در بخش‌های پیشین به نقش محوری "پدر" در اشعار صامت بروجردی و تأثیر آن بر مخاطبان پرداختیم. حال بیایید نگاهی به ویژگی‌های زبانی و شیوه‌ی روایتگری صامت بروجردی بیندازیم که چگونه این شاعر توانسته است با استفاده از واژگان و ساختارهای خاص، عمق مصائب و احساسات را به گونه‌ای ملموس و تأثیرگذار بیان کند. این ویژگی‌ها به ماندگاری و نفوذ اشعار او در فرهنگ عزاداری شیعی کمک شایانی کرده‌اند.
۱. سادگی و روانی زبان:
صامت بروجردی از زبانی ساده، روان و قابل فهم برای عموم مخاطبان استفاده می‌کند. او از پیچیدگی‌های زبانی و آرایه‌های ادبی دشوار پرهیز می‌کند تا پیامش مستقیماً به دل بنشیند. این سادگی، باعث می‌شود اشعارش به راحتی حفظ و تکرار شوند و در مجالس عزاداری، به سرعت با مخاطب ارتباط برقرار کنند.
مثال: عباراتی مانند "بابا تشنگی زد شعله بر جان" یا "بند بندم سوخت از داغ پدر" به سادگی و روانی، عمق درد را منتقل می‌کنند بدون آنکه نیازی به تفسیرهای پیچیده داشته باشند.
۲. استفاده از کلمات و عبارات عامیانه و گفتاری:
برای افزایش ارتباط با مخاطب و ایجاد فضایی ملموس‌تر، صامت از واژگان و عبارات نزدیک به زبان گفتاری مردم استفاده می‌کند. این کار باعث می‌شود که شخصیت‌های شعر برای مخاطب واقعی‌تر به نظر برسند و احساسات آنها قابل درک‌تر باشد.
مثال: کلماتی مانند "بابا" (به جای پدر) یا "واغوثاه" (به معنی فریادرس) که در نوحه‌ها و مراثی او به کرات به کار می‌روند، زبان شعر را به زبان کوچه و بازار نزدیک می‌کنند و حس نزدیکی بیشتری را در مخاطب ایجاد می‌کنند.
۳. تکرار (تکرار):
یکی از شیوه‌های مؤثر صامت برای القای حس مصیبت و تثبیت پیام در ذهن مخاطب، تکرار واژگان و عبارات کلیدی است. این تکرار، نه تنها به زیبایی موسیقایی شعر می‌افزاید، بلکه بر بار عاطفی و تأکید بر مصیبت می‌افزاید.
مثال: تکرار "العطش" در نوحه‌ها، یا تکرار ساختار جملات برای بیان عمق اندوه (مثل "چنان نمود فغان... چنان ز غصه برآورد فریاد..." در مورد امام سجاد (ع))، به تأثیرگذاری بیشتر شعر کمک می‌کند.
۴. تصویرسازی ملموس و حسی:
صامت بروجردی توانایی بالایی در ایجاد تصاویر ملموس و حسی دارد که به مخاطب کمک می‌کند خود را در صحنه وقایع احساس کند. او با توصیفات دقیق از رنج‌های فیزیکی و عاطفی، خواننده را به بطن فاجعه می‌برد.
مثال: تصویر "سر برهنه پا برهنه کودکان بی پدر / خار ره بر پا بدل اخگر به پیکر آفتاب" یک صحنه کاملاً ملموس و دردناک از رنج اسیران کربلا را به ذهن متبادر می‌کند.
۵. استفاده از زبان خطاب و مناجات:
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد، مخاطب قرار دادن مستقیم شخصیت‌ها (به ویژه پدران) یکی از ویژگی‌های برجسته اشعار صامت است. این شیوه، شعر را از حالت روایی صرف خارج کرده و به یک دیالوگ درونی یا مناجات تبدیل می‌کند که پر از احساس و درد است.
مثال: "زینب طلب کرد از نجف باب غمینش را / گفت ای پدر بین شمر شوم و ظلم و کینش را" نشان‌دهنده یک خطاب مستقیم و پر از درد به پدر است.
۶. تلفیق حماسه و مرثیه:
صامت بروجردی به خوبی می‌تواند ابعاد حماسی واقعه کربلا را با جنبه‌های مرثیه‌ای آن تلفیق کند. او در کنار بیان شجاعت‌ها و فداکاری‌ها، به عمق رنج‌ها و مظلومیت‌ها نیز می‌پردازد و این دو جنبه را در هم می‌آمیزد.
مثال: در وصف فداکاری حضرت علی اکبر (ع) که "در راه پدر داد سر و سرور دین شد"، هم فداکاری حماسی مطرح است و هم شهادت و "دادن سر" که جنبه مرثیه‌ای دارد.
با این ویژگی‌های زبانی و شیوه روایتگری، صامت بروجردی توانسته است اشعاری خلق کند که نه تنها از نظر ادبی قابل توجه‌اند، بلکه از قدرت بی‌نظیری در انتقال عواطف و مفاهیم مذهبی برخوردارند و به همین دلیل، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات آیینی و فرهنگ عزاداری ایران دارند.