در دیوان صامت بروجردی، ترکیب‌های "بیپدر" و "بیپدری" فراتر از معنای لغوی فقدان پدر هستند؛ آنها به نمادی از مظلومیت، تنهایی، و رنج عمیق تبدیل می‌شوند. صامت با به‌کارگیری مکرر این واژگان، به‌ویژه در اشاره به وقایع کربلا و مصائب اهل بیت (ع)، عمق فاجعه و تأثیر آن بر فرزندان و اهل حرم را به تصویر می‌کشد. این ترکیبات، بار عاطفی و مذهبی سنگینی دارند و دل خواننده را به لرزه درمی‌آورند.
"بیپدر": تجسم یتیمی و بی‌سرپرستی
واژه "بیپدر" در اشعار صامت بروجردی اغلب برای اشاره به کودکان یا کسانی به کار می‌رود که حامی و تکیه‌گاه اصلی خود را از دست داده‌اند. این وضعیت، اوج آسیب‌پذیری و قرار گرفتن در معرض ظلم و ستم را به نمایش می‌گذارد.
نمونه‌ها:
"بر کودکان بی‌‌پدرش مادری کند" (صامت بروجردی » قصاید » شمارهٔ ۱۴ - در مدح صدیقه صغرا زینب کبرا(ع))
این بیت به نقش حضرت زینب (س) پس از واقعه کربلا اشاره دارد. شهادت پدران، کودکان را "بیپدر" کرده و زینب کبری (س) مسئولیت حمایت و مادری برای این یتیمان را بر عهده می‌گیرد. این جمله به روشنی نشان می‌دهد که "بیپدر" بودن به معنای نیازمند سرپرستی و حمایت بودن است.
"سر برهنه پا برهنه کودکان بیپدر / خار ره بر پا بدل اخگر به پیکر آفتاب" (صامت بروجردی » کتاب المراثی و المصائب » شمارهٔ ۹ - در مصیبت عاشورا)
این تصویر سوزناک، وضعیت اسفناک "کودکان بیپدر" را در مسیر اسارت نشان می‌دهد. فقدان پدر، آنها را بی‌حفاظ در برابر سختی‌های طاقت‌فرسا و ظلم دشمنان قرار داده است. اینجا "بیپدر" بودن با رنج فیزیکی و روحی همراه شده است.
"آسمان گفتا تقی از جور مامون بیپدر شد" (صامت بروجردی » اشعار مصیبت » شمارهٔ ۳۰ - در مصیبت غریب الغربا(ع))
این بیت به شهادت امام جواد (ع) و یتیم شدن امام هادی (ع) اشاره دارد. "بیپدر شدن" در اینجا نتیجه ظلم حاکمان است و نشان می‌دهد که این فقدان چگونه به ستمگری و بی‌عدالتی گره خورده است.
"بیپدری": درد و داغ ناشی از فقدان پدر
ترکیب "بیپدری" بیشتر بر خودِ حالت، درد و داغ ناشی از فقدان پدر تمرکز دارد. این واژه عمق اندوه و حسرت را بیان می‌کند و نشان می‌دهد که این فقدان چه تأثیری بر روح و جان فرزندان می‌گذارد.
نمونه‌ها:
"نبود پس به حسن درد داغ بیپدری" (صامت بروجردی » قصاید » شمارهٔ ۱۲ - در مدح یعسوب الدین حضرت امیرالمومنین(ع))
این مصرع به شکلی خاص به مصیبت امام حسن (ع) اشاره دارد و "داغ بیپدری" را به عنوان دردی عمیق و جانکاه برجسته می‌کند. این داغ، فراتر از غم یک فقدان معمولی است و به یک رنج پایدار روحی تبدیل می‌شود.
"به درد بیپدری هر دو تن دچار شدند" (صامت بروجردی » کتاب الروایات و المصائب » شمارهٔ ۲۴ - مغلوب شدن خالد بن ولید)
اینجا اشاره به امام حسن و امام حسین (ع) است که پس از شهادت پدرشان، امام علی (ع)، به "درد بیپدری" دچار شدند. این درد، مشترک میان برادران و بیانگر عظمت فاجعه از دست دادن پدری همچون امیرالمؤمنین (ع) است.
به طور کلی، ترکیبات "بیپدر" و "بیپدری" در اشعار صامت بروجردی، ابزارهای قدرتمندی برای القای حس مظلومیت و عمق رنج اهل بیت (ع) هستند. آنها نه تنها به یک واقعیت بیرونی (نبود پدر) اشاره دارند، بلکه بازتاب‌دهنده تأثیر درونی و پایدار این فقدان بر روح و روان شخصیت‌های شعر هستند و از این رو، نقش محوری در مرثیه‌سرایی صامت ایفا می‌کنند.