در ابیات انوری، کعبه و واژگان مرتبط با آن، یک شبکهٔ معنایی غنی و نمادین را تشکیل می‌دهند. این واژه‌ها فراتر از معنای لغوی خود، به عنوان ابزاری برای مدح و ستایش ممدوحان به کار رفته‌اند. کلیدواژه‌های اصلی در این زمینه را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد:
۱. قداست و قبله بودن
این کلیدواژه‌ها، کعبه را به عنوان نمادی از تقدس، قبله و مرکز توجه معرفی می‌کنند. انوری از این واژه‌ها برای ارتقاء جایگاه ممدوح خود به یک مقام الهی و معنوی استفاده می‌کند:
قبلهٔ دعا 🕋: ممدوح به عنوان قبله‌ای برای دعا و نیایش معرفی می‌شود.
کعبهٔ آمالی: ممدوح به قبلهٔ آرزوها و امیدها تشبیه می‌شود.
حریم/حرم: بارگاه و درگاه ممدوح به حریم کعبه و حرم تشبیه شده که نماد امنیت و قداست است.
حق کعبه: شاعر برای قسم خوردن و تأکید بر سخن خود از حق کعبه استفاده می‌کند.
۲. مناسک حج و ارادت
این کلیدواژه‌ها، کعبه را در بافت مراسم حج قرار می‌دهند تا مفاهیم مربوط به آن را منتقل کنند:
صفا و منی: این دو مکان مقدس در مراسم حج، در کنار کعبه ذکر شده‌اند.
احرام: در شعر انوری، حیوانات نیز به احترام ممدوح، احرام می‌بندند که نمادی از صلح و امنیت در حریم اوست.
طواف: فلک به دور ممدوح طواف می‌کند، همان‌گونه که زائران به دور کعبه می‌گردند.
حج و زیارت: زیارت ممدوح هم‌ارز با حج است، که نشان‌دهندهٔ جایگاه والای اوست.
۳. تقابل و مقایسه
انوری با قرار دادن کعبه در تقابل یا مقایسه با واژگان دیگر، برتری و قداست آن را برجسته می‌کند:
لات و عزی: این دو بت جاهلی در مقابل عظمت ممدوح قرار گرفته‌اند که نشان می‌دهد ممدوح، نمادی از پاکی و یکتاپرستی است.
کنشت: در مقایسه با کنشت (عبادتگاه یهودیان)، کعبه برتری و قداست بیشتری دارد.
۴. مفاهیم مربوط به قدرت و عظمت
این کلیدواژه‌ها، کعبه را به عنوان نمادی از قدرت و عظمت به کار می‌برند:
کعبهٔ ملک: ممدوح به کعبهٔ ملک تشبیه شده است که نمادی از محوریت و قداست او در قلمرو فرمانروایی است.
کعبهٔ جلالی: ممدوح دارای چنان جلال و شکوهی است که مانند کعبه مقدس و با ابهت است.
سجده‌گه: بارگاه ممدوح به یک سجده‌گاه مقدس تبدیل می‌شود که نشان‌دهندهٔ خضوع و احترام مردم است.