در شعر بیدل دهلوی، وقوف نه به معنای ایستادن در عرفات، بلکه به نمادی عمیقاً فلسفی و عرفانی تبدیل می‌شود. بیدل از این واژه برای بیان دیدگاه خود دربارهٔ شناخت و بصیرت درونی و بی‌ارزش بودن جستجوهای بیرونی استفاده می‌کند.
وقوف به مثابهٔ شناخت و بصیرت
برای بیدل، وقوف حقیقی، نه توقف در یک مکان، بلکه رسیدن به مرحله‌ای از خودشناسی و معرفت است. عرفات (محل وقوف) به معنای شناخت است و بیدل نیز این شناخت را در درون انسان می‌جوید.
«وصل کعبهٔ تحقیق ادب کوشانند / سر به زانو نه و دیدی که به محراب رسی» (غزل ۲۷۱۷) در اینجا، بیدل وقوف در عرفات را به "سر به زانو نهادن" و مراقبهٔ درونی تشبیه می‌کند. او معتقد است که راه رسیدن به کعبهٔ تحقیق، نه از طریق سفر به مکانی دور، بلکه از طریق ادب و مراقبه حاصل می‌شود.
وقوف به مثابهٔ بی‌حاصلیِ تلاش
بیدل وقوف را نمادی از توقف از تلاش‌های بیهوده می‌داند. او معتقد است که حرکت‌های ظاهری و بیرونی، اگر به بصیرت درونی نرسند، تنها نوعی سرگردانی هستند.
«به‌کجا رسد پی این سراب/غبار مرحلهٔ هوس اثر نفس نشکافت‌کس» (غزل ۱۸۴۹) این بیت اگرچه مستقیم به وقوف اشاره نمی‌کند، اما به این حقیقت اشاره دارد که تلاش‌های بیرونی برای رسیدن به حقیقت (که به سراب تشبیه شده)، به جایی نمی‌رسد.
وقوف و رهایی از قیدها
در نگاه بیدل، وقوف به معنای توقف از قیدها و محدودیت‌های فکری است.
«ز فرق و امتیاز و کعبه و دیرم چه می‌پرسی / اسیر عشق بودم هر چه پیش آمد پرستیدم» (غزل ۲۱۱۶) این بیت نشان می‌دهد که بیدل خود را از فرق و امتیاز میان کعبه و دیر رها کرده و وقوف او نه در مکانی خاص، بلکه در عشق مطلق است. او هرچه را که پیش رو داشته پرستیده، زیرا همه را جلوه‌ای از حقیقت می‌داند.
به طور خلاصه، وقوف در شعر بیدل دهلوی نمادی از شناخت درونی، آرامش باطنی و رهایی از قیدها است. او با این نگاه، به مخاطب یادآوری می‌کند که برای رسیدن به حقیقت، باید از جستجوهای بیرونی دست کشید و به درون خود نگاه کرد.