در اشعار اوحدی کرمانی، نقل قول (Quotation) ابزاری است که او برای تأیید دیدگاههای عرفانی خود از منابع معتبر و مقدس، بهویژه آیات و روایات، استفاده میکند. او این نقل قولها را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در بافت ابیات خود جای میدهد تا به پیام خود اعتبار و عمق بیشتری ببخشد.
۱. نقل قول غیرمستقیم از قرآن و حدیث
اوحدی در اشعار خود، به مفاهیم و داستانهای قرآنی و حدیثی اشاره میکند که به صورت غیرمستقیم، یک نقل قول از آن منابع محسوب میشود.
داستان ابراهیم (ع): اشاره به حضرت ابراهیم (ع) به عنوان خلیل خدایی که بتها را شکست، یک نقل قول غیرمستقیم از قرآن کریم است. در بیت «بت تست نفس تو در کعبهٔ تن / خلیل خدایی، گر این بت شکستی»، اوحدی با استفاده از این نقل قول، بتشکنی را به عنوان یک عمل نمادین و درونی معرفی میکند.
داستان اصحاب کهف: اگرچه در ابیات مربوط به کعبه به صورت مستقیم نیامده، اما در سایر اشعار اوحدی، اشاره به داستانهایی مانند اصحاب کهف، نشاندهندهٔ استفادهٔ او از منابع دینی برای بیان مفاهیم عرفانی است.
۲. نقل قول از سخنان عرفا و حکما
اوحدی در اشعار خود، گاهی به نقل قول از سخنان عرفا و حکما میپردازد، هرچند که ممکن است نامی از آنها نبرد. این نقل قولها، به صورت یک حکم یا قاعدهٔ کلی عرفانی در شعر او ظاهر میشوند.
حکم برتری باطن بر ظاهر: این مفهوم که کعبهٔ دل از کعبهٔ ظاهری مهمتر است، یک نقل قول از آموزههای اساسی عرفاست که اوحدی آن را به صورت شعری بیان کرده است.
قاعدهٔ فنا در بقا: مفهوم وصال به عنوان مقصد نهایی و فنای در معشوق، یک نقل قول از آموزههای صوفیانه است که اوحدی آن را به صورت نمادین در قالب کعبهٔ وصال به کار میبرد.
اوحدی با استفاده از نقل قول، به مخاطب خود یادآور میشود که مفاهیم عرفانی او، ریشه در متون مقدس و سنتهای فکری معتبر دارند و از این طریق، اعتبار و ارزش اشعار خود را افزایش میدهد.