بسیار خب! بیایید غزل دیگری را از "شوق مهدی" فیض کاشانی بررسی کنیم که بر ارتباط قلبی و درونی با امام و طلب خیر و ذکر نام ایشان تأکید دارد. این غزل نشان می‌دهد که یاد و نام امام، حتی در غیاب فیزیکی، همواره در محافل و دل‌ها جاری است.
پیشنهاد من غزل شماره ۴۲ است:
فیض کاشانی » شوق مهدی » غزلیات » شمارهٔ ۴۲
... را بعد از وفات و بنگر کز آتش درونم دود از کفن برآید یارا به حق مهدی گوئید ذکر خیرش هر جا که فیض نامش در انجمن برآید
این غزل به زیبایی، شور درونی و نقش نام امام در زنده نگه داشتن یاد ایشان را بیان می‌کند.
تحلیل غزل شماره ۴۲ از «شوق مهدی» فیض کاشانی
غزل شماره ۴۲ از مجموعه «شوق مهدی» فیض کاشانی، بر عمق ارادت قلبی و اهمیت یاد و نام امام مهدی (عج) حتی پس از مرگ شاعر تمرکز دارد. این غزل به خوبی نشان می‌دهد که عشق به امام، فراتر از حیات دنیوی است و نام او، منبع خیر و نور در هر جمعی است.
متن کامل غزل (با توجه به گزیده شما و ادامه یافتن بیت ناتمام)
... را بعد از وفات و بنگر کز آتش درونم دود از کفن برآید یارا به حق مهدی گوئید ذکر خیرش هر جا که فیض نامش در انجمن برآید
نکته: متأسفانه بیت اول در منبع شما ناقص است و از آنجایی که متن کامل غزل در اختیار نیست، تحلیل ما بیشتر بر دو بیت پایانی و به خصوص بیت کلیدی دوم متمرکز خواهد بود. اما می‌توان از همین مقدار نیز به شور و حال شاعر پی برد.
بررسی ابیات و مضامین
بیت اول (ناتمام):
... را بعد از وفات و بنگر کز آتش درونم دود از کفن برآید
تحلیل (با فرض تکمیل معنا): با وجود ناقص بودن، همین مقدار از بیت نشان‌دهنده شدت و عمق سوز درونی شاعر است. "بعد از وفات" یعنی حتی پس از مرگ، این عشق و شور درونی به حدی است که "آتش درونم" (کنایه از شور عشق و درد فراق) تا بدانجا می‌رسد که "دود از کفن برآید". این یک اغراق شاعرانه برای بیان شدت علاقه و تعلق خاطر است که حتی مرگ نیز نمی‌تواند آن را خاموش کند و تأثیر آن در عالم برزخ نیز مشهود خواهد بود. این بیت، به نوعی مقدمه‌ای بر عمق ارادت فیض است که در بیت بعدی به ذکر نام امام پیوند می‌خورد.
بیت دوم:
یارا به حق مهدی گوئید ذکر خیرش هر جا که فیض نامش در انجمن برآید
تحلیل: این بیت، اوج درخواست و پیام اصلی غزل است. فیض در اینجا مستقیماً "یاران" (دوستان و مخاطبان) را خطاب قرار می‌دهد و با یک قسم الهی ("به حق مهدی")، از آنها می‌خواهد که "ذکر خیرش" (یاد نیکو، خوبی‌ها و فضایل حضرت مهدی (عج)) را بگویند. این درخواست، نشان‌دهنده اهمیت زنده نگه داشتن نام و یاد امام در بین مردم است.
نیمه دوم بیت، شرط یا نتیجه این ذکر خیر را بیان می‌کند: "هر جا که فیض نامش در انجمن برآید". "فیض" در اینجا هم می‌تواند اشاره به تخلص شاعر (محسن فیض کاشانی) باشد و هم به معنای "برکت" و "نعمت". یعنی، هرگاه نام حضرت مهدی (عج) در جمعی برده شود، برکت و نیکی (که می‌تواند از ناحیه خود امام یا از جانب خدا به برکت ذکر نام ایشان باشد) در آن جمع "برآید" و جاری شود. این بیت، به طور تلویحی به حضور معنوی امام و تأثیر نام ایشان در مجالس و محافل اشاره دارد، حتی اگر خودشان غایب باشند. این نشان‌دهنده اعتقاد به وساطت و فیض‌بخشی نام امام است.
مضامین کلیدی در این غزل
شدت عشق و تعلق خاطر: عمق ارادت شاعر به امام، که حتی پس از مرگ نیز فروکش نمی‌کند.
قسم به حق امام: استفاده از نام امام مهدی (عج) به عنوان سوگند، نشان‌دهنده قداست و جایگاه والای ایشان است.
اهمیت ذکر و یاد امام: درخواست از دیگران برای زنده نگه داشتن نام و فضایل امام در مجالس.
تأثیر معنوی نام امام: اعتقاد به اینکه ذکر نام امام، موجب نزول فیض و برکت در جمع می‌شود.
حضور معنوی در غیبت: حتی در دوران غیبت فیزیکی، نام و یاد امام می‌تواند منبع فیض و حضور معنوی باشد.
ارتباط با کلیت «شوق مهدی»
این غزل، جنبه‌ای عمیق از روابط معنوی و عاطفی بین منتظر و امام را در "شوق مهدی" فیض کاشانی برجسته می‌کند. بر خلاف غزل‌های پیشین که به رنج، امید، یا مسئولیت‌های عملی می‌پرداختند، این غزل بر قدرت نام و یاد امام و تأثیر آن در فضای معنوی جامعه تمرکز دارد. فیض در اینجا نشان می‌دهد که انتظار تنها یک حالت درونی نیست، بلکه یک کنش بیرونی (ذکر) و یک اعتقاد به برکات (فیض برآمدن) ناشی از یاد امام است. این شعر، دعوت به حفظ و ترویج فرهنگ انتظار از طریق زبان و کلام است و بیانگر عمق عشق و ارادتی است که از حدود حیات نیز فراتر می‌رود.