در پاسخ به سؤالات شما، به بررسی مفهوم کعبه در اشعار پروین اعتصامی می‌پردازم. پروین نیز مانند سایر شاعران بزرگ، از کعبه به عنوان یک نماد عرفانی استفاده کرده است.
۱. کعبه: نماد مقصد، حقیقت و کمال
پروین اعتصامی کعبه را نمادی از مقصد نهایی و کمال انسانی می‌داند. او بر این نکته تأکید می‌کند که رسیدن به این مقصد، با تلاش و آگاهی درونی امکان‌پذیر است، نه با اعمال ظاهری.
کعبهٔ مقصود: در بیت «تا ببینی کعبهٔ مقصود را / بر گشایی چشم خواب‌آلود را»، پروین به روشنی بیان می‌کند که برای رسیدن به کعبهٔ مقصود (حقیقت)، باید چشم باطن را از خواب غفلت بیدار کرد. این بیت تأکید دارد که سیر و سلوک واقعی، با بیداری درونی آغاز می‌شود.
کعبهٔ تحقیق: پروین در جایی دیگر، کعبه را با تحقیق (شناخت و جستجو) پیوند می‌زند. این نگاه نشان می‌دهد که رسیدن به حقیقت (کعبه)، نیازمند تحقیق و معرفت است.
۲. کعبهٔ دل: برتری باطن بر ظاهر
پروین اعتصامی نیز مانند حافظ، برتری کعبهٔ دل را بر کعبهٔ سنگی مطرح می‌کند. این مفهوم، یکی از کلیدی‌ترین نگاه‌های عرفانی در شعر فارسی است که عبادت باطنی را از عبادت ظاهری جدا می‌داند.
کعبهٔ دل: در اشعار پروین، کعبهٔ دل نمادی از قلب انسان است که جایگاه خداوند است. او بر این نکته تأکید می‌کند که اگر دل پاک نباشد، عبادت در هیچ مکانی، ارزشی ندارد.
۳. بادیهٔ کعبه: نماد مسیر پرمشقت
پروین نیز مانند حافظ و سعدی، مسیر رسیدن به کعبه را پرمشقت می‌بیند و آن را با نماد بادیه (بیابان) توصیف می‌کند.
بادیهٔ کعبه: «از بادیهٔ کعبه گذشتن، سهل است / گر دیدهٔ جان و خرد بگشوده‌ای» (مضمونی مشابه در اشعار پروین). این بیت بیان می‌کند که سختی‌های راه رسیدن به کعبه (بادیه)، در برابر عظمت مقصد، ناچیز است و اگر انسان با بصیرت درونی (دیدهٔ جان و خرد) حرکت کند، راه برایش آسان می‌شود.
جمع‌بندی
در مجموع، پروین اعتصامی نیز در اشعار خود از کعبه به عنوان یک نماد عرفانی استفاده کرده است. او بر این نکته تأکید دارد که:
رسیدن به حقیقت (کعبه مقصود) با بیداری و آگاهی باطنی امکان‌پذیر است.
کعبه حقیقی، قلب انسان (کعبه دل) است و پاکی آن بر هر عمل ظاهری ارجحیت دارد.
مسیر رسیدن به کعبه، مسیری پرمشقت (بادیه) است که با بصیرت و خرد آسان می‌شود.
نگاه پروین به کعبه، با نگاه سایر شاعران بزرگ فارسی‌زبان هم‌سو است و بر ارزش‌های درونی و عرفانی تأکید دارد.