«کعبهٔ اولاد قرآن» یک ترکیب استعاری است که در ادبیات فارسی، به ویژه در شعر مدحی، برای توصیف فردی به کار میرود که مرکز شرافت، اصالت و دینداری است.
این عبارت دو مفهوم اصلی را در هم میآمیزد:
کعبه: نماد قداست، مرکزیت، و مقصد نهایی.
اولاد قرآن: اشاره به کسانی که از نسل پیامبران یا بزرگان دین هستند و به معارف و ارزشهای قرآنی پایبندند.
کاربرد در شعر مدحی
در شعر رشیدالدین وطواط، این عبارت برای ستایش اتسز خوارزمشاه به کار رفته است. شاعر با این تشبیه میخواهد بگوید که پادشاه نه تنها از نظر تبار به بزرگان دین میرسد، بلکه خود نیز به دلیل فضایل و اعمالش، به یک هدف معنوی و مرکز دینی برای مردم تبدیل میشود. او در مرکزیت و قداست کعبه را به نسب و شخصیت پادشاه پیوند میزند تا مقام او را در نظر مخاطب بسیار والا جلوه دهد.
در مجموع، «کعبهٔ اولاد قرآن» نمادی از اصل دینی و تبار والا است که با قداست یک مکان مقدس ترکیب شده است.