیبایی دختر بر روی جهان‌جوی جوان می‌پردازد و می‌گوید که با دیدن زیبایی دختر، عقل و خرد از ذهن و مغز جوان او ناپدید شد. این بیت نشان‌دهنده آن است که چگونه شور و شوق جوانی می‌تواند تحت تأثیر جذابیت و زیبایی قرار بگیرد و منجر به از دست دادن تمرکز و عقلانیت شود.

سراسر جهان پیش او خوار بود…….جوانمرد بود و وفادار بود

این بیت از شاهنامه به شخصیت پهلوان اشاره دارد که در سراسر جهان از او هراسی نداشتند و او نه تنها جوانمرد، بلکه وفادار نیز بود.

این بیت نشان‌دهنده اهمیت و احترام پهلوان جوان و وفادار است که با شجاعت و وفاداری خود توانسته در تمامی جهان مورد احترام و عشق قرار گیرد.

• سراسر جهان پیش او خوار بود…….جوانمرد بود و وفادار بود

این بیت از شاهنامه به توصیف پهلوانی می‌پردازد که در سراسر جهان از او هیچ‌کس نمی‌ترسد و همگان به او احترام می‌گذارند. وی هم جوانمرد و هم وفادار است.

بررسی عناصر ادبی در این بیت:

• تشبیه:
  • به طور مستقیم از تشبیه استفاده نشده، اما تصویر پهلوانی که در سراسر جهان مورد احترام است، نوعی تشبیه غیرمستقیم به عظمت و شهرت او است.
• استعاره:
  • کلمه "جهان" به طور استعاری به معنای تمامی مردم و سرزمین‌ها است که از پهلوانی ترس ندارند.
• جناس:
  • این بیت جناس مستقیمی ندارد، اما استفاده از کلماتی هم‌آهنگ و هم‌وزن، زیبایی بیت را افزایش می‌دهد.

معنا و مفهوم:

سراسر جهان پیش او خوار بود

(در تمامی جهان، کسی از او نمی‌ترسید و بی‌اهمیت بود)

جوانمرد بود و وفادار بود

(او هم جوانمرد و هم وفادار بود)

این بیت نشان‌دهنده اهمیت و احترام پهلوان جوان و وفادار است که با شجاعت و وفاداری خود توانسته در تمامی جهان مورد احترام و عشق قرار گیرد.

• گذشتم ز توقیع نوشین روان………جهان پیر و اندیشه من جوان

این بیت زیبا از شاهنامه به اهمیت نوشین‌روان و تأثیر مثبت او بر جهان اشاره دارد. ترجمه و توضیح این بیت به زبان ساده به معنای این است که:

گذشتم ز توقیع نوشین‌روان (از امضای نوشین‌روان عبور کردم)

جهان پیر و اندیشه من جوان (جهان پیر شد، اما اندیشه من جوان است)

بررسی عناصر ادبی در این بیت:

1. تشبیه:
   • به طور مستقیم از تشبیه استفاده نشده است، اما تصویر جهان پیر و اندیشه جوان، نوعی تشبیه غیرمستقیم به تداوم و پویایی فکری است.
2. استعاره:
   • واژه "توقیع" به طور استعاری به معنای امضا و اثرگذاری یک پادشاه بر جهان اشاره دارد.
3. جناس:
   • این بیت جناس مستقیمی ندارد، اما ترکیب کلمات به گونه‌ای است که آهنگ و ریتم زیبایی ایجاد می‌کند.

این بیت نمایانگر قدرت و تأثیر عمیق نوشین‌روان و اهمیت تداوم و جوانی اندیشه‌هاست. اگر به بررسی بیشتر اشعار شاهنامه یا موضوع خاصی در ادبیات فارسی علاقه‌مند هستید، بفرمایید تا با هم بررسی کنیم.

توقیع

واژه "توقیع" در زبان فارسی به معنای امضا یا مهر است که در گذشته توسط بزرگان و پادشاهان بر روی اسناد و مکاتبات رسمی استفاده می‌شد. این اصطلاح نشان‌دهنده اعتبار و تأیید یک سند توسط یک مقام مهم است. به طور خاص، در ادبیات فارسی به ویژه در شاهنامه، "توقیع" به تأیید و تاییدیه‌ای اشاره دارد که معمولاً توسط شاهان و بزرگان به اسناد و فرمان‌ها افزوده می‌شود.

در بیت:

گذشتم ز توقیع نوشین‌روان

جهان پیر و اندیشه من جوان

"توقیع" به معنای امضای نوشین‌روان اشاره دارد که حاوی نوعی تاییدیه یا نشان اعتبار از سوی اوست.

آیا به بررسی بیشتر واژگان یا مفاهیم دیگر در شاهنامه یا ادبیات فارسی علاقه دارید؟

وگر زین جهان این جوان رفتنیست……..به گیتی نگه کن که جاوید کیست

این بیت زیبا از شاهنامه به اهمیت گذر زمان و عدم پایداری جوانی اشاره دارد و یادآور می‌شود که در این جهان همه چیز گذرا است و هیچ‌کس جاوید و همیشگی نیست.

معنا و مفهوم:

وگر زین جهان این جوان رفتنیست

(اگر این جوان از این جهان رفتنی است)

به گیتی نگه کن که جاوید کیست

(در دنیا نگاه کن ببین که چه کسی جاوید و همیشگی است)

این بیت نشان‌دهنده واقعیت گذرا و فانی بودن زندگی و جوانی است و تأکید می‌کند که هیچ‌کس در این دنیا جاوید و همیشگی نیست. به عبارت دیگر، همه چیز در این جهان تغییر پذیر و ناپایدار است و باید به این حقیقت توجه داشته باشیم.

1. روان
2. بی روان
3. تن
4. تنی2
5. تن بی روان
6. تنی با روان
7. تندرستی
8. به جای تنست و روان
9. زن و کودک خرد و پیر و جوان………نمانم که باشد تنی با روان
10. گرش پیر خوانی همی گر جوان…….مرا او به جای تنست و روان
11. مرا بود نوبت برفت آن جوان……..ز دردش منم چون تن بی روان
12. نماند ز نا تندرستی جوان………..مبادش توان و مبادش روان
13. هر آنکس که بینی ز پیر و جوان…………تنی کن که با او نباشد روان

===========================================

این قطعات به زیبایی قدرت و تأثیر روان و تندرستی را در زندگی انسان‌ها به تصویر می‌کشد. هر چند که تندرستی و روان با هم ارتباط دارند، فردوسی به وضوح تاکید می‌کند که روان بدون تن نمی‌تواند شکوفا شود و تن بدون روان نمی‌تواند زندگی کند.

عشق، درد، اندوه و تندرستی در این ابیات به زیبایی تصویر شده‌اند.

تن بی روان

این عبارت از شاهنامه به معنای حالتی است که در آن بدن بدون روح و روان است. این تصویر معمولاً نشان‌دهنده بی‌حالی، بی‌روحی و افسردگی ناشی از درد و رنج است. در بیت:

"مرا او به جای تنست و روان مرا بود نوبت برفت آن جوان ز دردش منم چون تن بی‌روان"

فردوسی وضعیت بی‌روحی و اندوه عمیق را به زیبایی به تصویر می‌کشد.

این مفاهیم نشان‌دهنده حساسیت و عاطفه‌ای است که در برخورد با فقدان یا دردهای عمیق احساس می‌شود. این مفهوم در شاهنامه با تأکید بر پیوند نزدیک بین جسم و روان و اهمیت هر دو برای وجود انسانی نشان داده شده است.

تنی با روان

عبارت "تنی با روان" به معنای بدنی همراه با روح و روان است و به حالتی اشاره دارد که فرد از تمام جهات، هم جسمی و هم روانی، سالم و کامل است. در بیت:

"زن و کودک خرد و پیر و جوان نمانم که باشد تنی با روان"

این بیت به این معناست که هیچ‌کس، از زن و کودک خرد گرفته تا پیر و جوان، نباید بدون روح و روان باقی بماند. این بیت به اهمیت و ارزش زندگی و روحیه افراد اشاره دارد و بیان می‌کند که تمام افراد، بدون توجه به سن و جنسیت، باید روح و روان زنده و شادابی داشته باشند.

این مفهوم نشان‌دهنده اهمیت تندرستی و سلامت روانی است که باید همیشه مورد توجه قرار گیرد. افراد باید به طور همزمان به سلامت جسمی و روانی خود توجه کنند تا بتوانند زندگی‌ای شاداب و سالم داشته باشند.

تندرستی

تندرستی به معنای سلامت جسمی و روانی است. این مفهوم شامل وضعیت کلی سلامت بدن، ذهن و روح فرد می‌شود. در شاهنامه فردوسی، تندرستی همواره یکی از مفاهیم اصلی است و بر اهمیت ارتباط بین جسم و روان تأکید شده است.

برای مثال، در این بیت:

"نماند ز نا تندرستی جوان مبادش توان و مبادش روان"

فردوسی اشاره می‌کند که جوانی به دلیل ناتندرستی، توان و روان خود را از دست می‌دهد و هیچ‌گونه توان و روحیه‌ای برای زندگی باقی نمی‌ماند.

تندرستی شامل موارد زیر می‌شود:

• سلامت جسمی: مراقبت از بدن از طریق تغذیه مناسب، ورزش منظم، استراحت کافی و پیشگیری از بیماری‌ها.
• سلامت روانی: حفظ تعادل روانی و عاطفی از طریق مدیریت استرس، ارتباطات اجتماعی مثبت و حمایت از روابط خانوادگی و دوستانه.
• سلامت اجتماعی: ایجاد روابط اجتماعی سالم و بهره‌مندی

به جای تنست و روان

این عبارت به معنای چیزی یا کسی است که برای فرد آن‌چنان باارزش است که همانند بدن و روان او اهمیت دارد. در واقع، این عبارت به اهمیت و ارزشمندی بی‌اندازه اشاره دارد.

در بیت:

"گرش پیر خوانی همی گر جوان مرا او به جای تنست و روان"

فردوسی با این بیان می‌گوید که فردی برای او آن‌چنان بااهمیت است که همانند بدن و روان او است، بدون او نمی‌تواند زندگی کند و وجود او برای زندگی‌اش ضروری است.

این گونه تعبیرها در ادبیات فارسی به خوبی احساسات و عواطف عمیق انسانی را به تصویر می‌کشند

زن و کودک خرد و پیر و جوان………نمانم که باشد تنی با روان

این بیت از شاهنامه به این معناست که هیچ‌کس، از زن و کودک خرد گرفته تا پیر و جوان، نباید بدون روح و روان باقی بماند. در واقع، فردوسی در این بیت بر اهمیت زندگی پر از روح و روان تأکید می‌کند و بیان می‌کند که همه افراد، بدون توجه به سن و جنسیت، باید روح و روان زنده و شادابی داشته باشند.

این بیت نشان‌دهنده ارزش زندگی و روان سالم است و تأکید دارد که همه باید از زندگی خود بهره‌مند شوند. همچنین این بیت به اهمیت توجه به سلامت روانی و عاطفی افراد اشاره دارد و بیان می‌کند که هیچ‌کس نباید بدون انرژی و روحیه زندگی کند.

• دگر گفت کای شهریار جوان……..بخفتی و بیدار بودت روان

این بیت از شاهنامه به حالتی اشاره دارد که شخصی به شهریار جوان می‌گوید که اگرچه او به خواب رفته است، اما روان او بیدار و آگاه باقی مانده است. این بیت به اهمیت آگاهی و هشیاری حتی در خواب و رؤیاها اشاره دارد.

معنی دقیق: دگر گفت کای شهریار جوان \\ بخفتی و بیدار بودت روان

ترجمه و توضیح: این‌گونه گفت: "ای شهریار جوان، اگرچه به خواب رفته‌ای، اما روانت بیدار و آگاه است."

این بیت نشان‌دهنده اهمیت هوشیاری و آگاهی حتی در حالت خواب و رؤیاها است و به قدرت روانی و ذهنی افراد اشاره دارد

• زن و کودک خرد و پیر و جوان………نمانم که باشد تنی با روان

این بیت از شاهنامه به معنای آن است که هیچ‌کس، از زن و کودک خرد گرفته تا پیر و جوان، نباید بدون روح و روان باقی بماند. این بیت به اهمیت و ارزش زندگی و روحیه‌ی افراد اشاره دارد و بیان می‌کند که تمام افراد، بدون توجه به سن و جنسیت، باید روح و روان زنده و شادابی داشته باشند.

معنی دقیق: زن و کودک خرد و پیر و جوان \\ نمانم که باشد تنی با روان

ترجمه و توضیح: هیچ‌کس، از زن و کودک خرد گرفته تا پیر و جوان، نباید بدون روح و روان باقی بماند.

این بیت نشان‌دهنده اهمیت داشتن روح و روان زنده و شاداب در تمام افراد جامعه است و تاکید دارد که همه افراد باید از زندگی خود بهره‌مند شوند.

• شود ماهیار ایدر امشب جوان……..گروگان کند پیش مهمان روان

این بیت از شاهنامه به معنای این است که ماهیار امشب در اینجا جوان می‌شود و برای گروگان‌گیری روان خود را پیش مهمان قرار می‌دهد.

معنی دقیق: شود ماهیار ایدر امشب جوان \\ گروگان کند پیش مهمان روان

ترجمه و توضیح: ماهیار امشب در اینجا جوان می‌شود و روان خود را به عنوان گروگان پیش مهمان قرار می‌دهد.

این بیت نشان‌دهنده تصمیم و فداکاری ماهیار برای گروگان‌گیری به خاطر میهمان است. این فداکاری و جوانی ماهیار به تصویر کشیده شده است

• کمان را به زه کرد مرد جوان………تو گفتی همی خوار گیرد روان

این بیت از شاهنامه به معنای آن است که مرد جوان کمان خود را به زه (آماده) کرد، و انگار که می‌خواهد به دنبال هدفی روان و آماده باشد.

معنی دقیق: کمان را به زه کرد مرد جوان \\ تو گفتی همی خوار گیرد روان

ترجمه و توضیح: مرد جوان کمان خود را آماده کرد، گویی که روان و روح او در پی هدفی مشخص و مهم است.

این بیت نشان‌دهنده‌ی آماده شدن برای نبرد و تمرکز روانی و جسمانی است که فرد برای دستیابی به هدفی خاص به کار می‌برد. این تصویر نشان‌دهنده‌ی اراده و تلاش مرد جوان برای موفقیت و پیروزی است.

• گرش پیر خوانی همی گر جوان…….مرا او به جای تنست و روان

این بیت از شاهنامه به معنای این است که، هرچند او را پیر بخوانید یا جوان، برای من مانند تن و روان است.

معنی دقیق: گرش پیر خوانی همی گر جوان \\ مرا او به جای تنست و روان

ترجمه و توضیح: چه پیر بخوانیش و چه جوان، او برای من به جای تن و روان است.

این بیت نشان‌دهنده‌ی عشق و اهمیت فراوان فردی به شخص دیگری است، به طوری که وجود آن فرد برای او مانند وجود جسم و روح است.

• مرا بود نوبت برفت آن جوان……..ز دردش منم چون تن بی روان

این بیت از شاهنامه به معنای این است که نوبت من بود و آن جوان از دنیا رفت. به دلیل درد و غمی که از رفتن او دارم، همانند بدنی بی‌روح و روان هستم.

معنی دقیق: مرا بود نوبت برفت آن جوان \\ ز دردش منم چون تن بی روان

ترجمه و توضیح: نوبت من بود و آن جوان از دنیا رفت؛ به دلیل درد و غمی که از رفتن او دارم، مانند بدنی بی‌روح و روان شده‌ام.

