این مصرع که از سروده‌های مولانا جلال‌الدین بلخی است، یکی از زیباترین و عمیق‌ترین مفاهیم عرفانی را در خود جای داده است:
این کعبه نه جا دارد نی گنجد در جا
تفسیر و معنای عرفانی
مولانا در این مصرع، با یک بازی زبانی و مفهومی، به ما می‌گوید که کعبه‌ای که از آن صحبت می‌کند، یک مکان فیزیکی نیست.
کعبه: نمادی از حقیقت مطلق، ذات خداوند و عشق الهی است.
جا: به معنای مکان، فضا و محدودیت است.
مولانا با گفتن "این کعبه نه جا دارد"، اشاره می‌کند که حقیقت و عشق الهی را نمی‌توان در یک مکان مشخص و محدود مانند کعبهٔ زمینی محصور کرد. خداوند وجودی بی‌نهایت و فراتر از هرگونه مکان و فضایی است.
"نی گنجد در جا" نیز همین مفهوم را تأکید می‌کند. "گنجیدن در جا" به معنای قابل قرار گرفتن در یک ظرف یا فضا است. مولانا می‌گوید که این حقیقت آنقدر بزرگ و بی‌نهایت است که هیچ جایی در جهان نمی‌تواند آن را در خود جای دهد.
ارتباط با دیگر مفاهیم
این مصرع به ما یادآوری می‌کند که خانهٔ اصلی خدا، قلب مؤمن است، نه یک ساختمان سنگی. در نگاه عرفانی، کعبهٔ واقعی و قبلهٔ حقیقی، همان ذات بی‌نهایت خداوندی است که در هیچ جا نمی‌گنجد، اما در دل هر انسانی که پاک و عاشق باشد، تجلی می‌یابد.
این بیت، سالک را دعوت می‌کند که از عبادت‌های ظاهری و قشری فراتر رود و به دنبال حقیقت بی‌نهایت و نامحدود در درون خود باشد.