هم خزینه، هم قبیله، هم ولایت، هم لوی
از میان خانهٔ کعبه فرو آویختند
این مصرع‌ها بخشی از قصیده‌ای از منوچهری دامغانی است. این قصیده در مدح سلطان مسعود غزنوی سروده شده و به زیبایی، وصفی از اسب و لوازم آن ارائه می‌دهد.
مصرع‌های کامل:
هم خزینه، هم قبیله، هم ولایت، هم لَوی بر میان خانهٔ کعبه فرو آویختند
در این ابیات، منوچهری با استعاره‌ای جالب، مدح اسب سلطان را بیان می‌کند. منظور از «خزینه»، «قبیله» و «ولایت»، زین و دیگر وسایل زینتی اسب است که به دلیل زیبایی و ارزشمندی، آنها را به این مفاهیم ارزشمند تشبیه کرده است.
«لَوی» در این بیت به معنای پرچم یا درفش است. شاعر می‌گوید که پرچم، به قدری بلند و ارزشمند است که گویا از میان خانهٔ کعبه آویزان شده است. این تصویرسازی، عظمت و بزرگی سلطان و اسب او را نشان می‌دهد.
این قصیده، یکی از نمونه‌های برجسته سبک خراسانی در شعر فارسی است که در آن، شاعر به توصیف جزئیات، مدح و حماسه‌سرایی می‌پردازد.
خزینه-قبیله-ولایت-لَوی
این کلمات که به ترتیب به خزینه، قبیله، ولایت و لَوی اشاره دارند، همگی در یک بیت از قصیدهٔ معروف منوچهری دامغانی به کار رفته‌اند.
مصرع‌های کامل:
هم خزینه، هم قبیله، هم ولایت، هم لَوی از میان خانهٔ کعبه فرو آویختند
در اینجا به بررسی معنی هر یک از این کلمات و نقش آنها در این بیت می‌پردازیم:
خزینه: در این شعر، منظور از خزینه (گنجینه) زین و وسایل گران‌بهای اسب است. منوچهری برای توصیف ارزش و زیبایی این وسایل، آنها را به گنج تشبیه کرده است.
قبیله: به معنای گروه یا خانواده است. در اینجا، قبیله نیز به وسایل زینتی اسب اشاره دارد که در کنار هم مجموعه‌ای ارزشمند را تشکیل می‌دهند.
ولایت: به معنای قلمرو و سرزمین است. در این بیت، ولایت استعاره از گستردگی و شکوه وسایل و تجهیزات اسب است.
لَوی: به معنای درفش، پرچم یا پرده‌ای بزرگ است.
مفهوم کلی بیت:
منوچهری در این بیت، در حال مدح و توصیف اسب سلطان مسعود غزنوی است. او برای بیان شکوه و عظمت اسب و تجهیزات آن، از اغراق و تشبیهات خارق‌العاده استفاده می‌کند. شاعر می‌گوید که وسایل اسب، مانند گنج، قبیله و ولایت ارزشمند هستند و پرچم (لَوی) آن چنان بلند و پرشکوه است که گویی از میان خانهٔ کعبه آویخته شده است.
این بیت نمونه‌ای از سبک خراسانی در شعر فارسی است که در آن شاعران به توصیف دقیق و اغراق‌آمیز در مدح پادشاهان می‌پرداختند.
اگر مایل به اطلاعات بیشتری دربارهٔ قصاید منوچهری هستید، اطلاع دهید.
میان خانهٔ کعبه آویخته
عبارت «میان خانهٔ کعبه آویخته» در یکی از قصیده‌های منوچهری دامغانی به کار رفته است.
مصرع کامل:
هم خزینه، هم قبیله، هم ولایت، هم لَوی از میان خانهٔ کعبه فرو آویختند
در این بیت، منوچهری برای بیان بزرگی و شکوه پرچم (لَوی) سلطان مسعود غزنوی، از یک استعارهٔ زیبا استفاده می‌کند. او می‌گوید پرچم سلطان چنان بلندمرتبه و ارزشمند است که گویی از درون خانهٔ کعبه آویخته شده است.
منوچهری با استفاده از نماد کعبه که نماد قداست و عظمت است، به تجهیزات اسب سلطان (خزینه، قبیله، ولایت) و پرچم او (لوی) شکوه و ارزشی الهی می‌بخشد. این نوع توصیف اغراق‌آمیز، از ویژگی‌های اصلی سبک خراسانی در شعر فارسی است.