این بیت نشان‌دهنده‌ی شدت غم و اندوهی است که فرد به دلیل از دست دادن جوانی احساس می‌کند. این احساس بی‌روحی و افسردگی ناشی از درد و رنجی است که از رفتن آن جوان تجربه می‌شود

• نماند ز نا تندرستی جوان………..مبادش توان و مبادش روان

این بیت از شاهنامه به معنای این است که جوانی به دلیل ناتندرستی (بیماری و ضعف)، توان و روان خود را از دست می‌دهد.

معنی دقیق: نماند ز نا تندرستی جوان \\ مبادش توان و مبادش روان

ترجمه و توضیح: به دلیل ناتندرستی، جوان توان و روان خود را از دست می‌دهد؛ نه توان دارد و نه روان.

این بیت نشان‌دهنده تأثیر بیماری و ضعف جسمانی بر جوانان و از دست دادن انرژی و روحیه آن‌ها است. این تصویر از تأثیرات منفی بیماری بر زندگی و روح و روان افراد به خوبی نمایان است.

• هر آنکس که بینی ز پیر و جوان…………تنی کن که با او نباشد روان

این بیت به معنای آن است که هر کسی، پیر یا جوان، که می‌بینید، بدنی دارد که با آن روان همراه نیست. این بیان به فقدان روح و روان اشاره دارد و بر حالتی از بی‌روحی و زندگی بدون انرژی و حیاتی تأکید دارد.

معنی دقیق: هر آنکس که بینی ز پیر و جوان \\ تنی کن که با او نباشد روان

ترجمه و توضیح: هر کسی، پیر یا جوان، که می‌بینی، بدنی دارد که بدون روح و روان است.

این بیت نشان‌دهنده حالتی از بی‌روحی و زندگی بدون انرژی است که ممکن است ناشی از مشکلات و چالش‌های زندگی باشد.

• همی گفت زار ای نبرده جوان………برفتی پر از درد و خسته روان

این بیت به معنای این است که شخصی به جوانی که نبرد را تجربه کرده است، می‌گوید که او زار و نالان است و پر از درد و خسته‌روان شده است.

معنی دقیق: همی گفت زار ای نبرده جوان \\ برفتی پر از درد و خسته روان

ترجمه و توضیح: شخص به جوان نبرد گفته: "ای جوان که نبرد کرده‌ای، تو اکنون زار و نالانی و از درد و خسته‌روانی پر شده‌ای."

این بیت نشان‌دهنده تأثیرات عمیق نبرد و جنگ بر روان و روحیه جوانان است و به خستگی روانی و جسمانی آنها پس از تجربه‌های دشوار اشاره دارد.

• یکی نامداری غریب و جوان………..فدی کرد بر پیش میرین روان

این بیت از شاهنامه به معنای آن است که نامدار جوان و غریبی، جان و روان خود را به پیش میرین گذاشت.

معنی دقیق: یکی نامداری غریب و جوان \\ فدی کرد بر پیش میرین روان

ترجمه و توضیح: نامدار غریبی که جوان بود، جان و روان خود را به عنوان فدیه به پیش میرین (احتمالاً فردی مهم یا رهبر) گذاشت.

این بیت نشان‌دهنده‌ی فداکاری و اهمیت جان‌فشانی برای هدفی بزرگتر است. شخصیت غریب و جوان در این بیت، با اهدای جان و روان خود، فداکاری عظیمی انجام می‌دهد که به نشان‌دهنده‌ی شجاعت و ارزش‌های والای انسانی است

• روان خون از آن چهره ارغوان…….شد آن نامور شهریار جوان

این بیت از شاهنامه به معنای این است که خون از چهره ارغوانی جاری شد و آن شهریار نامور و جوان از دنیا رفت.

معنی دقیق: روان خون از آن چهره ارغوان \\ شد آن نامور شهریار جوان

ترجمه و توضیح: خون از چهره‌ی ارغوانی او جاری شد و آن شهریار جوان و نامدار از دنیا رفت.

این بیت به تصویر کشیدن مرگ تراژیک و پایان زندگی یک شهریار جوان و نامور اشاره دارد و نشان‌دهنده‌ی تأثیرات عمیق مرگ و از دست دادن فردی مهم بر دیگران است

• فرستادم او رابخان جوان…….سوی آسمان شد روان جوان

این بیت از شاهنامه به معنای آن است که فرد جوانی را فرستاد، و روان جوان او به سوی آسمان رفت. این بیت نشان‌دهنده نوعی فداکاری یا مرگ و رهایی از درد و مشکلات زندگی است.

معنی دقیق: فرستادم او رابخان جوان \\ سوی آسمان شد روان جوان

ترجمه و توضیح: او را به سوی جوانی فرستادم؛ روان جوان او به سوی آسمان رفت.

این بیت تصویرگر انتقال روح به آسمان و رهایی از مشکلات و دردهای دنیوی است. این تصویر نشان‌دهنده فداکاری و انتقال به جهانی دیگر است.

• کزین بد ترا تیره گردد روان ………بپرهیز ازین شهریار جوان

این بیت از شاهنامه به معنای این است که از این وضعیت روانت تیره و کدر خواهد شد؛ پس از این شهریار جوان دوری کن.

معنی دقیق: کزین بد ترا تیره گردد روان \\ بپرهیز ازین شهریار جوان

ترجمه و توضیح: از این وضعیت روانت تیره و کدر خواهد شد؛ پس از این شهریار جوان دوری کن.

این بیت به هشدار و توصیه برای دوری کردن از شخصی اشاره دارد که ممکن است باعث تیره‌روانی و مشکلات فرد شود. این گونه توصیه‌ها در شاهنامه برای حفظ سلامت روانی و جسمانی افراد بیان شده است.

• مکن دیو را آشنا با روان ………….چو خواهی که بختت بماند جوان

این بیت از شاهنامه به معنای این است که نباید دیو (نیروی شر) را به روح و روان خود نزدیک کنیم؛ چون اگر می‌خواهی که بخت و اقبالت جوان و تازه بماند، باید از نیروهای شر و منفی دوری کنی.

معنی دقیق: مکن دیو را آشنا با روان \\ چو خواهی که بختت بماند جوان

ترجمه و توضیح: نباید دیو (نیروی شر) را به روح و روانت نزدیک کنی؛ چون اگر می‌خواهی بخت و اقبالت جوان و تازه بماند، باید از نیروهای شر و منفی دوری کنی.

این بیت به اهمیت دوری از افکار منفی و نیروهای شرور در زندگی اشاره دارد و تأکید می‌کند که برای حفظ جوانی و بخت خوب، باید از نیروهای منفی دوری کرد.

• جوان زان خورش زود بگشاد روی………..نگه کرد زروان ز دور اند روی

این بیت از شاهنامه به معنای این است که جوانی به سرعت روی از خورش باز کرد و زروان (روح) از دور نگاه کرد.

معنی دقیق: جوان زان خورش زود بگشاد روی \\ نگه کرد زروان ز دور اند روی

ترجمه و توضیح: جوان به سرعت روی خود را از خورشید برگرداند و زروان (روح) از دور نگاه کرد.

این بیت به تصویری از جوانی اشاره دارد که به سرعت روی خود را از چیزی که نگاه می‌کرد برمی‌گرداند و روح از دور به آن نگاه می‌کند. این تصویر نشان‌دهنده تأثیرات روانی و روحی است که ممکن است بر فرد داشته باشد.

• به لشکر گه آمد دوشاه جوان…….همه بهر بیشی نهاده روان

این بیت از شاهنامه به معنای ورود دو شاه جوان به لشکرگاه و تلاش برای دستیابی به برتری و پیروزی است. در واقع، این بیت به روحیه‌ی رقابتی و انگیزه‌ی بالای این دو شاه جوان اشاره دارد.

معنی دقیق: به لشکر گه آمد دوشاه جوان \\ همه بهر بیشی نهاده روان

ترجمه و توضیح: دو شاه جوان به لشکرگاه آمدند، و روان و انگیزه‌ی خود را برای دستیابی به برتری و پیروزی قرار دادند.

این بیت نشان‌دهنده‌ی تلاش، اراده و رقابت سالم میان شخصیت‌های جوان در شاهنامه است. اگر نیاز به توضیحات بیشتری درباره این بیت یا دیگر مفاهیم در شاهنامه دارید، خوشحال می‌شوم که کمک کنم.

• جز او نیز چندی دلیر و جوان…….که در جنگ سیر آمدند از روان

این بیت به معنای آن است که علاوه بر او (فردی خاص)، چندین نفر دیگر نیز که دلاور و جوان بودند، از روان (روحیه و انرژی) در جنگ خسته و دلزده شده‌اند.

معنی دقیق: جز او نیز چندی دلیر و جوان \\ که در جنگ سیر آمدند از روان

ترجمه و توضیح: علاوه بر او، چندین نفر دلاور و جوان دیگر نیز وجود داشتند که در جنگ خسته و دلزده شدند و روحیه و انرژی خود را از دست دادند.

این بیت نشان‌دهنده تاثیرات طولانی مدت جنگ‌ها و نبردها بر روان و روحیه‌ی جنگجویان جوان است.

• چماننده چرمه نونده جوان…………یکی کوه پاره ست گوی روان

این بیت از شاهنامه به شجاعت و دلاوری جوانی اشاره دارد که به مانند کوه‌های استوار است. این توصیف باعث ایجاد تصویری از جوانی پرانرژی، قدرتمند و شجاع می‌شود که در میدان نبرد همانند تکه‌ای از کوه استوار و نیرومند است.

معنی دقیق: چماننده چرمه نونده جوان \\ یکی کوه پاره ست گوی روان

ترجمه و توضیح: جوانی که مانند چرمه (نوعی اسب) پر انرژی و چابک است، به مانند تکه‌ای از کوه که گویی دارای روان و زندگی است.

این بیت نشان‌دهنده قدرت، استحکام و پویایی جوان در شاهنامه است که با تصاویر قدرتمند و استوار به تصویر کشیده شده‌اند

• تحلیل روانی جنگ

جنگ‌ها تاثیرات عمیقی بر روح و روان افراد دارند و این تاثیرات می‌توانند به اشکال مختلفی نمود پیدا کنند. در ادامه به تحلیل روانی جنگ و تاثیرات آن بر افراد می‌پردازیم:

اضطراب و ترس: یکی از نخستین تاثیرات روانی جنگ، ایجاد اضطراب و ترس در افراد است. این حالت ممکن است به دلیل خطرات جسمی و روانی ناشی از جنگ باشد. ترس از آسیب دیدن خود یا عزیزان می‌تواند به اضطراب و نگرانی‌های دائمی منجر شود.

اختلالات پس از ضربه (PTSD): بسیاری از افرادی که در جنگ‌ها شرکت کرده‌اند، ممکن است از اختلالات پس از ضربه (PTSD) رنج ببرند. این اختلال شامل تجربیات بازگشتی، کابوس‌ها، و اجتناب از موقعیت‌هایی است که ممکن است یادآور تجربیات تلخ جنگ باشند.

افسردگی و ناامیدی: جنگ می‌تواند به احساسات افسردگی و ناامیدی منجر شود. افراد ممکن است به دلیل از دست دادن عزیزان، تجربیات تلخ و ناامیدکننده، و یا احساس ناکامی در تلاش‌های خود، دچار افسردگی شوند.

احساس گناه و پشیمانی: سربازان ممکن است احساس گناه و پشیمانی نسبت به اعمالی که در جنگ انجام داده‌اند، داشته باشند. این احساسات می‌توانند به مرور زمان به اضطراب و افسردگی منجر شوند.

ناتوانی در تطبیق با زندگی عادی: بسیاری از افرادی که از جنگ بازمی‌گردند، با مشکلات تطبیق با زندگی عادی روبرو می‌شوند. این مشکلات ممکن است شامل ناتوانی در بازگشت به کارهای روزمره، احساس بیگانگی از جامعه، و مشکلات در روابط خانوادگی باشد.

افزایش استرس: جنگ‌ها موجب افزایش سطح استرس در افراد می‌شوند. استرس‌های جسمی و روانی ناشی از شرایط جنگی می‌تواند به مشکلات سلامتی جسمی و روانی منجر شود.

تاثیرات بر روابط اجتماعی: جنگ‌ها می‌توانند روابط اجتماعی افراد را تحت تاثیر قرار دهند. افراد ممکن است احساس انزوا و بیگانگی کنند و در ایجاد و نگهداری روابط اجتماعی دچار مشکل شوند.

فردوسی در شاهنامه نیز با به تصویر کشیدن تاثیرات روانی جنگ بر شخصیت‌های مختلف، این تاثیرات را به خوبی به نمایش گذاشته است.

• چنین داد پاسخ که مرد جوان………نیندیشد از رنج و درد روان

این بیت از شاهنامه به حالتی اشاره دارد که مرد جوان پاسخ می‌دهد که او از رنج و درد روان خود نمی‌اندیشد.

معنی دقیق: چنین داد پاسخ که مرد جوان \\ نیندیشد از رنج و درد روان

ترجمه و توضیح: مرد جوان اینگونه پاسخ داد که او به رنج و درد روان خود نمی‌اندیشد.

ین بیت نشان‌دهنده شجاعت و استقامت فردی است که با وجود سختی‌ها و مشکلات، به رنج و درد خود توجه نمی‌کند و به مبارزه ادامه می‌دهد. این ویژگی در بسیاری از شخصیت‌های شاهنامه دیده می‌شود که علی‌رغم مواجهه با دشواری‌ها و مشکلات، استوار و مقاوم می‌مانند.

روان بی روان:

"مرا او به جای تنست و روان \\ مرا بود نوبت برفت آن جوان \\ ز دردش منم چون تن بی‌روان"

خسته روان:

"برفتی پر از درد و خسته روان \\ که چون چرخ گیتی بگردد چمان"

روان جوان:

"بدو گفت یزدان سپاس ای جوان \\ که دیدم ترا شاد و روشن روان"

تن بی روان:

"جز او نیز چندی دلیر و جوان \\ که در جنگ سیر آمدند از روان"

جوان و روان:

"از این گونه هر ماهیان سی جوان \\ از ایشان همی یافتندی روان"

• پر اندیشه روان:

"ازو بستد آن نامه مرد جوان \\ زرفتن پر اندیشه بودش روان"

شرم دار روان:

"اگر تاج آن نارسیده جوان \\ بدشمن رسد شرم دارد روان"

• بهر بیشی نهاده روان:

"به لشکر گه آمد دوشاه جوان \\ همه بهر بیشی نهاده روان"

• چماننده چرمه نونده جوان:

"چماننده چرمه نونده جوان \\ یکی کوه پاره ست گوی روان"

• جواب مرد جوان:

"چنین داد پاسخ که مرد جوان \\ نیندیشد از رنج و درد روان"

• چنین گفت کای شهریار جوان……….مراگر به خواب این نمودی روان

این بیت از شاهنامه به معنای حالتی است که شخصی به شهریار جوان می‌گوید که اگر این وضعیت را در خواب دیده بود، روانش (روحش) آرام می‌بود. این بیت به اهمیت تأثیر خواب‌ها و رؤیاها بر روان و روحیه افراد اشاره دارد.

معنی دقیق: چنین گفت کای شهریار جوان \\ مراگر به خواب این نمودی روان

ترجمه و توضیح: این‌گونه گفت: "ای شهریار جوان، اگر این وضعیت را در خواب دیده بودم، روانم آرام می‌بود."

این بیت نشان‌دهنده تأثیر خواب‌ها و رؤیاها بر آرامش و روان افراد است و به اهمیت خواب‌ها در ایجاد حس آرامش و آسودگی اشاره دارد

• چو بشنید زو شهریار جوان…….سوی آتش آورد روی و روان

این بیت از شاهنامه به معنای این است که وقتی شهریار جوان از او شنید، به سمت آتش رفت و روی و روان خود را به سوی آتش آورد.

