برداشت

خاقانی با استفاده از نماد «کعبه»، قدرت دنیوی ممدوحان خود را با قداست مذهبی پیوند می‌دهد. این زنجیرهٔ واژگان، نشان‌دهندهٔ ستایش و اغراق بی‌سابقهٔ او در مدح است.

در زیر، این زنجیره به صورت یک نمودار افقی ترسیم شده است:

جاه ← مجد ← صدر ← کعبه → حضرت → سلطان → ملک

توضیح زنجیره

• جاه ← مجد ← صدر ← کعبه: این مسیر نشان می‌دهد که کعبه نمادی از جاه (مقام)، مجد (بزرگی) و صدر (صدرنشینی) است. ممدوح در جایگاهی قرار دارد که به اندازهٔ کعبه والاست.

• کعبه → حضرت → سلطان → ملک: این مسیر نشان می‌دهد که کعبه به عنوان قبله، حضرت (درگاه) ممدوح را به سلطان و ملک (پادشاه) پیوند می‌زند. این یعنی، قدرت و حکومت او از یک منبع مقدس نشأت گرفته است.

این زنجیرهٔ افقی نشان می‌دهد که در نگاه خاقانی، قدرت حاکم به قدری والاست که به یک نماد دینی و قبلهٔ تمام مردمان تبدیل شده است.