کعبه احرار یک ترکیب خاص در ادبیات فارسی است که شهریار آن را در یکی از غزلیات خود به کار برده است. این عبارت به معنای «کعبه آزادگان» یا «قبله آزادمردان» است.
شهریار در غزل «یار باقی کار باقی»، این ترکیب را برای اشاره به خراسان به کار برده است:
میتپد دلها به سودای طوافت ای خراسان
باز باری تو بمان ای کعبه احرار باقی
در این بیت، شهریار خراسان را به دلیل جایگاه معنوی و تاریخیاش، به عنوان قبله و پناهگاه کسانی معرفی میکند که روحشان در جستجوی آزادی و حقیقت است. او با این تعبیر، خراسان را از یک مکان جغرافیایی فراتر برده و آن را به نمادی از یک آرمان و یک پناهگاه روحانی برای آزادگان تبدیل کرده است.
به طور خلاصه، «کعبه احرار» در شعر شهریار، اشارهای است به مکانی مقدس که ارزشهای انسانی والایی مانند آزادی، آزادگی و حقیقتجویی در آن نمود پیدا کرده است.
=============
کعبه احرار یک ترکیب اضافی است که در شعر فارسی به کار میرود و به معنای «کعبه آزادگان» یا «قبله آزادمردان» است.
در شعر شهریار، این ترکیب در غزل «یار باقی کار باقی» آمده است:
میتپد دلها به سودای طوافت ای خراسان
باز باری تو بمان ای کعبه احرار باقی
شهریار در این بیت، خراسان را به دلیل سابقه تاریخی، فرهنگی و جایگاه معنویاش، به عنوان قبله و پناهگاه آزادگان و مردان وارسته معرفی میکند. این ترکیب نشان میدهد که خراسان برای او نه تنها یک مکان جغرافیایی، بلکه نمادی از آزادی و آرمانهای بلند انسانی است.
به طور کلی، استفاده از «کعبه احرار» در ادبیات، به معنای ارتقاء یک مکان، شخص یا اندیشه به مرتبه یک قبله معنوی و مقدس برای انسانهای آزاده و حقجو است.