معنی دقیق: چو بشنید زو شهریار جوان \\ سوی آتش آورد روی و روان

ترجمه و توضیح: وقتی شهریار جوان این خبر را شنید، به سوی آتش رفت و با تمامی وجود (روان و روی) خود به آتش توجه کرد.

این بیت نشان‌دهندهٔ حالتی از واکنش شدید و تصمیم‌گیری قاطع است که با سمبل آتش به تصویر کشیده شده است. آتش در اینجا نماد قدرت، اراده و تصمیم‌گیری است.

1. روان
2. بی روان
3. خسته روان
4. روان جوان
5. روان خون
6. تن بی روان
7. از این گونه هر ماهیان سی جوان………..از ایشان همی یافتندی روان
8. ازو بستد آن نامه مرد جوان…..زرفتن پر اندیشه بودش روان
9. اگر تاج آن نارسیده جوان……..بدشمن رسد شرم دارد روان
10. به لشکر گه آمد دوشاه جوان…….همه بهر بیشی نهاده روان
11. جز او نیز چندی دلیر و جوان…….که در جنگ سیر آمدند از روان
12. چماننده چرمه نونده جوان…………یکی کوه پاره ست گوی روان
13. چنین داد پاسخ که مرد جوان………نیندیشد از رنج و درد روان
14. چنین گفت کای شهریار جوان……….مراگر به خواب این نمودی روان
15. چو بشنید زو شهریار جوان…….سوی آتش آورد روی و روان
16. دگر گفت کای شهریار جوان……..بخفتی و بیدار بودت روان
17. زن و کودک خرد و پیر و جوان………نمانم که باشد تنی با روان
18. شود ماهیار ایدر امشب جوان……..گروگان کند پیش مهمان روان
19. کمان را به زه کرد مرد جوان………تو گفتی همی خوار گیرد روان
20. گرش پیر خوانی همی گر جوان…….مرا او به جای تنست و روان
21. مرا بود نوبت برفت آن جوان……..ز دردش منم چون تن بی روان
22. نماند ز نا تندرستی جوان………..مبادش توان و مبادش روان
23. هر آنکس که بینی ز پیر و جوان…………تنی کن که با او نباشد روان
24. همی گفت زار ای نبرده جوان………برفتی پر از درد و خسته روان
25. یکی نامداری غریب و جوان………..فدی کرد بر پیش میرین روان
26. روان خون از آن چهره ارغوان…….شد آن نامور شهریار جوان
27. فرستادم او رابخان جوان…….سوی آسمان شد روان جوان
28. کزین بد ترا تیره گردد روان ………بپرهیز ازین شهریار جوان
29. مکن دیو را آشنا با روان ………….چو خواهی که بختت بماند جوان
30. جوان زان خورش زود بگشاد روی………..نگه کرد زروان ز دور اند روی

تن بی روان

در شاهنامه، واژه "تن بی‌روان" به معنای بدنی بدون روح و زندگی است. این ترکیب به وضعیت‌هایی اشاره دارد که در آن افراد یا موجودات از زندگی و انرژی خالی هستند. چند نمونه از کاربرد این واژه در شاهنامه عبارتند از:

حالتی از بی‌روحی و اندوه: > "مرا او به جای تنست و روان \\ > مرا بود نوبت برفت آن جوان \\ > ز دردش منم چون تن بی‌روان"

این بیت بیانگر حالت اندوه و بی‌روحی است که فرد به دلیل درد و رنج تجربه می‌کند و احساس می‌کند بدنش از روح خالی شده است.

وضعیت جنگجوهای خسته: > "جز او نیز چندی دلیر و جوان \\ > که در جنگ سیر آمدند از روان"

این بیت به جوانان دلیری اشاره دارد که در جنگ‌ها خسته و بی‌روح شده‌اند.

تراژیک و مرگ: > "هر آنکس که بینی ز پیر و جوان \\ > تنی کن که با او نباشد روان"

این بیت اشاره به وضعیتی تراژیک دارد که در آن افراد، بدون روح و زندگی به نظر می‌رسند.

این نمونه‌ها نشان‌دهنده توانمندی فردوسی در استفاده از ترکیبات مختلف برای بیان احساسات و وضعیت‌های مختلف است

تحلیل روانی مبارزه ی

مبارزه، چه به صورت جسمی و چه به صورت روحی، تأثیرات عمیقی بر روان فرد دارد. در شاهنامه فردوسی نیز این تأثیرات به خوبی به تصویر کشیده شده‌اند. در اینجا به برخی از این تأثیرات و تحلیل روانی مبارزه می‌پردازیم:

ترس و اضطراب: مبارزه باعث ایجاد ترس و اضطراب در دل افراد می‌شود. این ترس می‌تواند ناشی از احتمال شکست، از دست دادن عزیزان یا حتی ترس از مرگ باشد. این حالات روانی می‌توانند بر تصمیم‌گیری‌ها و رفتارهای فرد تأثیرگذار باشند.

افزایش استرس: مبارزه همراه با فشارهای جسمی و روانی زیادی است که باعث افزایش سطح استرس در فرد می‌شود. این استرس ممکن است به مشکلات جسمی و روحی منجر شود، مانند بی‌خوابی، خستگی مزمن و افسردگی.

احساس مسئولیت و گناه: در مبارزات، افراد ممکن است احساس مسئولیت سنگینی نسبت به نتیجه نبرد یا سلامت هم‌رزمان خود داشته باشند. این احساس مسئولیت می‌تواند به احساس گناه در صورت شکست یا از دست دادن عزیزان منجر شود.

تغییرات شخصیت: مبارزات طولانی مدت و تجربه‌های تلخ می‌توانند تغییرات عمیقی در شخصیت فرد ایجاد کنند. فرد ممکن است بیشتر به واقع‌بینی و احتیاط تمایل پیدا کند یا به عنوان یک روش دفاعی، احساسات خود را سرکوب کند.

افزایش خودشناسی: مبارزه می‌تواند فرصتی برای افزایش خودشناسی و کشف توانمندی‌ها و نقاط ضعف فرد باشد. افراد در این شرایط به تجزیه و تحلیل عمیق‌تری از خود و ظرفیت‌هایشان می‌پردازند.

پیوندهای اجتماعی و همبستگی: مبارزه می‌تواند به تقویت پیوندهای اجتماعی و همبستگی میان افراد منجر شود. افراد در این شرایط به همدلی، حمایت و همکاری بیشتری نیاز دارند که باعث تقویت روابط اجتماعی می‌شود.

در شاهنامه، شخصیت‌های مختلف این تاثیرات را تجربه می‌کنند و فردوسی با استفاده از توصیفات دقیق و واژه‌های مناسب، این حالت‌ها را به تصویر می‌کشد. این تحلیل روانی نشان می‌دهد که چگونه مبارزه‌ها و نبردها می‌توانند بر روح و روان افراد تأثیر بگذارند و چگونه افراد با این تأثیرات مواجه می‌شوند. آیا به نمونه‌های خاصی از شاهنامه نیاز دارید که این تحلیل را به تصویر بکشد؟

• از این گونه هر ماهیان سی جوان………..از ایشان همی یافتندی روان

این بیت به معنای آن است که در هر ماهیان سی جوان، از ایشان همی روانی یافت می‌شد. در واقع، این بیت به دگرگونی‌ها و چرخش‌های زندگی اشاره دارد که جوانان در هر ماهی (یا دوره زمانی) با نوعی از پویایی و روحیهٔ خاص همراه هستند.

معنی دقیق: از این گونه هر ماهیان سی جوان، از ایشان همی یافتندی روان: در هر دوره زمانی، سی جوان از این گروه با روحیه و انرژی تازه پیدا می‌شدند.

این بیت به پویا بودن و تغییرات مداوم در زندگی جوانان اشاره دارد و نشان‌دهندهٔ توانمندی فردوسی در بیان این دگرگونی‌ها و تغییرات است. اگر به توضیحات بیشتری درباره این بیت یا دیگر مفاهیم مرتبط با آن نیاز دارید، بفرمایید.

• ازو بستد آن نامه مرد جوان…..زرفتن پر اندیشه بودش روان

این بیت به معنای آن است که مرد جوانی نامه‌ای را گرفت و در حالی که از رفتن اندیشناک و متفکر بود، روانش پر از افکار و نگرانی‌ها بود. در واقع، این بیت به حالتی از نگرانی و تأمل درباره آینده اشاره دارد که ممکن است به دلیل مسئولیت‌ها یا تصمیم‌های مهم باشد.

معنی دقیق: ازو بستد آن نامه مرد جوان \\ زرفتن پر اندیشه بودش روان \\ مرد جوان نامه را گرفت و روانش از اندیشیدن به رفتن پر بود.

این بیت نشان‌دهنده توانمندی فردوسی در بیان حالت‌های روانی و عاطفی شخصیت‌ها است. اگر به بررسی بیشتری درباره این بیت یا دیگر مفاهیم در شاهنامه نیاز دارید، بفرمایید.

• اگر تاج آن نارسیده جوان……..بدشمن رسد شرم دارد روان

این بیت اشاره به حالتی دارد که اگر تاج به دشمنان برسد، شرمندگی و خجالت به همراه خواهد داشت. این شرمندگی روانی، بیانگر احساس شرم و ناامیدی است که در نتیجه شکست و از دست دادن تاج و تخت به وجود می‌آید.

معنی دقیق: اگر تاج آن نارسیده جوان \\ بدشمن رسد شرم دارد روان

ترجمه و توضیح: اگر تاج آن جوان که هنوز به کمال نرسیده است، به دست دشمن برسد، روان و روح او از شرمندگی و خجالت پر خواهد شد.

این بیت به تأثیرات عاطفی و روانی شکست در نبرد یا از دست دادن افتخارات اشاره دارد.

1. جوان
2. آب روان
3. درختان بسیار و آب روان
4. جهان چون عروسی رسیده جوان……..پر از چشمه و باغ و آب روان
5. جهانی ز پیری شده نوجوان…………همه سبزه آبهای روان
6. درخت و گل آبهای روان ………..نشستنگه شاد مرد جوان
7. درخت و گیا دید و آب روان ………..چنان چون بود جای مرد جوان
8. درختان بسیار و آب روان ……….نشستنگه مردم نوجوان
9. درختان بسیار و آب روان ………همی شد دل سالخورده جوان
10. که باشد زمین سبز و آب روان …….چنانچون بود جای مرد جوان

================================================

به! این شعرها ی زیبایی است که حس جاودانگی طبیعت و جوانی را به زیبایی به تصویر می‌کشد. آب روان، درختان سرسبز و طبیعتی که شاداب و پر از زندگی است. جهان در این شعر همانند عروسی جوان به تصویر کشیده شده که همواره تازه و جوان می‌ماند.

• جهان چون عروسی رسیده جوان……..پر از چشمه و باغ و آب روان

این زیبا از شعر، طبیعت را به یک عروس جوان و تازه عروسیده تشبیه می‌کند که پر از چشمه‌ها، باغ‌ها و آب‌های روان است. تشبیه جهان به عروسی که تازه جوان شده، تصویر زیبا و پر از نشاطی از طبیعت و زندگی می‌سازد. این تشبیه، حس تازگی، زیبایی و سرسبزی را به تصویر می‌کشد.

جهانی ز پیری شده نوجوان…………همه سبزه آبهای روان

این شعر نشان‌دهنده طبیعتی است که از دوران پیری به دوران جوانی بازگشته است. تمام سبزه‌ها و آب‌های روان نمادی از تازگی و جوانی هستند. شاعر با استفاده از این تصاویر زیبا، حس تجدید و بازآفرینی طبیعت را به تصویر می‌کشد.

• درخت و گل آبهای روان ………..نشستنگه شاد مرد جوان

این شعر به زیبایی نشان می‌دهد که درختان و گل‌ها در کنار آب‌های روان، مکان شادابی را برای مردان جوان فراهم می‌کنند. تصویری از طبیعتی شاداب و پر از زندگی که محیطی آرام و دل‌نشین برای نشستن و لذت بردن از زیبایی‌های طبیعت است. این تصویر، حس آرامش و شادی را به همراه دارد و به خوبی نشان‌دهنده تأثیر طبیعت بر روح و روان انسان‌هاست.

• درخت و گیا دید و آب روان ………..چنان چون بود جای مرد جوان

این شعر به زیبایی نشان می‌دهد که درختان و گیاهان در کنار آب‌های روان، محیطی دل‌نشین و آرام برای مردان جوان فراهم می‌کنند. طبیعت با تمام زیبایی و شادابی‌اش، همانند جایی که جوانان در آن احساس خوشی و آرامش می‌کنند، به تصویر کشیده شده است. این تصویر، حس آرامش و طراوتی که طبیعت به ارمغان می‌آورد را به خوبی منتقل می‌کند.

• درختان بسیار و آب روان ……….نشستنگه مردم نوجوان

این شعر به تصویر کشیدن محیطی سرسبز و پر از درختان و آب‌های روان اشاره دارد که محل نشست و گردهمایی مردم نوجوان است. طبیعتی زیبا و پر از زندگی که احساس شادی و نشاط را در دل مردم جوان ایجاد می‌کند. این تصویر، حس آرامش و شادابی را به تصویر می‌کشد و به خوبی نشان‌دهنده تأثیر مثبت طبیعت بر روح و روان انسان‌هاست.

• درختان بسیار و آب روان ………همی شد دل سالخورده جوان

این به زیبایی نشان می‌دهد که طبیعت با درختان بسیار و آب‌های روان، حتی دل سالخورده را جوان می‌کند. این تصویر حاکی از تأثیر مثبت و تجدید‌کننده طبیعت بر انسان‌ها است و نشان می‌دهد که طبیعت می‌تواند حس جوانی و شادابی را حتی به دل‌های پیر نیز بازگرداند.

• که باشد زمین سبز و آب روان …….چنانچون بود جای مرد جوان

این بیت به زیبایی تصویری از زمینی سرسبز و پر از آب‌های روان را نشان می‌دهد که همانند زمانی است که مکان مردان جوان بوده است. این تشبیه طبیعت به جایگاه جوانی، حس تازگی، سرزندگی و جوانی را به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد که طبیعت می‌تواند حتی دل‌های پیر را نیز جوان کند.

1. جوان
2. روشن روان 22
3. بدو داد پس نامه پهلوان………جوان خردمند روشن روان
4. بدو گفت پیران که ای پهلوان…….همیشه جوان باش و روشن روان
5. بدو گفت شاه ای دلیر جوان………که پاکیزه تخمی و روشن روان
6. بدو گفت یزدان سپاس ای جوان………که دیدم ترا شاد و روشن روان
7. بدین مژده شاه پیر و جوان……..همه شاد باشید و روشن روان
8. بر مادر آمد فرود جوان………..بدو گفت کای مام روشن روان
9. به منذر چنین گفت روزی جوان……….که ای مرد باهنگ و روشن روان
10. پدر پیر شد پایمردش جوان………جوانی خردمند و روشن روان
11. پدرت آن گرانمایه مرد جوان………فدی کرده پیش تو روشن روان
12. چه نیکوتر از پهلوان جوان……که گردد به فرزند روشن روان
13. چو روی پدر دید شاه جوان……..دلش گشت شادان و روشن روان
14. چو قیصر شنید این سخن زان جوان……….پراندیشه شد مرد روشن روان
15. زبان برگشاد اردشیر جوان……که ای نامداران روشن روان
16. زبان تیز بگشاد مرد جوان……….که پاکیزه دل بود و روشن روان
17. سراپرده زد شهریار جوان……….به گردش دلیران روشن روان
18. سرافراز بوزرجمهرجوان……….بشد باحکیمان روشن روان
19. شنیدند آواز فرخ جوان……..جهاندیده گردان روشن روان
20. فرود آمد از اسپ شاه جوان……..نشست از بر سنگ روشن روان
21. فرودی تو ای شهریار جوان……..که جاوید بادی به روشن روان
22. کجا پیلسم بود نام جوان………….یکی پرهنر بود و روشن روان
23. که چو تو سواری دلیر و جوان………سرافراز و دانا و روشن روان
24. همه یاد دارید پیر و جوان……..هرانکس که هستید روشن روان
25. ازان دیده بان گشت روشن روان …..همه مژده دادند پیر و جوان
26. مه بودنیها به روشن روان ….بدید آن گرانمایه مرد جوان
27. همه بودنیها به روشن روان …بدانی به کردار و دانش جوان
28. همی گفت کای مرد روشن روان ….جوان بادی و روزگارت جوان
29. همیشه به دل شاد و روشن روان ………همیشه خرد پیر و دولت جوان

========================================

• بدو داد پس نامه پهلوان………جوان خردمند روشن روان

این بیت به معنای این است که پهلوان پس از دادن نامه، جوان خردمند و روشن‌روان را مخاطب قرار داده است.

