در ادبیات فارسی، به ویژه در اشعار صوفیانه، کعبه و موضوعات مرتبط با آن معانی عمیقی دارند که فراتر از جنبههای ظاهری و عبادی است. جامی، شاعر و عارف بزرگ قرن نهم هجری، نیز در آثار خود از جمله مثنوی یوسف و زلیخا و سلسلةالذهب، به این موضوع پرداخته است.
اما در مورد مسئولیتهای دربار کعبه که شما پرسیدید، باید به این نکته توجه کرد که جامی در اشعارش به مسئولیتهای مادی یا اجرایی دربار کعبه به صورت مستقیم و در قالب یک نظام حکومتی یا اداری نپرداخته است. در واقع، این مفاهیم بیشتر نمادین و معنوی هستند.
به طور کلی، میتوان مسئولیتهای نمادین کعبه در ادبیات جامی را در چند جنبه بررسی کرد:
نماد وحدانیت و توحید: کعبه در شعر جامی، نماد وحدت وجود و توحید است. مسئولیت در این مفهوم، مسئولیت دل و جان انسان برای رسیدن به این وحدت و پاکی است.
نماد دل عارف: کعبه به عنوان "بیتالله" (خانه خدا)، نمادی از دل عارف است که باید از هرچه غیر خداست پاک باشد. مسئولیت در اینجا، نگهداری و تطهیر این خانه درونی است.
مقصد سیر و سلوک: کعبه مقصد نهایی سالکان و عارفان است. مسئولیت در این مسیر، همانا پایبندی به اصول طریقت و شریعت برای رسیدن به حقیقت است.
بنابراین، اگر منظور شما مسئولیتهای دربار یا حکمرانی بر کعبه در آثار جامی است، چنین موضوعی در اشعار او وجود ندارد. اگر منظورتان مفاهیم معنوی و نمادین است، مسئولیت در ادبیات جامی بیشتر به مسئولیتهای فردی سالک در مسیر رسیدن به کمال معنوی و قرب الهی اشاره دارد.