این عبارت "سروش غیب در جامی" از اشعار حافظ، شاعر بزرگ ایرانی، گرفته شده است. احتمالاً به این بیت معروف از غزلیات او اشاره دارد:
سروش غیبم آمد و در جام می‌گفت
"بشتاب که هشیار شد آن مست خوابآلود"
معنی و مفهوم:
"سروش غیب": به پیام یا ندایی از عالم غیب اشاره دارد، گویی فرشته‌ای یا پیامی الهی به گوش شاعر رسیده است.
"در جام": جام شراب نماد مکاشفه و شهود عرفانی در شعر حافظ است. گاهی به آن "جام جم" هم گفته می‌شود که اسرار عالم را نشان می‌دهد.
مفهوم کلی: گویا پیامی از عالم بالا در جام شراب (نماد حقیقت) به حافظ الهام شده که هوشیاری و بیداری را نوید می‌دهد.
تفسیر عرفانی:
حافظ در این بیت از شراب عرفانی سخن می‌گوید که باعث بیداری روح می‌شود، نه مستی ظاهری. "مست خوابآلود" کسی است که در غفلت به سر می‌برد، اما پیام الهی او را بیدار می‌کند.
اگر به دنبال تفسیر کامل این شعر یا ابیات دیگر حافظ هستید، خوشحال می‌شوم بیشتر توضیح دهم! 😊
سروش غیب در ابیات جامی
"سروش غیب" (پیام پنهان یا ندای غیبی) در اشعار عبدالرحمان جامی، شاعر و عارف بزرگ قرن نهم هجری، نیز به کار رفته است. جامی که از پیروان مکتب عرفان ابنعربی بود، گاهی از این تعبیر برای اشاره به الهامات روحانی و اسرار الهی استفاده کرده است.
نمونه‌هایی از کاربرد "سروش غیب" یا مفاهیم مشابه در اشعار جامی:
۱. در غزلیات جامی:
سروش غیبم به گوش جان رسانید
کز درون پردهٔ دل، آوازِ "اِنّا لَهُ" آید
تفسیر: ندای غیبی به جان شاعر می‌رسد که از پردهٔ دل، آواز "إنّا له" (اشاره به آیهٔ قرآنی "إنّا لله وإنّا إلیه راجعون") شنیده می‌شود. این بیت نشان‌دهندهٔ ارتباط عارف با عالم غیب است.
۲. در مثنوی‌های عرفانی جامی:
جامی در مثنوی‌هایی مانند "سلامان و ابسال" یا "یوسف و زلیخا" از مفاهیم مشابه مانند "نقش غیب"، "پیام ملکوت" و "ندای حق" استفاده کرده است.
۳. تلمیح به "سروش" در فرهنگ ایرانی-اسلامی:
سروش در اصل یکی از فرشتگان زرتشتی (نمایندهٔ اطاعت و پیام‌آوری) بوده، اما در شعر فارسی و عرفان اسلامی، به "فرشتهٔ وحی" یا "الهام غیبی" تعبیر شده است.
جامی، مانند حافظ و مولانا، از این اصطلاح برای اشاره به کشف و شهود عرفانی استفاده می‌کند.
مقایسه با حافظ:
اگرچه حافظ در بیت معروف خود ("سروش غیبم آمد و در جام می‌گفت...") این تعبیر را با نماد "جام می" (شراب عرفانی) ترکیب کرده، جامی بیشتر بر جنبه‌های شهود باطنی و پیام‌های الهی تأکید دارد.