معنی دقیق: پهلوان پس از تحویل نامه، جوان خردمند و روشن‌روانی را مورد خطاب قرار داد.

این بیت نشان‌دهنده :اهمیت خرد و دانش در میان جوانان است و تاکید دارد که جوانان می‌توانند با خرد و روشن‌روانی خود به نقش‌های مهم و مشورتی دست یابند.

• بدو گفت پیران که ای پهلوان…….همیشه جوان باش و روشن روان

این بیت نشان‌دهنده احترام و دعای خیر پیران به پهلوان جوان است.

معنی دقیق: پیران به پهلوان گفت: "ای پهلوان، همیشه جوان و پرانرژی باش و روح و روانت همیشه روشن و شاداب بماند."

این بیت به اهمیت شادی، جوانی و روشن‌روانی در زندگی اشاره دارد و دعای خیر پیران برای پهلوان جوان است که همواره در زندگیش جوان و شاداب بماند.

• بدو گفت شاه ای دلیر جوان………که پاکیزه تخمی و روشن روان

این بیت نشان‌دهنده تأیید و تحسین شاه برای جوان دلیر و روشن‌روان است.

معنی دقیق: شاه به جوان دلیر گفت: "ای دلیر جوان، که از نسل پاک و با روح و روان روشن هستی."

این بیت نشان‌دهنده :احترام و تقدیر شاه از جوانی است که از نسل پاک و با روح و روان روشن برخوردار است. این اشاره به ویژگی‌های مثبت و ارزش‌های اخلاقی جوان دارد.

• بدو گفت یزدان سپاس ای جوان………که دیدم ترا شاد و روشن روان

این بیت نشان‌دهنده شکرگزاری و سپاسگزاری یزدان (خداوند) از دیدار جوانی شاد و روشن‌روان است.

معنی دقیق: یزدان (خداوند) به جوان گفت: "سپاس ای جوان، که ترا شاد و با روحی روشن دیدم."

این بیت بیانگر اهمیت شادی و روشن‌روانی در جوانان است و نشان می‌دهد که داشتن روحیه‌ای شاد و روشن می‌تواند مورد تحسین قرار گیرد.

• بدین مژده شاه پیر و جوان……..همه شاد باشید و روشن روان

این بیت نشان‌دهنده شادمانی و روشن‌روانی همگانی به خاطر مژده‌ای است که شاه داده است.

معنی دقیق: به خاطر این مژده‌ای که شاه داده است، پیر و جوان همه باید شاد و با روحیه‌ای روشن‌روان باشند.

این بیت به اهمیت شادی و روشن‌روانی در اثر دریافت مژده‌ای از سوی شاه اشاره دارد و نشان می‌دهد که این خبر باعث شادمانی و افزایش روحیه مردم می‌شود.

• بر مادر آمد فرود جوان………..بدو گفت کای مام روشن روان

این بیت به دیدار فرود جوان با مادرش و گفتگو با او اشاره دارد.

معنی دقیق: فرود جوان نزد مادرش آمد و به او گفت: "ای مادر، که روح و روانت روشن و شاداب است."

این بیت نشان‌دهنده :احترام و محبت فرود جوان به مادرش است و اشاره دارد که مادر او فردی با روح و روان روشن و شاداب است.

• به منذر چنین گفت روزی جوان……….که ای مرد باهنگ و روشن روان

این بیت به گفتگوی یکی از جوانان با شخصی به نام منذر اشاره دارد.

معنی دقیق: جوانی روزی به منذر گفت: "ای مرد با فهم و روشن‌روان."

این بیت نشان‌دهنده :احترام و توجه به خرد و روشن‌روانی در شاهنامه است. جوانان در شاهنامه اغلب به دنبال راهنمایی و مشورت از افراد خردمند و با تجربه هستند.

• پدر پیر شد پایمردش جوان………جوانی خردمند و روشن روان

این بیت به نقش جوانان خردمند و روشن‌روان در حمایت از پدران پیر اشاره دارد.

معنی دقیق: پدر پیر شد و یاری‌اش جوانی است که خردمند و روشن‌روان است.

این بیت نشان‌دهنده‌ی اهمیت نقش جوانان خردمند و روشن‌روان در حمایت و کمک به نسل‌های قبل است. جوانان با خرد و روشن‌روانی خود می‌توانند به نسل‌های قبل کمک کنند و باعث شکوفایی جامعه شوند.

• پدرت آن گرانمایه مرد جوان………فدی کرده پیش تو روشن روان

این بیت به احترام و مقام پدر جوان و باارزش اشاره دارد که جان خود را فدا کرده است.

معنی دقیق: پدرت، آن مرد گرانمایه و جوان، جان خود را فدا کرده است و اکنون روح او روشن و تابان است.

این بیت به فداکاری و اهمیت پدران جوان و باارزش اشاره دارد و نشان می‌دهد که جان‌فشانی آن‌ها باعث روشن‌روانی و افتخار برای فرزندانشان می‌شود.

• چه نیکوتر از پهلوان جوان……که گردد به فرزند روشن روان

این بیت به ستایش پهلوان جوان و ارزش روشن‌روانی اشاره دارد.

معنی دقیق: چه چیزی بهتر از پهلوان جوانی است که فرزندش روشن‌روان باشد.

این بیت نشان‌دهنده :ارزش‌ها و اهمیت داشتن روح و روان روشن در جوانان و پهلوانان است. پهلوان جوان که دارای فرزندی با روح و روان روشن است، نشان‌دهنده تداوم خرد و دانش در نسل‌های آینده است.

• چو روی پدر دید شاه جوان……..دلش گشت شادان و روشن روان

این بیت به شادی و روشن‌روانی شاه جوان پس از دیدن پدرش اشاره دارد.

معنی دقیق: وقتی شاه جوان چهره پدرش را دید، دلش شاد و روشن‌روان شد.

این بیت به احساسی که شاه جوان پس از دیدار با پدرش تجربه می‌کند، اشاره دارد. این حس شادمانی و روشن‌روانی نشان‌دهندهٔ اهمیتی است که خانواده و روابط خانوادگی در شاهنامه دارد.

• چو قیصر شنید این سخن زان جوان……….پراندیشه شد مرد روشن روان

این بیت به تأثیر سخنان جوان بر قیصر و اندیشه‌ورزی مرد روشن‌روان اشاره دارد.

معنی دقیق: وقتی قیصر این سخن را از جوان شنید، مرد روشن‌روان پر از اندیشه و تفکر شد.

این بیت نشان‌دهنده‌ی تاثیر سخنان جوان بر قیصر است و اشاره به این دارد که مردان روشن‌روان و خردمند، به دلیل سخنان جوانان وارد اندیشه و تفکر می‌شوند.

• زبان برگشاد اردشیر جوان……که ای نامداران روشن روان

این بیت نشان‌دهنده آغاز سخن اردشیر جوان با مردمان روشن‌روان و نامدار است.

معنی دقیق: اردشیر جوان زبان به سخن گشود و گفت: "ای مردمان نامدار و روشن‌روان."

این بیت نشان‌دهنده :ارزش و احترام به مردمان خردمند و روشن‌روان است و اشاره دارد که اردشیر جوان با آن‌ها در حال گفتگو است.

• زبان تیز بگشاد مرد جوان……….که پاکیزه دل بود و روشن روان

این بیت به توصیف جوانی با دلی پاک و روانی روشن اشاره دارد که زبان خود را تیز و برنده به کار می‌گیرد.

معنی دقیق: مرد جوانی زبان تیز و برنده‌اش را به کار گرفت، زیرا دلی پاک و روانی روشن داشت.

این بیت نشان‌دهنده :صداقت و شجاعت جوانان در بیان دیدگاه‌های خود است و بر اهمیت داشتن دلی پاک و روشن‌روانی در میان جوانان تأکید دارد.

• سراپرده زد شهریار جوان……….به گردش دلیران روشن روان

این بیت به معنای این است که شاه جوان سراپرده‌ای برپا کرد و پیرامون او دلیران روشن‌روان گرد آمدند.

معنی دقیق: شاه جوان سراپرده‌ای برپا کرد و دلیران روشن‌روان در اطراف او جمع شدند.

این بیت نشان‌دهنده‌ی اهمیت و احترام به دلیران و روشن‌روانی است که در خدمت شاه جوان هستند. این دلیران با خرد و شجاعت خود، به شاه یاری می‌رسانند و نقش مهمی در حکومت او ایفا می‌کنند.

• سرافراز بوزرجمهرجوان……….بشد باحکیمان روشن روان

این بیت به حضور و گفتگوی بوزرجمهر جوان با حکیمان روشن‌روان اشاره دارد.

معنی دقیق: بوزرجمهر جوان با افتخار و سربلندی نزد حکیمان روشن‌روان رفت.

این بیت نشان‌دهنده :اهمیت خرد و دانش در میان جوانان است و تاکید دارد که جوانان می‌توانند با خرد و روشن‌روانی خود به نقش‌های مهم و مشورتی دست یابند.

شنیدند آواز فرخ جوان……..جهاندیده گردان روشن روان

این بیت نشان‌دهنده واکنش و توجه گردان‌های جهان‌دیده و روشن‌روان به صدای خوش و پرشور جوانی است.

معنی دقیق: گردان‌های با تجربه و روشن‌روان، صدای خوش و پرشور جوان را شنیدند.

این بیت نشان‌دهنده :ارزش‌ها و اهمیتی است که به جوانان در شاهنامه داده می‌شود و نشان می‌دهد که جوانان با شور و انرژی خود می‌توانند توجه و تحسین گردان‌های با تجربه و روشن‌روان را به خود جلب کنند.

• فرود آمد از اسپ شاه جوان……..نشست از بر سنگ روشن روان

این بیت به معنای فرود آمدن شاه جوان از اسب و نشستن او بر سنگی است که نماد روشن‌روانی است.

معنی دقیق: شاه جوان از اسب فرود آمد و بر سنگی که نشان از روشن‌روانی دارد، نشست.

این بیت نشان‌دهنده :احترام به روشن‌روانی و خردمندی است که حتی شاه جوان نیز برای استراحت خود آن را انتخاب می‌کند.

• فرودی تو ای شهریار جوان……..که جاوید بادی به روشن روان

این بیت به تحسین و آرزوی جاودانگی برای شاه جوان اشاره دارد.

معنی دقیق: تو ای شاه جوان فرود آمدی و آرزو می‌کنم که همیشه با روح و روانی روشن و جاویدان باشی.

این بیت نشان‌دهنده :احترام و دعای خیر برای شاه جوان است که همیشه با روح و روانی روشن و جاودان بماند.

• کجا پیلسم بود نام جوان………….یکی پرهنر بود و روشن روان

این بیت به معرفی جوانی به نام "پیلسم" اشاره دارد که دارای هنرهای فراوان و روحی روشن‌روان بوده است.

معنی دقیق: جوانی به نام "پیلسم" که هنرمند و روشن‌روان بوده است.

این بیت نشان‌دهنده :اهمیت هنر و خرد در شاهنامه است و تاکید دارد که جوانان با داشتن هنر و روحیه‌ای روشن می‌توانند به نقش‌های مهمی دست یابند.

• که چو تو سواری دلیر و جوان………سرافراز و دانا و روشن روان

این بیت به ستایش سوار دلیر، جوان، سرافراز، دانا و روشن‌روان اشاره دارد.

معنی دقیق: هیچ سواری دلیر، جوان، سرافراز، دانا و روشن‌روان به مانند تو نیست.

این بیت نشان‌دهنده :ستایش و احترام به ویژگی‌های مثبت و ارزشمند پهلوانان جوان در شاهنامه است و تاکید دارد که این صفات باعث افتخار و احترام می‌شوند.

• همه یاد دارید پیر و جوان……..هرانکس که هستید روشن روان

این بیت به اهمیت یادگارها و خاطرات مشترک میان نسل‌ها و افرادی که روشن‌روان و خردمند هستند اشاره دارد.

معنی دقیق: همه شما، از پیر تا جوان، که خردمند و روشن‌روان هستید، یادگارها و خاطراتی دارید.

این بیت نشان‌دهنده :همبستگی میان نسل‌های مختلف و اهمیت به یاد آوردن خاطرات مشترک است که باعث می‌شود ارتباط و همدلی بیشتری میان افراد ایجاد شود.

• ازان دیده بان گشت روشن روان …..همه مژده دادند پیر و جوان

این بیت به شادمانی و روشن‌روانی دیده‌بان اشاره دارد که به دلیل مژده‌ای که پیر و جوان به او دادند، دلش روشن شد.

معنی دقیق: دیده‌بان از این خبر دلش روشن و شاد شد، و پیر و جوان هم

• مه بودنیها به روشن روان ….بدید آن گرانمایه مرد جوان

این بیت به معنای این است که جوان گرانمایه‌ای مرد، همه چیزهایی را که در آینده روشن و خوب بودند، دید.

معنی دقیق: جوان گرانمایه، همه چیزهایی را که روشن و خوب بودند، دید.

این بیت نشان‌دهنده :اهمیت داشتن دیدگاهی روشن و امیدوارانه به آینده است که حتی در سختی‌ها و مشکلات، امید و روشن‌روانی را در دل نگه دارد.

• همه بودنیها به روشن روان …بدانی به کردار و دانش جوان

این بیت به اهمیت داشتن روح و روان روشن و دانایی جوانان اشاره دارد.

این بیت نشان‌دهنده :اهمیت داشتن روحیه روشن‌روان و دانایی در میان جوانان است که می‌توانند از طریق خرد و دانش خود به نقش‌های مهمی دست یابند.

• همی گفت کای مرد روشن روان ….جوان بادی و روزگارت جوان

این بیت به معنای دعای خیر و آرزوی جوانی و شادابی برای مرد روشن‌روان است.

معنی دقیق: همواره می‌گفت ای مرد روشن‌روان، همیشه جوان و روزگارت نیز جوان و پرنشاط باشد.

این بیت نشان‌دهنده‌ی اهمیت داشتن روح و روان روشن و آرزوی جوانی و شادابی برای انسان‌ها در شاهنامه است. دعای خیر برای این‌که همیشه جوان و پرانرژی باقی بمانند.

• همیشه به دل شاد و روشن روان ………همیشه خرد پیر و دولت جوان

این بیت به اهمیت شادی، خردمندی و دولت جوانی اشاره دارد.

ترجمه بیت: همیشه به دل شاد و روشن‌روان، همیشه خرد پیر و دولت جوان.

معنی دقیق: همیشه دل شاد و روشن‌روان باش و همیشه از خرد پیر و دولت جوان بهره‌مند شو.

این بیت نشان‌دهنده :ترکیب ارزش‌های خردمندانه و شادابی جوانی است و تاکید دارد که با داشتن دل شاد و روان روشن، می‌توان از خرد و دولت بهره‌مند شد و زندگی را با نشاط و انرژی بیشتری گذراند.

