در ادبیات عرفانی، کعبه‌ی وصال و بادیه‌ی طلب دو نماد مکمل هستند که مراحل و سفرهای معنوی یک سالک را توصیف می‌کنند. این مفهوم به زیبایی در شعر شاعران بزرگی مانند مولانا و حافظ به کار رفته‌اند.
باديه ي طلب
بادیه در زبان فارسی به معنای بیابان و صحرای وسیع است. یقه ی طلب نمادی از راه حل و مشقت معنوی است که سالک برای رسیدن به معشوق (خداوند) باید آن را طی کند. این بیابان از مشکلات، سختی‌ها، و خطرات (مانند هوای نفس، وسوسه‌های شیطانی، و وابستگی‌های دنیوی) است.
طلب: در این مفهوم، طلب به معنای جست‌وجو و آشتیاق بی‌نهایت برای یافتن حقیقت است.
سفر معنوی: سالک در بادیه طلب ، از خودبینی و غرور دست می‌کشد و با فروتنی و اراده، به سوی حقیقت حرکت می‌کند. هر گامی که برمی‌دارد، او را به مقصد نزدیکتر می‌کند.
مثال:
«در این بادیه طلب، سالکان هر لحظه در راهند».
این جمله نشان می دهد که به حقیقت می رسد، یک مسیر پیوسته و برای جستجو است.
کعبه‌ی وصال
کعبه نماد خانه ی خدا و پیشه ی عمومی است و در عرفان، نماد مقصود و مقصد نهایی است. کعبهٔ وصال به معنای محل رسیدن به وصال و اتحاد با خداوند است. این مقصد، جایی نیست که با قدم‌های انجام شود، بلکه با پاکسازی قلب و جان و رسیدن به معرفت کامل می‌شود.
وصال: به معنای رسیدن عاشق، اتحاد، و یکی شدن با معشوق است. در عرفان، وصال به رسیدن به یکپارچگی با حقیقت و فنا در ذات الهی است.
هدف نهایی: کعبه‌ی وصال ، جایی است که تمام سختی‌ها و تلاش‌های سالک به ثمر می‌نشیند و او به آرامش و حقیقت دست می‌یابد.
مثال:
«تا در بادیهٔ طلب نمانی، به کعبهٔ وصال نرسی».
این جمله می‌کند که به مقصد برسد، بدون تحمل سختی‌های مسیر (بادیهٔ طلب)، ممکن نیست.
ارتباط این دو مفهوم
این دو اصطلاح در کنار هم یک تصویر کامل از مسیر عرفانی را می‌دهند:
بادیه طلب، راه است
کعبهٔ وصال، مقصد است
بدون طی کردن بادیه طلب ، نمی توانم به کعبه وصال رسیدم. سالک ابتدا باید با شوق و اراده، قدم در این بیابان پرمشقت بگذارد تا در نهایت به مقصد نهایی خود که همانا وصال با حق است، دست دهد.