در ادبیات عرفانی، حلقهٔ کعبه یک نماد عمیق و چندلایه است. این عبارت، علاوه بر معنای فیزیکی خود (حلقه‌ای که بر در کعبه آویخته است)، به مفاهیم معنوی و فلسفی مهمی اشاره دارد.
۱. حلقهٔ کعبه: نماد پناه و توسل
حلقهٔ کعبه به عنوان یک نماد، نشان‌دهندهٔ پناه بردن و توسل به خداوند است. در گذشته، افرادی که مورد ظلم و ستم قرار می‌گرفتند، به در کعبه پناه می‌بردند و خود را به حلقهٔ آن می‌آویختند تا مورد حمایت قرار گیرند. این عمل، یک نماد قوی از طلب یاری از خداوند است.
نمونه در شعر نظامی:
«زدم نیز در حلقهٔ کعبه دست» (خردنامه)
نظامی در این بیت، از زبان اسکندر، به این مفهوم اشاره می‌کند. زدن دست در حلقهٔ کعبه، نمادی از طلب یاری و حمایت الهی در مسیر پرخطر زندگی است. این عمل نشان می‌دهد که حتی قدرتمندان نیز به قدرت مطلق خداوند نیازمندند.
۲. حلقهٔ کعبه: نماد عهد و پیمان
حلقهٔ کعبه همچنین می‌تواند نمادی از پیمان و عهد باشد. بستن عهد با خداوند، مانند گرفتن حلقهٔ کعبه است که نشان‌دهندهٔ وفاداری و پایبندی به اصول دینی و اخلاقی است.
۳. حلقهٔ کعبه: نماد مرکزیت و وحدت
حلقهٔ کعبه به عنوان یک مرکز، نمادی از مرکزیت و وحدت است. همانطور که حلقهٔ در، مرکزیت یک در را نشان می‌دهد، حلقهٔ کعبه نیز نماد مرکز عالم و نقطهٔ وحدت برای همهٔ مسلمانان است. این نماد، بر اهمیت اتحاد و انسجام تأکید می‌کند.