1. جوان
2. پاک مرد جوان
3. تیره روان 9
4. ازان بازگشتن فرود جوان……..ازیشان همی بود تیره روان
5. اگر نیستی درمیان این جوان……..نبودی من از داغ تیره روان
6. بجستند از جای هر دو جوان…….پر از درد گشتند و تیره روان
7. بدو گفت کای پاک مرد جوان…………چرایی پر از درد و تیره روان
8. بران سایه بنشست مرد جوان…………پر از درد پیچان و تیره روان
9. چو با زن پس پرده باشد جوان……..بماند منش پست و تیره روان
10. کزین سال ناخورده شاه جوان……..چرایید پر درد و تیره روان
11. که چون کاهلی پیشه گیرد جوان…….بماند منش پست و تیره روان

==================================

• ازان بازگشتن فرود جوان……..ازیشان همی بود تیره روان

این بیت به تیره‌روانی فرود جوان اشاره دارد. داستان فرود پسر سیاوش یکی از تراژیک‌ترین بخش‌های شاهنامه است. فرود پس از بازگشت به سرزمینش، با مشکلات و دشمنانی روبرو می‌شود که باعث تیره‌روانی او می‌گردد.

این بیت به این معنی است که فرود جوان پس از بازگشت از نبرد، به دلیل مشکلات و دشمنی‌هایی که با آن مواجه می‌شود، دچار تیره‌روانی می‌شود. این حالت تیره‌روانی نتیجه تنهایی، ناامیدی و شکست‌های زندگی اوست.

• اگر نیستی درمیان این جوان……..نبودی من از داغ تیره روان

این بیت به مفهوم دیگری از تیره‌روانی اشاره دارد. در اینجا، فرد صحبت از داغ و اندوهی می‌کند که به خاطر نبودن شخص جوان دچار شده است. معنی بیت به طور کامل به این صورت است:

اگر این جوان در میان نبود، من هم از این داغ و اندوه تیره‌روان نمی‌شدم.

این بیت به حسرت و اندوه شخصی اشاره دارد که به خاطر از دست دادن یا نبودن فرد جوانی احساس می‌کند. این نوعی تیره‌روانی است که ناشی از اندوه و حسرت است.

• بجستند از جای هر دو جوان…….پر از درد گشتند و تیره روان

به معنای واکنش و احساس درد و تیره‌روانی دو جوان اشاره دارد.

ترجمه بیت:

این بیت نشان می‌دهد که چگونه هر دو جوان از جای خود بلند شدند و به دلیل مشکلات و مصائب، پر از درد و تیره‌روان شدند. این بیت احساسات و دردهای جوانان را به تصویر می‌کشد و نشان‌دهنده تأثیر ناامیدی‌ها و چالش‌ها بر روح و روان آن‌هاست.

• بدو گفت کای پاک مرد جوان…………چرایی پر از درد و تیره روان

این بیت به گفتگوی یکی از شخصیت‌ها با جوانی که پر از درد و تیره‌روانی است، اشاره دارد.

ترجمه بیت:

این بیت نشان می‌دهد که شخصی با جوانی پاک‌دل صحبت می‌کند و از او می‌پرسد که چرا او پر از درد و تیره‌روانی است. این بیت بر تأثیر مشکلات و ناامیدی‌ها بر روح و روان جوانان تأکید دارد.

• بران سایه بنشست مرد جوان…………پر از درد پیچان و تیره روان

این بیت نشان‌دهنده حالتی از تیره‌روانی و اندوه یکی از جوانان است.

ترجمه بیت:.

این بیت به وضعیت جوانی اشاره دارد که به دلیل مشکلات و دردهای روحی، دچار تیره‌روانی و اندوه شده است. این جوان در زیر سایه‌ای نشسته و در حالتی از پیچش و درد به سر می‌برد.

معنی دقیق: جوانی در زیر سایه نشسته است، و از درد و اندوهی که دارد، در حالتی از پیچش و تیره‌روانی قرار دارد.

• چو با زن پس پرده باشد جوان……..بماند منش پست و تیره روان

این بیت به تربیت و رفتار جوانان اشاره دارد.

این بیت بیان می‌کند که اگر جوانی وقت زیادی را پشت پرده و در کنار زنان بگذراند، منش و رفتار او ضعیف و تیره‌روان می‌شود. این موضوع به اهمیتی که فردوسی به تربیت و پرورش جوانان به‌ویژه از نظر جسمی و روحی قائل است، اشاره دارد. جوانان باید در فضای باز و با فعالیت‌های بدنی و چالش‌های مختلف بزرگ شوند تا روحیه‌ای قوی و شاداب داشته باشند.

• کزین سال ناخورده شاه جوان……..چرایید پر درد و تیره روان

این بیت نیز به واکنش و حالت تیره‌روانی جوانان در داستان‌ها اشاره دارد.

این بیت به این معناست که جوان شاه، بدون اینکه تجربه و سال‌های زیادی از زندگی خود را پشت سر گذاشته باشد، پر از درد و تیره‌روانی شده است. این بیت به ناامیدی و مشکلاتی که جوانان بدون تجربه کافی با آن روبرو می‌شوند اشاره دارد.

معنی دقیق: شاه جوان در این سال‌ها بدون تجربه و خوردن سال‌های زیاد، به دلیل درد و مشکلات، تیره‌روان شده است.

• که چون کاهلی پیشه گیرد جوان…….بماند منش پست و تیره روان

این بیت نشان‌دهنده تاثیر کاهلی و بی‌تلاشی بر جوانان است.

ترجمه بیت: که چون کاهلی پیشه گیرد جوان، بماند منش پست و تیره‌روان.

معنی دقیق: زمانی که جوانی تنبلی و بی‌تلاشی را پیشه کند، منش و رفتار او ضعیف و تیره‌روان خواهد شد.

این بیت بر اهمیت تلاش، کوشش و فعالیت در دوران جوانی تأکید دارد و هشدار می‌دهد که کاهلی و تنبلی می‌تواند به تضعیف منش و روحیه جوانان منجر شود.

نتیجه:

موضوع تحقیق:جوان و تیره روان

در شاهنامه فردوسی، جوانان و تیره‌روانی نیز نقش مهمی دارند و این موضوع به تنوع شخصیت‌ها و داستان‌های اثر می‌افزاید. برخی از جوانان در شاهنامه ممکن است به دلایل مختلف دچار تیره‌روانی شوند. در اینجا به چند نکته کلیدی اشاره می‌کنم:

جوان و تیره‌روانی در شاهنامه

دلایل تیره‌روانی: جوانان ممکن است به دلایلی چون شکست‌ها، ناامیدی‌ها، یا مشکلات شخصی دچار تیره‌روانی شوند.

شخصیت‌های برجسته: برخی از شخصیت‌های جوان که دچار تیره‌روانی می‌شوند شامل فرود، پسر سیاوش، هستند که پس از کشته شدن پدرش دچار افسردگی و تیره‌روانی می‌شود.

مبارزه با مشکلات: جوانان تیره‌روان در شاهنامه اغلب با مشکلات خود مبارزه می‌کنند و به دنبال راه‌حل‌هایی برای بهبود وضعیت خود هستند.

نمونه‌ای از ابیات

بیت ۱: "بدان بازگشتن فرود جوان، ازیشان همی بود تیره‌روان" این بیت به تیره‌روانی فرود پس از بازگشت به ایران اشاره دارد.

بیت ۲: "که چون کاهلی پیشه گیرد جوان، بماند منش پست و تیره‌روان" این بیت نشان می‌دهد که چگونه جوانان ممکن است به دلیل کاهلی و بی‌تلاشی دچار تیره‌روانی شوند.

بیت ۳: "بدو گفت کای پاک مرد جوان، چرایی پر از درد و تیره‌روان" این بیت به گفتگوی شخصی با جوانی اشاره دارد که از درد و تیره‌روانی رنج می‌برد.

• نبد دادگرتر ز نوشین روان………که بادا همیشه روانش جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی به اهمیت و عدالت انوشیروان دادگر اشاره دارد و بیان می‌کند که هیچ‌کس دادگرتر از انوشیروان نبوده است و آرزو دارد که روح او همیشه جوان بماند.

ترجمه بیت:

• نبد دادگرتر ز نوشین روان: هیچ‌کس دادگرتر از انوشیروان نبوده است.
• که بادا همیشه روانش جوان: که روح او همیشه جوان بماند.

این بیت به اهمیت عدالت در حکومت و تأثیرات مثبت آن بر جامعه اشاره دارد و یادآور ماندگاری نام و یاد دادگری انوشیروان است.

• نبیره جهاندار نوشین روان…که با داد او پیرگردد جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی اشاره به این دارد که نواده‌ی جهاندار انوشیروان با عدالت و دادگری خود به قدری تأثیرگذار است که پیران را جوان می‌کند.

ترجمه بیت:

• نبیره جهاندار نوشین روان: نواده‌ی شاه بزرگ انوشیروان دادگر.
• که با داد او پیر گردد جوان: که با عدالت او، پیران دوباره جوان می‌شوند.

این بیت به اهمیت عدالت و تأثیرات مثبت آن بر جامعه تأکید دارد. عدالت می‌تواند زندگی افراد را بهبود بخشد و حتی احساس جوانی و نشاط را در آن‌ها بازگرداند.

• نشست از بر تخت نوشین روان……..خجسته دلفروز شاه جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی به این معناست که شاه جوان و خوش‌بخت روی تخت انوشیروان نشسته است.

ترجمه بیت:

• نشست از بر تخت نوشین روان: او روی تخت انوشیروان نشست.
• خجسته دلفروز شاه جوان: شاه جوان و خجسته دل‌افروز.

این بیت نشان‌دهندهٔ جانشینی و انتقال قدرت از انوشیروان به شاه جوان و نشان‌دهندهٔ خجستگی و خوشبختی دوران حکومت او است.

• نیای تو آن شاه نوشین روان………که از داد او پیر سر شد جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی به معنای این است که نیای تو، شاه انوشیروان دادگر، با داد و عدالت خود توانست پیران را جوان کند و زندگی بهتری به مردم ببخشد.

ترجمه بیت:

• نیای تو آن شاه نوشین روان: نیای تو، شاه انوشیروان دادگر.
• که از داد او پیر سر شد جوان: که با داد و عدالت او پیران جوان شدند.

این بیت به اهمیت داد و عدالت در حکومت اشاره دارد و نشان می‌دهد که عدالت می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی بر جامعه داشته باشد، حتی به پیران انرژی و نشاط جوانی را بازگرداند.

• او پیر سر شد

بله، در بیت آخر اشاره به این موضوع شده که "نیای تو آن شاه نوشین روان که از داد او پیر سر شد جوان". این بیت به اهمیت عدالت و دادگری شاه انوشیروان دادگر اشاره دارد و بیان می‌کند که حتی پیران نیز با داد و عدالت او جوان می‌شدند.

ترجمه:

• نیای تو آن شاه نوشین روان: نیای تو، شاه انوشیروان دادگر.
• که از داد او پیر سر شد جوان: که با داد و عدالت او پیران جوان شدند.

• ورا نام کردند نوشین روان…….که مهتر جوان بود و دولت جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی به این معناست که به او نام "نوشین روان" داده‌اند، زیرا او بزرگ‌تر و دارای دولتی جوان و پرنشاط بود.

ترجمه بیت:

• ورا نام کردند نوشین روان: به او نام "نوشین روان" دادند.
• که مهتر جوان بود و دولت جوان: که او بزرگ‌تر و دارای دولتی جوان و پرنشاط بود.

این بیت به اهمیت و ارزش عدالت و دادگری انوشیروان اشاره دارد که باعث شده او با نام "نوشین روان" شناخته شود و دولتی پر از نشاط و جوانی داشته باشد.

• یکی خویش بودش دلیر وجوان……..پرستنده شاه نوشین روان

این بیت از شاهنامه فردوسی به معنای این است که یکی از نزدیکان شاه نوشین‌روان، فردی دلیر و جوان بود که در خدمت او بود.

ترجمه بیت به صورت کامل:

• یکی خویش بودش دلیر و جوان: یکی از نزدیکانش دلیر و جوان بود.
• پرستنده شاه نوشین‌روان: خدمتگذار شاه نوشین‌روان بود.

این بیت به اهمیت نزدیکان و خدمتگزاران دلیر و جوان در دربار انوشیروان دادگر اشاره دارد

• نکات کلیدی درباره عهد نوشین‌روان

عهد انوشیروان دادگر (نوشین‌روان) به عنوان یکی از دوران‌های طلایی و پر از عدالت و دادگری در تاریخ ایران باستان شناخته می‌شود. در اینجا چند نکته کلیدی درباره این دوران آورده شده است:

1. عدالت و دادگری: انوشیروان به دلیل عدالت و دادگری خود شناخته می‌شد. او نظام قضایی را تقویت کرد و قوانین عادلانه‌ای را اجرا کرد که منجر به افزایش امنیت و آرامش در جامعه شد.
2. حمایت از دانش و هنر: انوشیروان حامی علوم و هنرها بود و از دانشمندان و هنرمندان حمایت می‌کرد. در دوران او، دانشگاه گندی‌شاپور به یکی از مراکز علمی مهم تبدیل شد.
3. عمران و آبادانی: در دوران حکومت انوشیروان، پروژه‌های عمرانی و توسعه فراوانی انجام شد. او راه‌ها، پل‌ها و ساختمان‌های بسیاری را ساخت و باعث توسعه اقتصادی کشور شد.
4. مبارزه با دشمنان خارجی: انوشیروان توانست با تدبیر و شجاعت خود، دشمنان خارجی را از خاک ایران دور کند و امنیت کشور را تضمین کند.
5. نظام اداری کارآمد: انوشیروان یک نظام اداری کارآمد ایجاد کرد که باعث بهبود مدیریت کشور شد. او مقامات دولتی را بر اساس شایستگی و تخصص انتخاب می‌کرد.
6. توجه به کشاورزی و اقتصاد: انوشیروان به کشاورزی و اقتصاد کشور اهمیت زیادی می‌داد و اقدامات زیادی برای بهبود وضعیت کشاورزی و تولید انجام داد.

چنین داد پاسخ بمرد جوان………که روزم به از روز نوشین روان

این بیت از شاهنامه فردوسی به معنای این است که جوان به مردی پاسخ داد و گفت که روزگار من بهتر از روزگار نوشین‌روان است.

ترجمه بیت به صورت کامل:

• چنین داد پاسخ بمرد جوان: جوان چنین پاسخی به مرد داد.
• که روزم به از روز نوشین‌روان: که روزگارم بهتر از روزگار نوشین‌روان است.

این بیت نشان‌دهنده احساسات و دیدگاه‌های مختلف افراد در مورد دوران‌های مختلف تاریخی است. ممکن است به نوعی اشاره به وضعیت‌های متفاوت و تغییرات اجتماعی و فرهنگی باشد که افراد در طول زمان تجربه می‌کنند.

• چنین گفت خندان به هر دو جوان……….که ای ایمن از شاه نوشین روان

این بیت از شاهنامه فردوسی به این معناست که انوشیروان دادگر با لبخند به دو جوان گفت که ای امن و آسوده از شاه انوشیروان. این بیت به عدالت و امنیتی که در دوران پادشاهی انوشیروان برقرار بود، اشاره دارد.

ترجمه بیت:

• چنین گفت خندان به هر دو جوان: انوشیروان با لبخند به دو جوان چنین گفت.
• که ای ایمن از شاه نوشین روان: ای امن و آسوده از شاه انوشیروان.

این بیانگر فضای امن و عادلانه‌ای است که در دوران پادشاهی انوشیروان برقرار بود و همه افراد، چه پیر و چه جوان، در آسایش زندگی می‌کردند.

• چو بشنید این گفته نوشین روان……….شگفت آمدش کار هر دو جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی به این معناست که وقتی نوشیروان دادگر این سخن را شنید، از کار هر دو جوان شگفت‌زده شد.

