رشیدالدین میبدی در تفسیر گرانقدر خود، "کشف الاسرار و عدة الابرار"، به داستانی اشاره میکند که در آن امام حسین (ع)، حتی در دوران کودکی، در صحنه بروز یک کرامت و برکت الهی حضور دارد. این روایت، نشاندهندهی جایگاه ویژهی اهل بیت (ع) به عنوان دریافتکنندگان و واسطههای فیض الهی است و عمق پیوند ایشان با قدرت لایزال پروردگار را به تصویر میکشد.
داستان روزی بیحساب در خانه حضرت فاطمه (س)
میبدی این کرامت را ذیل تفسیر سوره آل عمران، آیه ۹ (نوبه ثانیه) نقل میکند، جایی که خداوند از روزی بیحساب خود سخن میگوید:
"روی عن جابر بن عبد الله ان رسول الله (ص) اقام ایاما لم یطعم طعاما حتی شق ذلک علیه فطاف فی منازل ازواجه فلم یجد عند واحدة منهن شییا فاتی فاطمة فقال یا بنیة هل عندک شییا آکله فانی جایع فقالت لا و الله بابی انت و امی فلما خرج من عندها رسول الله (ص) بعثت إلیها جارة رغیفین و بضعة لحم فاخذته منها فوضعته فی جفنة لها و غطت عندها و قالت و الله لاؤثرن بها رسول الله (ص) علی نفسی و من عندی و کانوا جمیعا محتاجین الی شبعة طعام فبعثت حسنا او حسینا الی رسول الله فرجع الیها فقالت بابی انت و امی قد اتانا الله بشی ء فخبأته لک فکشفت عن الجفنة فاذا هی مملوءة خبزا و لحما فلما نظرت الیها عرفت انها برکة من الله عز و جل فحمدت الله و صلت علی نبیه ص فقال علیه السلام من این لک یا بنیة فقالت هو من عند الله إن الله یرْزق منْ یشاء بغیْر حساب فحمد الله و قال الحمد لله الذی جعلک شبیهة سیدة نساء بنی اسراییل فانها کانت اذا رزقها الله شییا فسیلت عنها قالت هو من عند الله ان الله یرزق و بعث رسول الله الی علی ع ثم اکل رسول الله (ص) و فاطمة و علی و الحسن و الحسین و جمیع ازواج النبی (ص) و اهل بیته جمیعا حتی شبعوا قالت فاطمة و بقیت الجفنة کما هی و اوسعت منها علی جمیع جیرانی و جعل الله عز و جل فیها برکة و خیرا."
نکات کلیدی این روایت از منظر میبدی
حضور امام حسین (ع) در مقام دریافتکننده: در ابتدای داستان، پیامبر (ص) گرسنه هستند و در خانه فاطمه (س) نیز غذایی نیست. این نشان میدهد که اهل بیت (ع) نیز گاه دچار نیازهای طبیعی میشوند. اما در نهایت، امام حسین (ع) (به همراه بقیه اهل بیت) از غذای پربرکتی که به نحو معجزهآسا ظاهر میشود، میخورند و سیر میشوند. این خود نشان از لطف و عنایت ویژهی الهی به این خاندان است.
نقش واسطهی امام حسین (ع) در انتقال برکت: در بخشی از روایت، حضرت فاطمه (س) پس از دریافت نان و گوشت از همسایه و پس از آنکه ظرف غذا به برکت الهی پر میشود، یکی از دو فرزند خود، "حسنا او حسینا" (حسن یا حسین) را نزد پیامبر (ص) میفرستد. اگرچه این نقش ظاهراً یک پیک است، اما حضور یکی از این دو کودک معصوم در چرخه ارتباط و در لحظه تجلی برکت، نشان از پاکی و شایستگی ایشان برای مشارکت در این کرامت الهی دارد. مهمتر از آن، برکت این غذا به حدی میرسد که نه تنها اهل خانه از آن سیر میشوند، بلکه حضرت فاطمه (س) میفرماید: "بقیت الجفنة کما هی و اوسعت منها علی جمیع جیرانی و جعل الله عز و جل فیها برکة و خیرا." این "برکت و خیر" که از ظرف اهل بیت (ع) به همسایگان نیز میرسد، نشاندهنده آن است که این خاندان، مجرای فیض و رحمت الهی هستند و خیرات از طریق ایشان به دیگران نیز منتقل میشود.
تفسیر عملی آیه "رزق بیحساب": میبدی با قرار دادن این روایت ذیل آیه "إِنَّ اللهَ یرزُقُ مَن یشاءُ بغَیرِ حسابٍ"، به خواننده میفهماند که این داستان، مصداق عینی و عملی این آیه قرآن است. خداوند بیحساب و کتاب به بندگان خاص خود (اهل بیت) روزی میدهد و این روزی، به واسطهی وجود پربرکت آنها، بر دیگران نیز سرازیر میشود.
شباهت با حضرت مریم (س): تشبیه حضرت فاطمه (س) به حضرت مریم (س) توسط پیامبر (ص) – که مریم نیز از رزق غیبی بهرهمند میشد و در پاسخ به سؤال دربارهی منشأ آن میگفت: "هو من عند الله" – بر مقام والای معنوی و قرب این دو بانوی بزرگوار نزد خداوند تأکید دارد و نشان میدهد که امام حسین (ع) در دامن چنین مادر بزرگوار و پربرکتی پرورش یافته است.
اهمیت جایگاه امام حسین (ع) در این کرامت
برای میبدی، حضور امام حسین (ع) در این کرامت، به چند دلیل حائز اهمیت است:
تأکید بر پاکی و عصمت: اینگونه کرامات، دلیلی بر پاکی و طهارت وجود اهل بیت (ع) است که شایستهی دریافت مستقیم فیض الهی هستند.
اثبات ولایت و جایگاه معنوی: این قدرت برکتبخشی و وسعت خیر از طریق ایشان، نشاندهندهی ولایت معنوی و ارتباط خاص اهل بیت (ع) با عالم غیب و قدرت الهی است.
تشویق به توکل و بخشش: این داستان، درس عملی توکل بر خداوند و اهمیت ایثار و بخشش، حتی در اوج نیاز، را به مؤمنان میدهد.
در نهایت، میبدی با نقل این روایت، تصویری از امام حسین (ع) ارائه میدهد که ایشان نه تنها دریافتکننده رحمت الهی هستند، بلکه به واسطهی طهارت و قربشان، خود به کانونی از برکت تبدیل میشوند که فیض الهی را به اطراف خود گسترش میدهند. این جنبه از شخصیت ایشان، درک عمق معنوی زندگی و شهادت آن حضرت را غنیتر میسازد.