واژهٔ «حریم» در شعر خاقانی، به معنای مکان مقدس و امن، محدودهٔ ممنوعه، و جایگاه حرمت و احترام به کار رفته است. این مفهوم فراتر از معنای لغوی خود، به نمادی از تقدس، پناهگاه و مرجعیت تبدیل می‌شود. خاقانی از این واژه برای اشاره به مکان‌های مقدس مانند کعبه و همچنین برای ستایش ممدوحان خود و بیان جایگاه والای آنها استفاده می‌کند.
۱. «حریم» به عنوان مکان مقدس و امن
خاقانی «حریم» را به عنوان پناهگاهی امن و مقدس به تصویر می‌کشد که مورد احترام همگان است. این مکان، جایی است که حتی در شرایط سخت نیز، آرامش و امنیت را فراهم می‌آورد.
«مادر و خواهر به خیمه‌گاه حریم / زنده نماندند، جملگی مردند» (قصیدهٔ شماره ۴۷) در این بیت، شاعر به حادثه‌ای سخت اشاره می‌کند که حتی در «حریم» نیز، امنیت وجود نداشته است. این کاربرد، نشان می‌دهد که حریم، نماد امنیت و پناهگاه است و نبود امنیت در آن، فاجعه‌ای بزرگ محسوب می‌شود.
۲. «حریم» در ستایش ممدوحان
خاقانی با هوشمندی، «حریم» را برای توصیف درگاه و بارگاه ممدوحان خود به کار می‌برد. این تشبیه، مقام ممدوح را تا سرحد قداست و اهمیت کعبه بالا می‌برد و درگاه او را پناهگاه مردم می‌داند.
«ای از تو در حریم محبت / گنجشک چو باز پر برآرد» (قصیدهٔ شماره ۳۴۸) در این بیت، «حریم محبت» ممدوح چنان امن و مقدس است که حتی موجودات ضعیف (گنجشک)، در آن احساس قدرت (مانند باز) می‌کنند. این استعاره، اوج سخاوت و امنیت درگاه ممدوح را نشان می‌دهد.
۳. «حریم» در ارتباط با کعبه و مفاهیم مذهبی
خاقانی از «حریم» برای اشاره به محدودهٔ مقدس کعبه و حرم مکه نیز استفاده می‌کند. این کاربرد، به قداست و ممنوعیت‌های این مکان اشاره دارد.
«یا عنکبوت غار ز آسیب پای پیل / اندر حریم کعبهٔ پیل آفرین گریخت» (قطعات شماره ۲۸) در این بیت، خاقانی به داستان اصحاب فیل اشاره می‌کند. «حریم کعبه» به عنوان یک مکان مقدس، حتی برای یک موجود کوچک مانند عنکبوت، پناهگاه است و از گزند دشمن (پیل) در امان است.
«در حرمت نشان کعبه / درگاه تو را نشان کعبه / ای کمتر خادمان بزمت / بهتر ز مجاوران کعبه» (قصیدهٔ شماره ۱۸۸) در این بیت، هرچند عبارت «حریم» به کار نرفته، اما مفهوم آن در «حرمت» و «حرم» نهفته است. درگاه ممدوح چنان با «حرمت» و «حرم» آمیخته است که با حریم کعبه برابر می‌شود.
به طور خلاصه، «حریم» در شعر خاقانی نمادی از مکان مقدس، پناهگاه امن و جایگاه والا است. خاقانی با استفاده از این واژه، به خوبی نشان می‌دهد که چگونه مفاهیم دینی را برای ستایش، توصیف و بیان اندیشه‌های عرفانی خود به کار می‌گیرد.