ترجمه بیت به صورت کامل:

• چو بشنید این گفته نوشین روان: وقتی نوشیروان دادگر این سخن را شنید،
• شگفت آمدش کار هر دو جوان: از کار هر دو جوان شگفت‌زده شد.

این بیت به اهمیت نظرات و عملکرد جوانان در دوران حکومت انوشیروان اشاره دارد و نشان‌دهنده توجه و اهمیت دادن به افکار و اعمال نسل جوان است.

• چو بشنید زو شاه نوشین روان……….نگه کرد روشن به هر دوجوان

این بیت از شاهنامه فردوسی بیانگر این است که وقتی انوشیروان دادگر این سخن را شنید، با نگاه روشن به دو جوان نگریست.

ترجمه بیت به صورت کامل:

• چو بشنید زو شاه نوشین روان: وقتی انوشیروان دادگر این سخن را شنید،
• نگه کرد روشن به هر دوجوان: با نگاهی روشن به هر دو جوان نگریست.

این بیت نشان‌دهنده توجه و اهمیت دادن انوشیروان به نسل جوان و اقدامات آن‌ها است.

• خردمند شاهی چونوشین روان……..بهرمز بدی روز پیری جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی به معنای این است که شاه خردمند انوشیروان بهرمز را به گونه‌ای هدایت کرد که روزهای پیری او مانند جوانی شد.

ترجمه بیت:

• خردمند شاهی چون انوشیروان: شاه خردمندی مانند انوشیروان.
• بهرمز بود روزهای پیری‌اش مانند جوانی.

این بیت به تأثیر خردمندی و دادگری شاه انوشیروان اشاره دارد که باعث شده روزهای پیری بهرمز پر از انرژی و نشاط مانند روزهای جوانی باشد.

• دلارای عهدی ز نوشین روان………..به هرمزد ناسالخورده جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی به معنای این است که دوران پرنعمت و زیبایی از زمان انوشیروان دادگر به هرمزد جوان و بی‌تجربه سپرده شد.

ترجمه بیت:

• دلارای عهدی ز نوشین روان: دوران پرنعمت و زیبایی از زمان انوشیروان.
• به هرمزد ناسالخورده جوان: به هرمزد جوان و بی‌تجربه.

این بیت به انتقال مسئولیت‌ها و هدایت‌های انوشیروان به نسل بعدی، یعنی هرمزد، اشاره دارد. این انتقال نشان‌دهنده اهمیت آموزش و تربیت نسل جوان برای ادامه راه گذشتگان است.

• ز هنگام کسری نوشین روان………که بادا همیشه روانش جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی بیانگر اهمیت دوران کسری انوشیروان دادگر است و آرزو دارد که روان او همیشه جوان و پرانرژی باقی بماند.

ترجمه بیت به صورت کامل:

• ز هنگام کسری نوشین روان: از زمان کسری (پادشاهی) انوشیروان دادگر،
• که بادا همیشه روانش جوان: که روان او همیشه جوان و پرانرژی باقی بماند.

این بیت به قدردانی و ارج‌گذاری به عدالت و حکمرانی خوب انوشیروان اشاره دارد که حتی پس از مرگ او نیز روان او جوان و ماندگار بماند.

• سراینده بوزرجمهر جوان……….بیامد برشاه نوشین روان

این بیت از شاهنامه فردوسی به این معناست که بوزرجمهر جوان، شاعر معروف، نزد شاه نوشین‌روان آمد.

ترجمه بیت به صورت کامل:

• سراینده بوزرجمهر جوان: شاعر بوزرجمهر جوان.
• بیامد بر شاه نوشین‌روان: نزد شاه نوشین‌روان آمد.

این بیت اشاره به ارتباط و تعامل بین شاعر معروف بوزرجمهر و شاه نوشین‌روان دارد. بوزرجمهر یکی از شخصیت‌های برجسته و خردمند دوران ساسانیان بود که به دلیل دانش و خردمندی‌اش نزد شاهان مورد احترام قرار می‌گرفت.

سه مرد از دبیران نوشین روان……..یکی پیر ودانا و دیگر جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی به سه دبیر از دربار انوشیروان دادگر اشاره دارد که یکی پیر و دانا و دیگری جوان بود.

ترجمه بیت:

• سه مرد از دبیران نوشین روان: سه نفر از دبیران انوشیروان دادگر.
• یکی پیر و دانا و دیگر جوان: یکی پیر و دانا و دیگری جوان.

این بیت بر اهمیت همزیستی و همکاری میان نسل‌های مختلف، پیر و جوان، در امور حکومتی تأکید دارد

• شبی خفته بد شاه نوشین روان……..خردمند و بیدار و دولت جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی به این معناست که شاه نوشیروان دادگر یک شب به خواب رفت، در حالی که خردمند، بیدار و دارای دولتی جوان و پرنشاط بود.

ترجمه بیت به صورت کامل:

• شبی خفته بد شاه نوشین روان: شبی شاه نوشین روان (انوشیروان) به خواب رفته بود.
• خردمند و بیدار و دولت جوان: خردمند، بیدار و دارای دولتی جوان و پرنشاط.

این بیت بر خردمندی و بیداری شاه انوشیروان تأکید دارد و نشان می‌دهد که در دوران حکومت او، دولت جوان و پرنشاطی برقرار بود.

• فراوان بخندید نوشین روان……..که دولت جوان بود و خسرو جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی به این معناست که انوشیروان دادگر فراوان خندید زیرا دولت او جوان و پرنشاط بود و خسرو نیز جوان بود.

ترجمه بیت به صورت کامل:

• فراوان بخندید نوشین روان: انوشیروان دادگر فراوان خندید.
• که دولت جوان بود و خسرو جوان: زیرا دولت او جوان و پرنشاط بود و خسرو نیز جوان بود.

این بیت به اهمیت شادی و نشاط در حکمرانی و دولت اشاره دارد و همچنین نشان می‌دهد که در دوران پادشاهی انوشیروان، دولت و جوانان در اوج نشاط و سرزندگی بودند.

• گذشتم ز توقیع نوشین روان………جهان پیر و اندیشه من جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی به این معناست که من از فرمان و دستورات انوشیروان دادگر گذشتم، و با وجود اینکه جهان پیر شده است، اندیشه من هنوز جوان و تازه است.

ترجمه بیت:

• گذشتم ز توقیع نوشین روان: از فرمان و دستورات انوشیروان گذشتم.
• جهان پیر و اندیشه من جوان: جهان پیر شده است اما اندیشه من جوان و تازه است.

این بیت به اهمیت حفظ استقلال فکری و اندیشه‌های تازه و نو در برابر گذر زمان و دستورات گذشته اشاره دارد.

• گشاده تن شهریار جوان…نبیره ی جهاندار نوشین روان

این بیت از شاهنامه فردوسی به معنای این است که شاه جوان با بدنی قوی و گشاده‌دست (سخاوتمند) در جامعه ظاهر شد، و او نبیره‌ی شاه بزرگ و جهاندار نوشین‌روان (انوشیروان) بود.

ترجمه بیت:

• گشاده تن شهریار جوان: شاه جوان با بدنی قوی و سخاوتمند.
• نبیره ی جهاندار نوشین روان: او نبیره‌ی شاه بزرگ و جهاندار انوشیروان بود.

این بیت نشان‌دهنده ارزش و جایگاه شاه جوان به عنوان جانشین انوشیروان دادگر است و به ویژگی‌های مثبت او از جمله قدرت بدنی و سخاوت اشاره دارد.

1. دان و دولت جوان
2. جهان شد پر از داد نوشین روان……..بخفتند بردشت پیر و جوان
3. چل و هشت بد عهد نوشین روان……….تو بر شست رفتی نمانی جوان
4. چنان بد که یک روز هر دو جوان……….ببردند خوان نزدنوشین روان
5. چنان کز پس مرگ نوشین روان………..ز گفتار من داد او شد جوان
6. چنان هم که از داد نوشین روان………کجا خاک شد نام ماندش جوان
7. چنین برگزیدی دلیر و جوان……….میان شبستان نوشین روان
8. چنین داد پاسخ بمرد جوان………که روزم به از روز نوشین روان
9. چنین گفت خندان به هر دو جوان……….که ای ایمن از شاه نوشین روان
10. چو بشنید این گفته نوشین روان……….شگفت آمدش کار هر دو جوان
11. چو بشنید زو شاه نوشین روان……….نگه کرد روشن به هر دوجوان
12. خردمند شاهی چونوشین روان……..بهرمز بدی روز پیری جوان
13. دلارای عهدی ز نوشین روان………..به هرمزد ناسالخورده جوان
14. ز هنگام کسری نوشین روان………که بادا همیشه روانش جوان
15. سراینده بوزرجمهر جوان……….بیامد برشاه نوشین روان
16. سه مرد از دبیران نوشین روان……..یکی پیر ودانا و دیگر جوان
17. شبی خفته بد شاه نوشین روان……..خردمند و بیدار و دولت جوان
18. فراوان بخندید نوشین روان……..که دولت جوان بود و خسرو جوان
19. گذشتم ز توقیع نوشین روان………جهان پیر و اندیشه من جوان
20. گشاده تن شهریار جوان…نبیره ی جهاندار نوشین روان
21. نبد دادگرتر ز نوشین روان………که بادا همیشه روانش جوان
22. نبیره جهاندار نوشین روان…که با داد او پیرگردد جوان
23. نشست از بر تخت نوشین روان……..خجسته دلفروز شاه جوان
24. نیای تو آن شاه نوشین روان………که از داد او پیر سر شد جوان
25. ورا نام کردند نوشین روان………….که مهتر جوان بود و دولت جوان
26. یکی خویش بودش دلیر وجوان……..پرستنده شاه نوشین روان

=====================

• جهان شد پر از داد نوشین روان……..بخفتند بردشت پیر و جوان

این بیت از شاهنامه به توصیف دوران پادشاهی انوشیروان دادگر اشاره دارد که در آن دوره جهان پر از عدالت شد و همه، چه پیر و جوان، در آرامش و آسایش به سر می‌بردند. این تعبیر به اهمیت عدالت و امنیت در جامعه و تأثیر آن بر زندگی مردم اشاره دارد. آیا به دنبال اطلاعات بیشتری درباره شاهنامه یا اشعار آن هستید؟

تحلیل عهد نوشین روان

دوران پادشاهی انوشیروان دادگر (نوشین‌روان) یکی از مهم‌ترین و پرشکوه‌ترین دوره‌های تاریخ ایران باستان است که در شاهنامه فردوسی به توصیف و بررسی این دوران پرداخته شده است. در زیر چند نکته کلیدی درباره عهد نوشین‌روان آورده شده است:

1. عدالت و دادگری: انوشیروان به عنوان پادشاهی دادگر و عادل معروف بود. در دوران او، عدالت به‌گونه‌ای برقرار شد که جهان پر از داد و انصاف گردید. این عدالت باعث شد تا مردم در آرامش و آسایش زندگی کنند.
2. عمران و آبادی: در زمان پادشاهی انوشیروان، بسیاری از پروژه‌های عمرانی و آبادانی انجام شد که نقش مهمی در توسعه و پیشرفت کشور داشت. از جمله این پروژه‌ها می‌توان به ساخت پل‌ها، جاده‌ها و بناهای مهم اشاره کرد.
3. توجه به علوم و هنرها: انوشیروان به ترویج علوم و هنرها علاقه‌مند بود و از دانشمندان و هنرمندان حمایت می‌کرد. این علاقه به علوم باعث شد تا در زمان او، دانشمندان بزرگی به جامعه ایران معرفی شوند.
4. صلح و امنیت: در دوران پادشاهی انوشیروان، صلح و امنیت در کشور برقرار بود. مردم توانستند به دور از جنگ‌ها و نزاع‌ها به زندگی روزمره خود بپردازند و از نعمت‌های زندگی بهره‌مند شوند.
5. تقابل با دشمنان: انوشیروان با دشمنان خارجی نیز با تدبیر و شجاعت برخورد می‌کرد. او توانست با راهبردهای نظامی و دیپلماتیک، دشمنان را از خاک ایران دور کند و امنیت کشور را تضمین نماید.

به طور کلی، عهد نوشین‌روان به عنوان یکی از درخشان‌ترین و پرافتخارترین دوره‌های تاریخ ایران شناخته می‌شود که در آن، عدالت، صلح، امنیت و آبادانی به‌گونه‌ای بی‌سابقه برقرار شد.

• جهان شد پر از داد نوشین روان……..بخفتند بردشت پیر و جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی به توصیف دوران پادشاهی انوشیروان دادگر می‌پردازد. این دوره به دلیل عدالت گسترده‌ای که در سراسر سرزمین برقرار شد، معروف است. به طوری که همه، چه پیر و چه جوان، در آرامش و صلح زندگی می‌کردند.

معنای بیت به این صورت است:

• جهان پر از عدالت و دادگری انوشیروان شد.
• پیر و جوان بر روی دشت‌ها در آرامش به خواب فرو رفتند.
• چل و هشت بد عهد نوشین روان……….تو بر شست رفتی نمانی جوان

این بیت بخشی از شاهنامه فردوسی است که به دوران پادشاهی انوشیروان اشاره دارد. در اینجا، فردوسی با اشاره به مدت حکومت انوشیروان (چهل و هشت سال)، بیان می‌کند که در پایان این دوره، هر کسی که از دوران جوانی گذشت، پایدار نمی‌ماند.

در بیت بعدی که آورده‌اید، به این مضمون پرداخته می‌شود که:

• جهان پر از داد و عدالت انوشیروان شد.
• پیر و جوان در آرامش و صلح به خواب فرو رفتند.

این توصیف‌ها نشان‌دهنده اهمیتی هستند که عدالت و حکمرانی خوب در ایجاد صلح و آرامش در جامعه دارند.

• چنان بد که یک روز هر دو جوان……….ببردند خوان نزدنوشین روان

این بیت از شاهنامه فردوسی بخشی از داستان انوشیروان دادگر است که نشان می‌دهد چگونه دو جوان به درگاه او آمدند تا غذایی به نزد او بیاورند. این نشان از عدالت و سخاوت انوشیروان دارد که باعث شده همه، حتی جوانان، به او اعتماد کنند و به خدمت او باشند.

این توصیف به عدالت و دادگری انوشیروان تأکید دارد که در دوران پادشاهی او، همه اقشار جامعه، پیر و جوان، در آرامش و صلح زندگی می‌کردند.

• چنان کز پس مرگ نوشین روان………..ز گفتار من داد او شد جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی بیانگر این است که حتی پس از مرگ انوشیروان، عدالت و دادگری او هنوز زنده و جوان باقی مانده‌اند. این بدان معناست که از طریق گفتار و آثارش، عدالت او در اذهان مردم همچنان زنده و جاودان است.

ترجمه بیت به صورت کامل:

• همانطور که پس از مرگ انوشیروان، از گفتار من عدالت او جوان ماند.

این بیانگر اهمیت ماندگار و تأثیرگذار عدالت در تاریخ و فرهنگ جامعه است. آیا مایلید توضیحات بیشتری درباره‌ی اشعار و داستان‌های شاهنامه داشته باشید؟

• چنان هم که از داد نوشین روان………کجا خاک شد نام ماندش جوان

این بیت از شاهنامه فردوسی به اهمیت و ماندگاری عدالت انوشیروان دادگر اشاره دارد. در اینجا، فردوسی بیان می‌کند که عدالت و دادگری انوشیروان حتی پس از مرگ او همچنان زنده و جوان باقی مانده‌اند.

ترجمه بیت:

• همانطور که پس از مرگ انوشیروان، با خاک یکی شد، اما نام و عدالت او همچنان جوان و زنده ماند.

