در گنجینه اشعار صامت بروجردی، واژه «بیپدر» فراتر از یک توصیف ساده، به نمادی از عمق مظلومیت، تنهایی و رنج تبدیل شده است. این کلمه، به‌ویژه در بستر روایات عاشورایی و مصائب اهل بیت (ع)، بار عاطفی و مذهبی سنگینی را حمل می‌کند و دل مخاطب را به لرزه درمی‌آورد. صامت با به‌کارگیری این واژه، به شکلی دردناک، وضعیت آسیب‌پذیر فرزندانی را به تصویر می‌کشد که تکیه‌گاه اصلی خود را از دست داده‌اند.
** «بیپدر» در تصویرسازی مصائب کربلا:**
صامت بروجردی، بارها از واژه «بیپدر» برای نمایش رنج کودکان و اهل حرم پس از شهادت امام حسین (ع) استفاده می‌کند. این کاربرد، عمق فاجعه و تأثیر مستقیم فقدان پدر بر سرنوشت این کودکان را نشان می‌دهد:
نمونه ۱: بی‌سرپرستی و مادری زینب (س)
«بر کودکان بی‌‌پدرش مادری کند» (صامت بروجردی » قصاید » شمارهٔ ۱۴ - در مدح صدیقه صغرا زینب کبرا(ع))
در این بیت، «کودکان بیپدر» به وضوح به فرزندان شهدا در کربلا اشاره دارد که پس از از دست دادن پدرانشان، حضرت زینب (س) عهده‌دار سرپرستی و مادری برای آنها می‌شود. این توصیف، هم مظلومیت کودکان را نشان می‌دهد و هم ایثار و فداکاری حضرت زینب (س) را برجسته می‌کند.
نمونه ۲: رنج و سختی در مسیر اسارت
«سر برهنه پا برهنه کودکان بیپدر / خار ره بر پا بدل اخگر به پیکر آفتاب» (صامت بروجردی » کتاب المراثی و المصائب » شمارهٔ ۹ - در مصیبت عاشورا)
این تصویرسازی دلخراش، وضعیت کودکان اهل بیت (ع) را در مسیر اسارت نشان می‌دهد که پس از شهادت پدرانشان، «بیپدر» و بی‌حفاظ در برابر سختی‌های طاقت‌فرسا و ظلم دشمن قرار گرفته‌اند. «بیپدر» بودن در اینجا با رنج فیزیکی و روحی شدیدی همراه شده است.
نمونه ۳: ظلم حاکمان و یتیمی ائمه (ع)
«آسمان گفتا تقی از جور مامون بیپدر شد» (صامت بروجردی » اشعار مصیبت » شمارهٔ ۳۰ - در مصیبت غریب الغربا(ع))
این بیت به شهادت امام جواد (ع) (پدر امام هادی (ع)) و یتیم شدن ایشان اشاره دارد. «بیپدر شدن» در اینجا نتیجه جور و ستم حاکمان (مامون) است و نشان می‌دهد که این فقدان چگونه به بی‌عدالتی و ظلم پیوند خورده است.
** «بیپدری»: خودِ درد و داغ فقدان:**
ترکیب «بیپدری» بیشتر بر خودِ حالت، درد و داغ عمیق ناشی از فقدان پدر تمرکز دارد و عمق اندوه و حسرت را بیان می‌کند:
نمونه ۱: رنج امام حسن (ع) از فقدان پدر
«نبود پس به حسن درد داغ بیپدری» (صامت بروجوجردی » قصاید » شمارهٔ ۱۲ - در مدح یعسوب الدین حضرت امیرالمومنین(ع))
این مصرع به شکلی سوزناک به مصیبت امام حسن (ع) پس از شهادت پدرشان، امام علی (ع)، اشاره دارد و «داغ بیپدری» را به عنوان دردی عمیق و جانکاه برجسته می‌کند. این داغ، فراتر از غم یک فقدان معمولی، به یک رنج پایدار روحی تبدیل می‌شود.
نمونه ۲: درد مشترک یتیمی
«به درد بیپدری هر دو تن دچار شدند» (صامت بروجردی » کتاب الروایات و المصائب » شمارهٔ ۲۴ - مغلوب شدن خالد بن ولید)
اینجا اشاره به امام حسن (ع) و امام حسین (ع) است که پس از شهادت پدرشان، امام علی (ع)، به «درد بیپدری» دچار شدند. این درد، مشترک میان برادران و بیانگر عظمت فاجعه از دست دادن پدری چون امیرالمؤمنین (ع) است.
«بیپدر» و «بیپدری» در اشعار صامت بروجردی، نه تنها وضعیت یتیمی را توصیف می‌کنند، بلکه عمق رنج، آسیب‌پذیری و مظلومیت اهل بیت (ع) را پس از شهادت پدرانشان به تصویر می‌کشند. این واژگان، ابزارهای قدرتمندی در دست شاعر هستند تا همدردی مخاطب را برانگیزند و او را به بطن مصیبت ببرند.