بر اساس ابیات ارائه شده، سیف فرغانی نیز مانند شیخ بهایی، از پارادوکس برای بیان دیدگاه‌های عرفانی خود در مورد کعبه استفاده می‌کند. این تناقض‌ها، عمق نگاه او به تفاوت میان ظاهر و باطن را آشکار می‌سازد.
۱. پارادوکس ارزش مادی و معنوی
بزرگترین پارادوکس در نگاه سیف فرغانی، در این بیت دیده می‌شود:
در کفهٔ میزانت کعبه چه بود؟ سنگی ای قبلهٔ جان ز آن دل ناموس حجر بشکن
در این بیت، کعبه که برای میلیاردها مسلمان مقدس‌ترین مکان است، به یک "سنگ" تقلیل داده می‌شود. این تناقض آشکار به این منظور است که نشان دهد ارزش مادی و ظاهری کعبه در مقابل ارزش معنوی و حقیقت معشوق ناچیز است. او با این پارادوکس، مخاطب را وادار می‌کند تا قداست را در جای دیگری، یعنی در دل و حقیقت جستجو کند.
۲. پارادوکس خانه و کوی معشوق
سیف فرغانی با مقایسهٔ کعبه و کوی معشوق، یک پارادوکس فضایی ایجاد می‌کند:
از سر کوی او به کعبه مرو کعبه خانه به کوی او دارد
اینجا، مسیر معمول زائران (رفتن به کعبه) به چالش کشیده می‌شود. شاعر می‌گوید که نباید از کوی معشوق به سمت کعبه رفت، زیرا این کعبه است که از کوی معشوق ارزش می‌گیرد. این پارادوکس به ما می‌آموزد که قداست واقعی در مکانی است که معشوق در آن حضور دارد، نه در بنای فیزیکی.
۳. پارادوکس طواف با پا و طواف با دل
در نهایت، سیف فرغانی یک پارادوکس رفتاری را مطرح می‌کند:
با چنین رو به گرد کعبه مگرد چون دلت نیست محرم توحید سفر کعبه و حجاز مکن
اینجا یک تناقض در عمل دیده می‌شود: کسی که ظاهراً به حج می‌رود، از لحاظ باطنی "محرم توحید" نیست. پارادوکس در این است که فردی در حال انجام یک عمل مذهبی مقدس است، اما به دلیل ناپاکی دل، از آن نهی می‌شود. این نشان می‌دهد که برای سیف فرغانی، حرکت فیزیکی به سوی کعبه بی‌فایده است اگر با حرکت درونی و ایمان قلبی همراه نباشد.
به طور کلی، سیف فرغانی از این پارادوکس‌ها برای انتقاد از ظاهرگرایی و تأکید بر باطن‌گرایی استفاده می‌کند. او می‌خواهد به مخاطب نشان دهد که ارزش حقیقی در درون و در عشق به معشوق نهفته است، نه در مناسک و ظواهر بیرونی.