این بیت به اهمیت عدالت و تأثیر آن بر جامعه تأکید دارد، به گونه‌ای که حتی پس از مرگ فردی که به عدالت شناخته می‌شود، نام و یاد او همچنان زنده و تأثیرگذار است.

• چنین برگزیدی دلیر و جوان……….میان شبستان نوشین روان

این بیت از شاهنامه فردوسی به توصیف انتخاب دلیران و جوانانی اشاره دارد که در دربار و شبستان انوشیروان گردآمده بودند. این نشان‌دهنده جایگاه و ارزش قهرمانان و پهلوانان جوان در دربار انوشیروان دادگر است.

ترجمه بیت به صورت کامل:

• چنین برگزیدی دلیر و جوان: اینگونه دلیران و جوانان را انتخاب کردی.
• میان شبستان نوشین روان: در میان شبستان انوشیروان دادگر.

نوشیروان دادگر

انوشیروان دادگر، که با عنوان "نوشیروان" نیز شناخته می‌شود، یکی از پادشاهان بزرگ ساسانیان و نماد عدالت و دادگری در تاریخ ایران باستان است. دوران پادشاهی او از سال ۵۳۱ تا ۵۷۹ میلادی بود و به خاطر عدالت گسترده‌ای که در دوران حکومت خود اجرا کرد، به او لقب "دادگر" داده شد.

چند نکته کلیدی درباره انوشیروان دادگر:

1. عدالت و دادگری: انوشیروان به اجرای عدالت و ایجاد صلح و امنیت در سرزمین‌های تحت حاکمیت خود معروف بود.
2. عمران و آبادانی: در دوران حکومت او، پروژه‌های عمرانی و توسعه زیادی انجام شد که نقش مهمی در پیشرفت کشور داشت.
3. حمایت از علوم و هنرها: انوشیروان به ترویج علوم و هنرها علاقه‌مند بود و از دانشمندان و هنرمندان حمایت می‌کرد.
4. تقابل با دشمنان: او توانست با تدبیر و شجاعت خود، دشمنان خارجی را از خاک ایران دور کند و امنیت کشور را تضمین کند.

• هر آنکس که بینی ز پیر و جوان …………تنی کن که با او نباشد روان

این بیت به این معناست که هر کسی را که از پیر و جوان ببینی، باید او را انسانی بدون روح و جان ببینی.

نکات برجسته این بیت:

• نکوهش: این بیت به نکوهش حالت انسان‌هایی اشاره دارد که به دلیل فشارها و مشکلات، روح و جان خود را از دست داده‌اند و به افراد بی‌روح و سرد تبدیل شده‌اند.
• همگانی بودن مشکل: این بیت نشان می‌دهد که این وضعیت ممکن است هم برای پیران و هم برای جوانان اتفاق بیفتد.
• تصویرسازی: این بیت با تصویرسازی قوی و زیبا، حالت افرادی را نشان می‌دهد که روح و جان آن‌ها به دلیل شرایط زندگی از بین رفته است.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به فشارها و مشکلات زندگی و تأثیر آن‌ها بر روح و جان افراد اشاره دارد.

• همه گنج تاراج و لشکر اسیر…………جوان دولت و بخت برگشت پیر

این بیت به این معناست که همه گنج‌ها به تاراج رفته و لشکر به اسارت درآمده‌اند؛ جوانی که دولت و بختش رو به برتری بود، اکنون پیر شده و بختش برنگشته است.

نکات برجسته این بیت:

• تاراج و اسارت: این بیت به وضعیت نابسامان و از دست رفتن گنج‌ها و به اسارت درآمدن لشکر اشاره دارد.
• تحول: این بیت نشان می‌دهد که جوانی که زمانی دولت و بخت داشت، اکنون پیر شده و بختش برنگشته است.
• نابسامانی: این بیت بر نابسامانی و تغییرات منفی در زندگی افراد و جامعه تأکید دارد.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به تغییرات و نابسامانی‌ها در زندگی افراد و جامعه اشاره دارد.

• همه مرگ راییم پیر و جوان………..به گیتی نماند کسی جاودان

این بیت به این معناست که همگی، از پیر و جوان، آماده مرگ هستند و هیچ‌کس در جهان جاودان باقی نمی‌ماند.

نکات برجسته این بیت:

• همگانی بودن مرگ: این بیت به همگانی بودن مرگ و اینکه همه افراد، بدون توجه به سن و سال، با آن مواجه می‌شوند اشاره دارد.
• ناپایداری دنیا: این بیت نشان می‌دهد که در دنیا هیچ‌کس نمی‌تواند جاودان بماند و همه باید این واقعیت را بپذیرند.
• پذیرش مرگ: این بیت بر اهمیت پذیرش مرگ و آمادگی برای آن تأکید دارد.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به همگانی بودن مرگ و ناپایداری دنیا اشاره دارد.

• همه یاد دارید پیر و جوان……..هرانکس که هستید روشن روان

این بیت به این معناست که همه، از پیر و جوان، یادگار دارند و هر کسی که روشن‌روان است، این یادها را به خاطر دارد.

نکات برجسته این بیت:

• یادگارها: این بیت به اهمیت یادگارها و خاطراتی که از نسل‌های گذشته به جا مانده‌اند، اشاره دارد.
• روشن‌روانی: این بیت نشان می‌دهد که هر کسی که روشن‌روان و خردمند است، این یادگارها و خاطرات را به یاد می‌آورد.
• وحدت نسل‌ها: این بیت به وحدت و همبستگی میان نسل‌ها و اهمیت به یاد آوردن خاطرات مشترک تأکید دارد.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت یادگارها و خاطرات و نقش آن‌ها در وحدت و همبستگی میان نسل‌ها اشاره دارد.

• همیشه به دل شاد و روشن روان………همیشه خرد پیر و دولت جوان

این بیت به این معناست که همیشه دل شاد و روح روشن داشته باشید، خرد پیر و دولت جوان همواره با شما باشد.

نکات برجسته این بیت:

• شادی و روح روشن: این بیت به اهمیت داشتن دل شاد و روح روشن اشاره دارد که باعث می‌شود زندگی پر از نشاط و انرژی باشد.
• خرد و دانش: این بیت نشان می‌دهد که خرد و دانش پیر، همراه با نشاط و انرژی جوانی، ارزشمند است.
• ترکیب جوانی و خرد: این بیت بر اهمیت ترکیب جوانی و خردمندی در زندگی تأکید دارد.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت شادی، خرد و ترکیب جوانی و خردمندی در زندگی اشاره دارد.

• و دیگر که من پیر م و او جوان…..به چنگال شیر ژیان ناتوان

این بیت از شاهنامه به این معناست که من پیر هستم و او جوان، و در چنگال شیر ژیان ناتوان هستیم.

نکات برجسته این بیت:

• تضاد نسلی: این بیت به تفاوت نسلی بین پیر و جوان اشاره دارد و نشان می‌دهد که با وجود این تفاوت‌ها، هر دو در برابر چالش‌های بزرگ ناتوان هستند.
• قدرت شیر: این بیت به قدرت و شجاعت شیر ژیان اشاره دارد که هر دو نسل پیر و جوان در برابر آن ناتوان هستند.
• ناتوانی در برابر چالش‌ها: این بیت نشان می‌دهد که همه افراد، بدون توجه به سن و مقام، در برابر برخی چالش‌ها ناتوان هستند.

این بیت یکی از بخش‌های شاهنامه است که به تفاوت نسلی و ناتوانی همه افراد در برابر چالش‌ها اشاره دارد.

• یکی پیر سر بود هیشوی نام………جوانمرد و بیدار و با رای و کام

این بیت به این معناست که پیرمردی به نام "هیشوی" بود که جوانمرد، بیدار و خردمند و دارای هدف و اراده بود.

نکات برجسته این بیت:

• جوانمردی: این بیت به جوانمردی هیشوی اشاره دارد که نشان‌دهنده‌ی بزرگواری و شجاعت اوست.
• بیداری و خردمندی: این بیت نشان می‌دهد که هیشوی بیدار و خردمند بوده و با رای و هدف خاصی زندگی می‌کرده است.
• اهمیت هدف و اراده: این بیت بر اهمیت داشتن هدف و اراده در زندگی تأکید دارد.

این بیت یکی از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت جوانمردی، خردمندی و داشتن هدف و اراده در زندگی اشاره دارد.

• یکی خواندم خوره اردشیر……..که گردد زبادش جوان مرد پیر

این بیت به این معناست که من داستانی درباره‌ی اردشیر خواندم، که به دلیل عدالت و دادگری‌اش، پیرمردها به واسطه‌ی او جوان می‌شوند.

نکات برجسته این بیت:

• عدالت و دادگری: این بیت به اهمیت عدالت و دادگری اردشیر اشاره دارد.
• تأثیرات مثبت: این بیت نشان می‌دهد که عدالت اردشیر می‌تواند تأثیرات مثبتی داشته باشد و زندگی افراد را بهبود بخشد.
• جوان شدن پیرمردان: این بیت بر نقش عدالت در ایجاد تغییرات مثبت در زندگی مردم، حتی پیرمردان، تأکید دارد.

این بیت یکی از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت عدالت و تأثیرات مثبت آن بر جامعه اشاره دارد.

در شاهنامه، موضوعات مختلفی درباره پیر و جوان به چشم می‌خورد. در زیر چند نکته برجسته درباره جوانی و پیر بودن آمده است:

جوانی

1. تازگی و انرژی: جوانی به معنای شور و انرژی و توانایی برای انجام کارهای بزرگ و تازه است.

2. قدرت و شجاعت: جوانان اغلب با شجاعت و جسارت شناخته می‌شوند و نقش‌های مهمی در داستان‌ها ایفا می‌کنند.

3. تلاش و مبارزه: جوانان در شاهنامه معمولاً به عنوان جنگجویان و پهلوانانی که برای عدالت و افتخار می‌جنگند، معرفی می‌شوند.

4. تعلیم و آموزش: یادگیری و کسب دانش در دوران جوانی بسیار اهمیت دارد و جوانان اغلب از پیران و بزرگان آموزش می‌بینند.

پیر بودن

1. خرد و دانش: پیران در شاهنامه به عنوان منابع خرد و دانش شناخته می‌شوند و نقش‌های مشاورانه دارند.

2. تجربه: پیران با تجربه و گذراندن دوران‌های مختلف زندگی، قادر به ارائه راهنمایی‌های ارزشمندی هستند.

3. پایداری: پیران معمولاً نمادی از پایداری و استقامت در برابر چالش‌ها و مشکلات هستند.

4. تأثیرگذاری: پیران با خرد و دانش خود می‌توانند تأثیرات مثبت بر جامعه و نسل‌های جوان داشته باشند.

• کرا آمد این پیش کامد مرا……….بکشتم جوانی به پیر ان سرا

این بیت به این معناست که این پیشامد برای هرکسی که آمد، برای من هم اتفاق افتاد و من در آن خانه پیر، جوانی را کشتم.

نکات برجسته این بیت:

• پیشامد ناگوار: این بیت به یک پیشامد ناگوار اشاره دارد که باعث از دست رفتن جوانی در خانه پیر شده است.
• تجربه مشترک: این بیت نشان می‌دهد که این تجربه ناگوار ممکن است برای هرکسی پیش بیاید.
• تأثیرات منفی: این بیت به تأثیرات منفی و دردناک این پیشامد ناگوار اشاره دارد.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به پیشامدهای ناگوار و تأثیرات آن‌ها بر افراد اشاره دارد.

• که پیش جوانی یکی مرد پیر …….ز افراز غلتان شد از بیم تیر

این بیت به این معناست که مردی پیر در برابر جوانی از ترس تیر به زمین افتاد و غلتید.

نکات برجسته این بیت:

• ترس: این بیت به ترس مرد پیر از تیر اشاره دارد که نشان‌دهنده‌ی ضعف جسمی و شکنندگی پیران در مقابل خطرات است.
• جوانی و قدرت: این بیت به قدرت و شجاعت جوانان در مقابل پیران اشاره دارد.
• تأثیر احساسات: این بیت نشان می‌دهد که ترس می‌تواند تاثیرات بزرگی بر افراد داشته باشد و حتی باعث سقوط و افتادن آن‌ها شود.

این بیت نیز یکی از بخش‌های شاهنامه است که به تقابل میان نسل‌های مختلف و تاثیرات احساسات و ترس بر انسان‌ها اشاره دارد.

• که من نیز گستاخ گشتم به شاه…….به پیر و جوان از می آید گناه

این بیت به این معناست که من نیز به شاه گستاخی کردم و گناه از می‌خوری به پیر و جوان می‌آید.

نکات برجسته این بیت:

• گستاخی: این بیت به گستاخی نسبت به شاه اشاره دارد.
• گناه از می‌خوری: این بیت نشان می‌دهد که گناه و اشتباه از می‌خوری به پیر و جوان می‌رسد.
• تأثیرات منفی: این بیت بر تأثیرات منفی می‌خوری و گناه آن بر افراد تأکید دارد.

این بیت نیز یکی از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت کنترل رفتار و تأثیرات منفی می‌خوری بر افراد اشاره دارد.

• که ننگست از این بر تو ای پهلوان…..بدین کار خندند پیر و جوان

این بیت از شاهنامه به این معناست که پهلوان باید از این کار خود شرمنده باشد، زیرا این کار برای او ننگ است و پیر و جوان به او می‌خندند.

نکات برجسته این بیت:

• شرمساری: این بیت به احساس شرم و ننگ پهلوان اشاره دارد.
• تأثیرات منفی: این بیت نشان می‌دهد که اعمال نادرست می‌توانند باعث شرمساری و تمسخر افراد توسط دیگران شوند.
• واکنش جامعه: این بیت بر واکنش جامعه، از پیر و جوان، به اعمال نادرست تأکید دارد.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت رعایت اخلاق و رفتار صحیح و تأثیرات منفی اعمال نادرست بر فرد و واکنش جامعه اشاره دارد.

• گذشتم ز توقیع نوشین روان………جهان پیر و اندیشه من جوان

این بیت از شاهنامه به این معناست که من از فرمان و توقیع نوشین روان گذشتم و جهان پیر است اما اندیشه من جوان و تازه است.

نکات برجسته این بیت:

• استقلال فکری: این بیت به استقلال فکری و آزادی از فرمان و دستورات دیگران اشاره دارد.
• تازگی اندیشه: این بیت نشان می‌دهد که با وجود پیر بودن جهان، اندیشه فرد می‌تواند جوان و تازه باشد.
• تأثیر گذر زمان: این بیت بر اهمیت حفظ جوانی و تازگی اندیشه حتی در گذر زمان تأکید دارد.

این بیت یکی از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت استقلال فکری و تازگی اندیشه اشاره دارد.

• گرش پیر خوانی همی گر جوان…….مرا او به جای تنست و روان

این بیت به این معناست که چه او را پیر بنامی و چه جوان، برای من همانند جان و روان است.

نکات برجسته این بیت:

• دوستی عمیق: این بیت به اهمیت و عمق دوستی و رابطه اشاره دارد که بدون توجه به سن، برای فردی بسیار عزیز و محترم است.
• تفاوت سنی: این بیت نشان می‌دهد که محبت و احترام به فردی بدون توجه به سن و سال او وجود دارد.
• تاثیر روابط: این بیت بر تاثیر و اهمیت روابط نزدیک و عمیق بر افراد تأکید دارد.

این بیت یکی از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت دوستی، محبت و روابط نزدیک در زندگی افراد اشاره دارد.

• گرفتش به بر باز فرزند را……دلیر و جوان و خردمند را

این بیت به این معناست که او دوباره فرزند خود را در آغوش گرفت؛ فرزندی که دلیر، جوان و خردمند بود.

