در آثار فیض کاشانی، امام حسین (ع) جایگاهی محوری و کلیدی دارد که فراتر از صرفاً ذکر نام است. حضور ایشان در اشعار فیض، از سه بعد اصلی قابل بررسی است: محور شفاعت و سعادت اخروی، جایگاه در خاندان عصمت و طهارت، و نقش در تداوم امامت و ولایت.
۱. امام حسین (ع): محور شفاعت و سعادت اخروی
فیض کاشانی، امام حسین (ع) را واسطه‌ای برای رسیدن به مقامات معنوی و سعادت در جهان آخرت می‌بیند. این نگاه به وضوح در غزل شماره ۷۱۱ از دیوان اشعارش نمایان است:
"نزد حسینت جا دهد بنمایدت روی حسن گر دیده جانرا جلی سازی بانوار علی"
در این بیت، "روی حسن" (زیبایی الهی یا همان فیض الهی) تنها در صورتی به سالک نمایان می‌شود که "دیده جان" با "انوار علی" جلا یابد و "نزد حسینت جا دهد." این نشان می‌دهد که:
امام حسین (ع) دروازه‌ای به سوی حق است: ایشان نه تنها یک امام، بلکه واسطه‌ای برای تقرب به خداوند و درک حقایق الهی هستند.
شفاعت و هدایت: "جا دادن نزد حسین" کنایه از شفاعت و راهنمایی او در مسیر کمال و سعادت اخروی است. این بیان، جایگاه رفیع امام حسین (ع) را در نظام الهی و نقش ایشان در هدایت باطنی انسان‌ها برجسته می‌کند.
۲. امام حسین (ع): جایگاه در خاندان عصمت و طهارت
فیض کاشانی، امام حسین (ع) را به عنوان یکی از ارکان اصلی اهل بیت عصمت و طهارت و از چهارده معصوم معرفی می‌کند. این جایگاه در قصیده "توبه آدم و قبول آن" از مجموعه‌ی "شوق مهدی" روشن است:
"... آنگاه نام فاطمه آن زبدة النسا نام حسن بگفت و حسین و شمردشان تا چارده تمام شد از آل مصطفا"
در این ابیات، فیض کاشانی پس از حضرت فاطمه (س) و امام حسن (ع)، نام امام حسین (ع) را ذکر می‌کند و ایشان را در شمار چهارده معصوم از "آل مصطفا" قرار می‌دهد. این چینش نشان‌دهنده‌ی:
اصالت و ریشه‌ی الهی: امام حسین (ع) یکی از حلقه‌های ناگسستنی سلسله‌ی عصمت است که از پیامبر (ص) آغاز شده است.
کمال و طهارت: قرار گرفتن در این فهرست، بر طهارت باطنی و کمال معنوی ایشان تأکید دارد و نشان می‌دهد که فیض، ایشان را از برترین الگوهای انسانی می‌داند.
۳. امام حسین (ع): نقش در تداوم امامت و ولایت
فیض کاشانی همچنین به نقش امام حسین (ع) در تداوم سلسله‌ی امامت و ولایت اشاره دارد، که در قصیده‌ی "در قائم بودن جهان به وجود امام زمان علیه السلام" از "شوق مهدی" دیده می‌شود:
"... خدای را به حقیقت مطیع و فرمان بر حسین و جعفر و موسی بود سه دگر سفینه ایست به دریای فتنه حافظ ما"
در اینجا، امام حسین (ع) به همراه امام جعفر صادق (ع) و امام موسی کاظم (ع)، به عنوان حلقه‌هایی از سلسله‌ی امامت ذکر شده‌اند که همگی "به حقیقت مطیع و فرمان‌بر خدای" هستند و در مجموع، "سفینه"ای در "دریای فتنه" محسوب می‌شوند که شیعیان را "حافظ" و نگهبان هستند. این بیان تأکید می‌کند که:
نقش محوری در هدایت جامعه: امام حسین (ع)، نه تنها در گذشته، بلکه در تداوم امامت تا عصر حاضر، بخشی از "سفینه نجات" است که ولایت را حفظ کرده و شیعیان را در برابر فتنه‌ها محافظت می‌کند.
تداوم خط ولایت: نام بردن از ایشان در کنار امامان بعدی، بر تداوم و پیوستگی خط امامت از ایشان تا امام زمان (عج) دلالت دارد.
جمع‌بندی نهایی: در آثار فیض کاشانی، امام حسین (ع) نه فقط یک شخصیت تاریخی، بلکه یک مفهوم عمیق ولایی و عرفانی است. ایشان در جایگاه محور شفاعت، از ارکان چهارده معصوم، و حلقه‌ای حیاتی در زنجیره‌ی امامت و هدایت شیعه معرفی می‌شوند. این نگاه جامع به امام حسین (ع)، نشان‌دهنده عمق ارادت و معرفت فیض کاشانی نسبت به آن حضرت است.