غیب و شهود: دو روی یک حقیقت
۱. تعریف مفاهیم کلیدی
غیب (عالم ناپیدا):
جهان معنا، حقایق متافیزیکی
ساحت قدسی و الهی
در قرآن: "عالم الغیب والشهادة" (حشر:۲۲)
شهود (عالم محسوس):
جهان ماده و صور آشکار
ساحت تجربی و حسی
در اصطلاح عرفا: "مشهودات" یا "عالم شهادت"
۲. وحدت وجودی غیب و شهود
در نظام فکری وحشی بافقی، این دو جهان نه متضاد که مکمل یکدیگرند:
نمونه ابیات:
"نیست به غیب و شهود غیر یکی در وجود"
(وحدت گرایی وجودی)"صورت خود را ببین معنی اشیا طلب"
(شهود به مثابه آینه غیب)
۳. سیر تحول این مفهوم در آثار وحشی
اثربیان مفهوم ویژگی
قصیده ۲وحدت وجودیف لسفی-عرفانی
خلد برین غیب به مثابه اصل هستی شناختی
فرهاد و شیرین تجلی غیب در شهودهنری-تمثیلی
۴. مبانی عرفانی این نگاه
۱. نظریه تجلی (ابن عربی):
شهود، ظهور غیب است
"العالم کله آیات الله"
۲. مراتب وجود (ملاصدرا):
از غیب مطلق تا شهود محض
سلسله مراتب تشکیکی
۳. انسان کامل:
جامع غیب و شهود
"عالم صغیر"
۵. شگردهای ادبی وحشی در بیان این مفهوم
تشبیهات حسی:
"پرده غیب" - "طلعت گشودن"تناقض نمایی:
"نقش از هیچ بر هیچ"رمزپردازی:
استفاده از نمادهای "آینه"، "نقش"، "پرده"
۶. مقایسه با دیگر مکاتب
مکتب نسبت غیب و شهود
عرفان اسلامی وحدت در کثرت
فلسفه یونانی دوگانگی
هندوئیسم مایا و برهمن
۷. نتیجه گیری
وحشی با تلفیق زبان شعر و مبانی عرفان، غیب و شهود را نه به عنوان دو جهان جدا، بلکه به مثابه جلوه‌های مختلف حقیقت یگانه تصویر می‌کند. این نگاه:
ریشه در قرآن و عرفان اسلامی دارد
با زیبایی‌شناسی ادبی پیوند خورده
به مفاهیم فلسفی عمق شاعرانه بخشیده است
به تعبیر وحشی:
"همه عالم کتاب حق است / ورقی‌ست این که خوانی‌اش شهود"