در بررسی اشعار عرفی شیرازی، ارتباط میان امام حسین (ع) و کعبه یکی از نکات مهم و قابل تأمل است که نشان‌دهندهٔ عمق نگاه عرفانی و شیعی اوست. عرفی، مانند دیگر شاعران عارف، تنها به ظواهر رویدادها نمی‌پردازد، بلکه به باطن و حقیقت آنها توجه دارد.
پیوند امام حسین (ع) و کعبه
در نگاه عرفانی، کعبه نمادی از ظاهر دین و شریعت است و امام حسین (ع) نمادی از حقیقت، عشق و فداکاری. عرفی با پیوند دادن این دو نماد، می‌خواهد بگوید که قداست کعبه، بدون حقیقت کربلا و عاشورا، بی‌معناست.
ترک کعبه برای حفظ حرمت آن: امام حسین (ع) در سال ۶۰ هجری قمری، حج خود را نیمه‌تمام گذاشت و از مکه خارج شد تا حرمت کعبه به دست یزیدیان شکسته نشود. این عمل، یک رویداد تاریخی مهم است که در نگاه عرفی، معنایی عمیق‌تر می‌یابد. عرفی این ترک را نمادی از برتری حقیقت عشق بر ظاهر مناسک می‌داند.
"کعبه را عشق، به قربانگه خود می‌طلبد / خون دل را به جای آب وضو می‌طلبد" این بیت، اشاره‌ای عمیق به این واقعه دارد. خون دل امام حسین (ع) است که به کعبه معنا و قداست می‌بخشد.
کربلا؛ کعبهٔ حقیقی: در برخی اشعار عرفانی، کربلا به عنوان کعبهٔ حقیقی و محل قربانی‌گاه عشق معرفی می‌شود. در این نگاه، کربلا قبلهٔ عارفان است، زیرا در آنجا حقیقت دین با خون و عشق، تجلی یافته است.
نگاه به واقعهٔ عاشورا
عرفی شیرازی در اشعار خود، به مظلومیت اهل بیت (ع) و واقعهٔ عاشورا نیز می‌پردازد. این نگاه او به کربلا و امام حسین (ع)، با دیدگاه او نسبت به کعبه در ارتباط است.
نقد ظاهرپرستی زاهدان: عرفی از زبان عشق، زاهدان را که تنها به طواف کعبه اکتفا می‌کنند و از حقیقت عاشورا غافل‌اند، مورد انتقاد قرار می‌دهد.
"تا تو در قید مقامی، قدمی بیش مجو / ور تو در کوی فنایی، به خدا، کعبه کجاست" در این بیت، "کوی فنا" می‌تواند اشاره‌ای به واقعهٔ کربلا باشد، جایی که امام حسین (ع) در راه عشق، فانی شد.
ارزش خون شهیدان: در نگاه عرفی، آنچه به کعبه قداست می‌بخشد، نه سنگ و خاک، بلکه خون شهیدان راه عشق است. این خون، نمادی از فداکاری و ایثار است که حقیقت را بر ظاهر ترجیح می‌دهد.
نتیجه‌گیری
در اشعار عرفی شیرازی، امام حسین (ع) و کعبه در یک رابطهٔ مکمل و متضاد قرار دارند.
کعبه نمادی از ظاهر دین و مناسک است.
امام حسین (ع) نمادی از حقیقت، عشق و فداکاری است. عرفی با این دو نماد، می‌آموزد که قداست واقعی، در عشق و حقیقت نهفته است، نه در پیروی کورکورانه از مناسک ظاهری. او با پیوند کعبه و امام حسین (ع)، به خواننده نشان می‌دهد که دین‌داری واقعی، باطن‌گرا و عاشقانه است.