۱. درهم شکستن دوگانگی‌های سنتی
بزرگ‌ترین نوآوری فیض، درهم شکستن دوگانگی‌های ظاهری است که در اندیشه مذهبی رایج‌اند. او با یکسان دانستن کعبه و بتخانه، نگاهی فراتر از ظاهر را معرفی می‌کند. این پارادوکس، نه تنها جسورانه است، بلکه بنیان‌های فکری خشک‌اندیشی را به چالش می‌کشد.
شاهد:
«چون طهارت نبود کعبه و بتخانه یکیست» (غزل ۶۲)
۲. کعبه، نمادی پویا و زنده
فیض کعبه را از یک بنای ثابت به یک نماد و زنده تبدیل می‌کند که نقش‌های متعددی را ایفا می‌کند. این پویایی، نوآوری در نمادسازی است. کعبه او یک مکان منفعل نیست، بلکه یک حقیقت فعال و دارای صفات گوناگون است.
نا:
کعبهٔ وصل و پناه (غزل ۹۰)
کعبهٔ جمال و مقصد (غزل ۴۳)
کعبه قربانی و ایثار (غزل ۶۰۲)
۳. اولویت بخشیدن به کعبه درونی
فیض کاشانی با یک مقایسه نوآورانه و بدیع، کعبه‌ی فنی (متعلق به حاجی) را در مقابل کعبه باطنی (متعلق به عارف) قرار می‌دهد و برتری آن را به نمایش می‌گذارد.
شاهد:
«طواف کعبه گر حاجی کند یکبار در عمری / من دیوانه هر ساعت بگرد یار میگردم» (غزل ۶۰۱)
این مقایسه، نوآوری در بیان است و به سرعت، ارزش سفر درونی و دائمی را بر عمل بیرونی و مقید به زمان، فائق می‌آورد.
۴. پیوند کعبه با مفاهیم مفاهیم فلسفی
فیض، کعبه را از یک نماد صرفاً برده است و آن را به تمرکزی برای تبیین مذهبی پیچیده‌ترین مفاهیم فلسفی می‌کند. این، در نوع خود نوآورانه است.
نا:
وحدت علت فاعلی و علت غایی: کعبه به عنوان مبدأ و مقصد هستی.
وحدت شاهد و مشهود: کعبه به عنوان محل وصال و یکی شدن عاشق و معشوق.
وحدت در کثرت و تعدد صفات: کعبه به عنوان جلوه‌گاه صفات جمالی و جلالی در عین وحدت.
این نوآوری‌ها، شعر فیض را از شعر عرفانی صرف متمایز می‌کند و به آن عمق و غنای فلسفی می‌بخشد.