در برخی از اشعار انوری، می‌توان به شیوه‌ای ظریف و پیچیده، رگه‌هایی از مدح برای ایجاد نفرت از ممدوح را مشاهده کرد. این شیوهٔ مدح که در آن شاعر با فدا کردن خود به نوعی به ممدوح آسیب می‌رساند، یک رویکرد هوشمندانه و انتقادی است. این بیان در قالب یک پارادوکس عمل می‌کند: در ظاهر، شاعر از خود می‌گذرد تا ممدوح را ستایش کند، اما در باطن، با این کار، او را در جایگاه یک فرد مغرور و ستمگر قرار می‌دهد.
مدح ممدوح، ذم خود
یکی از شیوه‌های اصلی انوری در این زمینه، تحقیر خود و اقرار به حقارت در برابر عظمت ممدوح است. در این شیوه، شاعر خود را فردی بی‌ارزش و کوچک معرفی می‌کند تا ممدوح را به اوج عظمت برساند. به عنوان مثال:
ای پادشاه! اگر ز فلک آید آفتاب من کیم که پیشِ تو گویم جز آفتاب!
در این بیت، شاعر خود را در برابر پادشاه ناچیز می‌شمارد. این بیان، اگرچه در ظاهر یک مدح مبالغه‌آمیز است، اما می‌تواند این پیام را به مخاطب منتقل کند که حاکم چنان مغرور و ستمگر است که حتی یک شاعر بزرگ نیز برای حفظ جان خود، مجبور به چنین تحقیرهایی است. این شیوه، به صورت غیرمستقیم، نفرت و انزجار را از ممدوح برمی‌انگیزد.
مدح با زیر سؤال بردن ارزش‌های اخلاقی
انوری گاهی با قربانی کردن ارزش‌های اخلاقی و معنوی، به مدح ممدوح می‌پردازد. این شیوه نیز یک مبارزهٔ پنهان برای ایجاد نفرت از ممدوح است. به عنوان مثال:
به خدایی که کعبه خانهٔ اوست که بود کعبه بی‌توام چو کنشت
در این بیت، شاعر قداست کعبه، یعنی مقدس‌ترین مکان دینی را به وجود ممدوح گره می‌زند و ارزش آن را در مقایسه با او پایین می‌آورد. این بیان، هرچند به ظاهر یک مدح است، اما در باطن، به نوعی دین و ارزش‌های اخلاقی را فدا می‌کند. این شیوه، می‌تواند برای مخاطب این سؤال را ایجاد کند که آیا ممدوح تا این حد شایستهٔ این قربانی است؟ این رویکرد، به صورت پنهان، نفرت و انزجار را از ممدوح برمی‌انگیزد و او را به عنوان فردی معرفی می‌کند که برای مدح خود، حاضر به زیر سؤال بردن ارزش‌های مقدس است.
مدح با تمسخر خود
در برخی ابیات، انوری با تمسخر خود، به صورت غیرمستقیم، به تمسخر ممدوح می‌پردازد. این شیوه در هجویه‌های او نیز دیده می‌شود، اما در مدح نیز کاربرد دارد. شاعر با فدا کردن شخصیت خود، به صورت پنهان، به ممدوح این پیام را منتقل می‌کند که او فردی بی‌ارزش است و تنها به خاطر جبر زمانه مجبور به مدح اوست.
به طور کلی، مدح برای ایجاد نفرت از ممدوح، یک شیوهٔ پیچیده و هوشمندانه در شعر انوری است که در آن، شاعر با فدا کردن خود، به صورت پنهان، به نقد و اعتراض به ممدوح می‌پردازد. این شیوه، مبارزه‌ای پنهان در برابر استبداد و ظلم است.