نکات برجسته این بیت:

• عشق پدرانه: این بیت به اهمیت عشق و محبت پدرانه اشاره دارد.
• ویژگی‌های فرزند: این بیت فرزند را به عنوان فردی دلیر، جوان و خردمند معرفی می‌کند.
• اهمیت خانواده: این بیت بر اهمیت خانواده و ارتباطات عاطفی بین اعضای خانواده تأکید دارد.

این بیت یکی از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت عشق، محبت و ارتباطات عاطفی در خانواده اشاره دارد.

• مرا با جوانی نباید نشست……..بپیر ی کمر بر میان تو بست

این بیت به این معناست که من نباید با جوانی نشستم، و در دوران پیری تو کمربند بر کمر بستی.

نکات برجسته این بیت:

• تضاد بین جوانی و پیری: این بیت به تضاد بین دوران جوانی و پیری اشاره دارد و نشان‌دهنده این است که در دوران پیری مسئولیت‌های جدیدی بر عهده گرفته شده است.
• مسئولیت: این بیت به مسئولیت‌هایی که در دوران پیری به عهده گرفته می‌شود، اشاره دارد.
• نقش زمان: این بیت بر اهمیت زمان و تغییرات دوران‌ها در زندگی اشاره دارد.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت تغییرات زندگی و مسئولیت‌ها در دوران پیری اشاره دارد.

• نبیره جهاندار نوشین روان…که با داد او پیر گردد جوان

این بیت به این معناست که نواده‌ی جهاندار نوشین روان (انوشیروان) با داد و عدالت خود باعث می‌شود که پیران جوان شوند.

نکات برجسته این بیت:

• داد و عدالت: این بیت به اهمیت داد و عدالت انوشیروان اشاره دارد که باعث تغییرات مثبت در جامعه می‌شود.
• تأثیر عدالت: این بیت نشان می‌دهد که عدالت می‌تواند زندگی افراد را تغییر دهد و حتی پیران را جوان کند.
• نقش پادشاه: این بیت بر نقش پادشاه دادگر و عدالت‌پیشه در بهبود زندگی مردم تأکید دارد.

این بیت یکی از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت داد و عدالت در هدایت جامعه و تأثیرات مثبت آن بر افراد اشاره دارد.

• نه پیر و جوان ماند ایدر نه شاه……..نه گنج و سپاه و نه تخت و کلاه

این بیت به این معناست که هیچ‌کس، نه پیر و جوان، نه شاه و نه کسی که دارای گنج و سپاه و تخت و تاج است، باقی نخواهد ماند.

نکات برجسته این بیت:

• گذرا بودن دنیا: این بیت به گذرا بودن دنیا و فناپذیری همه چیز اشاره دارد.
• همگانی بودن مرگ: این بیت نشان می‌دهد که مرگ همه را شامل می‌شود، بدون توجه به سن، مقام یا دارایی.
• برابری در مقابل مرگ: این بیت برابری همه انسان‌ها در برابر مرگ را بیان می‌کند، بدون توجه به تفاوت‌های ظاهری آن‌ها.

این بیت یکی از بخش‌های شاهنامه است که به فلسفه مرگ و گذرا بودن دنیا اشاره دارد.

• نه من کودکم گر تو هستی جوان………به کشتی کمر بسته ام بر میان

این بیت به این معناست که من کودک نیستم، حتی اگر تو جوان باشی، من در کشتی کمر بسته‌ام و آماده‌ام.

نکات برجسته این بیت:

• استقلال و آمادگی: این بیت به استقلال و آمادگی شخص اشاره دارد که بدون توجه به سن، آماده به مبارزه و فعالیت است.
• تقابل نسلی: این بیت به تقابل بین جوانی و پیری اشاره دارد و نشان می‌دهد که سن و سال نباید معیار ارزیابی توانایی‌ها باشد.
• استقامت و قدرت: این بیت بر اهمیت استقامت و قدرت فردی، بدون توجه به سن و سال، تأکید دارد.

این بیت یکی از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت استقلال، آمادگی و استقامت در برابر چالش‌ها اشاره دارد.

• نیای تو آن شاه نوشین روان………که از داد او پیر سر شد جوان

این بیت از شاهنامه به این معناست که نیای تو، شاه انوشیروان، با داد و عدالت خود توانست پیران را جوان کند و زندگی بهتری به مردم ببخشد.

نکات برجسته این بیت:

• داد و عدالت: این بیت به اهمیت داد و عدالت شاه انوشیروان اشاره دارد که باعث تغییرات مثبت در جامعه می‌شود.
• تأثیر عدالت: این بیت نشان می‌دهد که عدالت می‌تواند زندگی افراد را تغییر دهد و حتی پیران را جوان کند.
• نقش پادشاه: این بیت بر نقش پادشاه دادگر و عدالت‌پیشه در بهبود زندگی مردم تأکید دارد.

این بیت یکی از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت داد و عدالت در هدایت جامعه و تأثیرات مثبت آن بر افراد اشاره دارد.

• هر آنکس که بودند پیر و جوان……..زبان برگشادند بر پهلوان

این بیت به این معناست که همه کسانی که پیر و جوان بودند، زبان به سخن گشودند و با پهلوان صحبت کردند.

نکات برجسته این بیت:

• تأثیر پهلوان: این بیت به تأثیرگذاری پهلوان بر همه افراد، از پیر و جوان، اشاره دارد.
• وحدت و همبستگی: این بیت بر وحدت و همبستگی میان نسل‌ها در تعامل با پهلوان تأکید دارد.
• اهمیت سخن: این بیت نشان می‌دهد که همه افراد، بدون توجه به سن، تمایل داشتند با پهلوان صحبت کنند و به او مشاوره دهند.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت تعامل، وحدت و همبستگی میان نسل‌ها و تأثیرگذاری پهلوان بر همه افراد اشاره دارد.

• دلیر جوان سر به گفتار پیر ………….بداد و ببود این سخن دلپذیر

این بیت به این معناست که جوان دلیر به گفتار پیر گوش داد و عمل کرد و این سخن برای همه دلپذیر شد.

نکات برجسته این بیت:

• تأثیرپذیری جوان: این بیت به اهمیت گوش دادن و تأثیرپذیری جوانان از خردمندان پیر اشاره دارد.
• عمل به خرد: این بیت نشان می‌دهد که جوانان نه تنها باید سخنان خردمندان را بشنوند بلکه به آنها عمل کنند.
• ارزش گفتار: این بیت بر اهمیت و ارزش گفتار خردمندان و تأثیر آن بر جوانان تأکید دارد.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت گوش دادن به سخنان خردمندان و عمل به آنها اشاره دارد.

• دو پر مایه بیدار و دو پهلوان………یکی پیر و باهوش و دیگر جوان

این بیت به این معناست که دو پهلوان با ارزش و بیدار دل وجود دارند؛ یکی پیر و باهوش است و دیگری جوان.

نکات برجسته این بیت:

• تفاوت نسل‌ها: این بیت به اهمیت هر دو نسل، پیر و جوان، در جامعه اشاره دارد و ارزش هر دو نسل را نشان می‌دهد.
• دانش و تجربه: این بیت بر ارزش دانش و تجربه پیر و همچنین انرژی و جوانی نسل جوان تأکید دارد.
• همبستگی و تعامل: این بیت به تعامل و همبستگی بین نسل‌های مختلف، پیر و جوان، اشاره دارد که می‌تواند باعث تقویت جامعه شود.

این بیت نیز یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت تعامل و همبستگی بین نسل‌ها و ارزش دانش و تجربه در کنار انرژی و جوانی اشاره دارد.

• دو گردن فرازیم پیر و جوان……..خردمند و بیدار دو پهلوان

این بیت به این معناست که ما دو نفر، یکی پیر و یکی جوان، هر دو بلند همت و باهوش هستیم و به عنوان دو پهلوان خردمند و بیدار دل فعالیت می‌کنیم.

نکات برجسته این بیت:

• تفاوت نسل‌ها: این بیت به اهمیت هر دو نسل، پیر و جوان، در جامعه اشاره دارد و ارزش هر دو نسل را نشان می‌دهد.
• دانش و تجربه: این بیت بر ارزش دانش و تجربه پیر و همچنین انرژی و جوانی نسل جوان تأکید دارد.
• همبستگی و تعامل: این بیت به تعامل و همبستگی بین نسل‌های مختلف، پیر و جوان، اشاره دارد که می‌تواند باعث تقویت جامعه شود.

این بیت نیز یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت تعامل و همبستگی بین نسل‌ها و ارزش دانش و تجربه در کنار انرژی و جوانی اشاره دارد.

• ز چندان جوان مردم جنگجوی………یکی پیر جوید همی رزم اوی

این بیت از شاهنامه به این معناست که از میان بسیاری از جوانان جنگجو، تنها یک پیرمرد به دنبال رزم و جنگ آن‌ها می‌گردد.

نکات برجسته این بیت:

• اهمیت تجربه: این بیت نشان می‌دهد که از میان جوانان جنگجو، یک پیرمرد با تجربه به دنبال نبرد و رزم آن‌هاست، که نشان‌دهنده اهمیت تجربه و دانش در جنگ و رزم است.
• پویایی نسل‌ها: این بیت به تعامل و مشارکت نسل‌های مختلف، پیر و جوان، در نبردها اشاره دارد.
• ارزش خردمندی: این بیت بر اهمیت خردمندی و دانش پیران تأکید دارد که حتی در جنگ‌ها نیز به دنبال نبردها و رزم‌های جوانان هستند.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت تجربه، خردمندی و تعامل نسل‌ها در نبردها و جنگ‌ها اشاره دارد.

• ز شادی جوان شد دل مرد پیر ………..به چشمه درون آبها گشت شیر

این بیت از شاهنامه به این معناست که مرد پیر از شادی دلش جوان شد و درون چشمه آبها شیر شد.

نکات برجسته این بیت:

• تأثیر شادی: این بیت به اهمیت شادی و تأثیر آن بر روح و جسم انسان اشاره دارد.
• تحول: این بیت نشان می‌دهد که شادی می‌تواند تغییرات بزرگی در افراد ایجاد کند، حتی پیران را جوان کند و آن‌ها را مانند شیر قوی و پرانرژی سازد.
• تصویرسازی: این بیت با تصویرسازی جذاب و زیبا، مفهوم شادی و تحول را به خوبی بیان می‌کند.

این بیت نیز یکی از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت شادی و تأثیرات مثبت آن بر افراد اشاره دارد.

• ز شادی چنان شد دل اردشیر……که گردد جوان مردم گشته پیر

این بیت به این معناست که اردشیر از خوشحالی چنان دلشاد شد که حتی پیران دوباره جوان می‌شوند.

نکات برجسته این بیت:

• تأثیر شادی: این بیت به اهمیت شادی و تأثیرات مثبت آن بر افراد اشاره دارد، حتی کسانی که پیر شده‌اند.
• تحول: این بیت نشان می‌دهد که شادی می‌تواند تغییرات بزرگی در روحیه و جسم انسان ایجاد کند.
• قدرت احساسی: این بیت بر قدرت احساسی شادی و تأثیر آن بر پیر و جوان تأکید دارد.

این بیت نیز یکی از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت شادی و تأثیرات مثبت آن بر افراد اشاره دارد.

• زن و کودک خرد و پیر و جوان……….نه شاه و کنارنگ و نه پهلوان

این بیت از شاهنامه به این معناست که در میان زن و کودک خرد، پیر و جوان، نه شاه و کنارنگ و نه پهلوانی وجود دارد که در برابر چالش‌ها و مشکلات ایستادگی کنند. به عبارت دیگر، همه افراد با هر سن و مقام، در برابر چالش‌ها و مشکلات ممکن است ناتوان باشند.

نکات برجسته این بیت:

• چالش‌ها و مشکلات: این بیت به چالش‌ها و مشکلاتی که همه افراد، بدون توجه به سن و مقام، با آن‌ها مواجه هستند اشاره دارد.
• ناتوانی: این بیت نشان می‌دهد که حتی شاهان و پهلوانان نیز ممکن است در برابر چالش‌ها و مشکلات ناتوان باشند.
• همگانی بودن مشکلات: این بیت بر همگانی بودن چالش‌ها و مشکلات تأکید دارد که همه افراد، از زن و کودک خرد تا پیر و جوان، با آن‌ها مواجه هستند.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت همگانی بودن چالش‌ها و مشکلات و ناتوانی همه افراد در برابر آن‌ها اشاره دارد.

• زن و کودک خرد و پیر و جوان………نمانم که باشد تنی با روان

این بیت از شاهنامه به این معناست که زن، کودک خرد، پیر و جوان، همگی همراه هستند، و من نمی‌گذارم کسی بدون جان و زندگی باقی بماند. به عبارت دیگر، همه افراد، بدون توجه به سن و جنسیت، با هم همراه و همدل هستند و هیچ‌کسی نباید تنها و بدون زندگی بماند.

نکات برجسته این بیت:

• همبستگی و اتحاد: این بیت به اهمیت همبستگی و اتحاد بین افراد در هر سن و جنسیت اشاره دارد.
• همراهی و همدلی: این بیت نشان می‌دهد که همه افراد باید با هم همراه و همدل باشند و هیچ‌کسی نباید تنها و بدون زندگی باقی بماند.
• توجه به همه: این بیت بر اهمیت توجه به همه افراد، از زن و کودک خرد تا پیر و جوان، تأکید دارد.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت همبستگی و همدلی بین افراد و توجه به همه اعضای جامعه اشاره دارد.

سپه بازگشت از پل نهروان……هرآنکس که بودند پیر و جوان

این بیت به این معناست که وقتی سپاه از پل نهروان بازگشت، هر کسی که در آنجا بود، چه پیر و چه جوان، حضور داشت.

نکات برجسته این بیت:

• بازگشت سپاه: این بیت به بازگشت سپاه از یک مکان خاص (پل نهروان) اشاره دارد.
• حضور همه: این بیت نشان می‌دهد که در این بازگشت، تمامی افراد، از پیر تا جوان، حضور داشتند.
• وحدت و همبستگی: این بیت بر اهمیت وحدت و همبستگی افراد، چه پیر و چه جوان، در زمان بازگشت سپاه تأکید دارد.

این بیت یکی دیگر از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت وحدت و همبستگی میان نسل‌ها و نقش آن‌ها در لحظات مهم تاریخی اشاره دارد.

• سرافراز و بیداردل پهلوان………به پیر ی نه آنی که بودی جوان

این بیت از شاهنامه به این معناست که پهلوان سرافراز و بیداردل در زمان پیری دیگر همان کسی نیست که در جوانی بود.

نکات برجسته این بیت:

• تغییرات زندگی: این بیت به تغییرات زندگی و تأثیر سن بر شخصیت انسان اشاره دارد.
• حکمت و تجربه: این بیت نشان می‌دهد که تجربه و خردمندی در پیری بیشتر می‌شود و فرد تغییر می‌کند.
• نقش زمان: این بیت بر اهمیت زمان و تأثیر آن بر انسان‌ها تأکید دارد.

این بیت یکی از بخش‌های شاهنامه است که به اهمیت تغییرات زندگی و تأثیرات زمان بر شخصیت انسان اشاره دارد.

• سه مرد از دبیران نوشین روان……..یکی پیر ودانا و دیگر جوان

این بیت از شاهنامه به این معناست که سه نفر از دبیران نوشین روان وجود داشتند؛ یکی پیر و دانا و دیگری جوان بود.

نکات برجسته این بیت:

• تفاوت نسل‌ها: این بیت به اهمیت هر دو نسل، پیر و جوان، در جامعه اشاره دارد و ارزش هر دو نسل را نشان می‌دهد.
• دانش و تجربه: این بیت بر ارزش دانش و تجربه پیر و همچنین انرژی و جوانی نسل جوان تأکید دارد.
• همبستگی و تعامل: این بیت به تعامل و همبستگی بین نسل‌های مختلف، پیر و جوان، اشاره دارد که می‌تواند باعث تقویت جامعه شود.