بله، در منظومه‌ی فکری عارفانی بزرگ چون عطار نیشابوری و سایر پیروان مکتب عرفان، امام حسین (ع) نه تنها یک شهید مظلوم، بلکه اوج تجلی آزادگی حقیقی است. این آزادگی، فراتر از مفاهیم سیاسی یا اجتماعی صرف، به ابعاد عمیق‌تر وجودی و معنوی انسان می‌پردازد.
معنای آزادگی در عرفان
در نگاه عارفان، آزادگی مفهومی بسیار عمیق‌تر از رهایی از بندهای بیرونی (چون بردگی یا ستم سیاسی) دارد. آزادگی حقیقی برای عارف به معنای:
رهایی از نفس امّاره و هواهای نفسانی: بزرگترین زندان انسان، نفس خودپرست و آرزوهای دنیوی اوست. آزادگی حقیقی، شکستن این زندان و رها شدن از قید خودبینی، طمع، شهرت‌طلبی و تمام رذایل اخلاقی است.
بندگی خالصانه خداوند: عارف واقعی، تنها بنده خداست و جز او از هیچ کس و هیچ چیز نمی‌هراسد. این بندگی مطلق به حق، عین آزادگی از تمام قید و بندهای غیر الهی است.
بی‌نیازی از دنیا و تعلقات آن: انسان آزاد، کسی است که دل به دنیا و مال و مقام و حتی جان خود نبسته است. او حاضر است همه چیز را در راه حق فدا کند، چرا که قلبش به چیزی جز حقیقت تعلق ندارد.
امام حسین (ع): مظهر کامل آزادگی
عطار و دیگر عارفان، امام حسین (ع) را نماد اعلای این نوع آزادگی می‌دانند، زیرا:
رهایی از نفس و تعلقات: امام حسین (ع) در واقعه کربلا، در اوج آزمون قرار گرفت. او نه تنها از جان خود گذشت، بلکه حاضر شد عزیزانش (فرزندان، برادران و یاران) را نیز در راه حق فدا کند. این فداکاری بی‌سابقه، نشان از رهایی مطلق ایشان از تمام تعلقات دنیوی و نفسانی است. "دل آگاه حسینی" که عطار از آن یاد می‌کند، دلی بود که هیچ قیدی جز اراده الهی نداشت و به مقام کمال بی‌نیازی رسیده بود.
تسلیم مطلق در برابر اراده الهی: آزادگی امام حسین (ع) نه در سرکشی، بلکه در تسلیم کامل و عاشقانه در برابر اراده الهی بود. او با آگاهی به سرنوشت خود، با رضایت و اشتیاق به استقبال شهادت رفت، چرا که آن را راهی به سوی لقاءالله و فنای در حق می‌دید. این تسلیم، عین قدرت و انتخاب آزادانه بود، نه ضعف و جبر.
عدم سازش با باطل و دفاع از حقیقت: امام حسین (ع) حاضر نشد برای حفظ جان و مقام ظاهری، با ظلم و انحراف بیعت کند. او تا آخرین نفس بر سر حق و حقیقت ایستادگی کرد. این مقاومت، نه از سر لج‌بازی یا جاه‌طلبی، بلکه از کمال آزادگی روحی و عدم پذیرش بندگی غیر خدا بود. "هیهات منا الذّله" (ذلت از ما دور باد) شعاری بود که از عمق همین آزادگی و عزت نفس الهی برمی‌خاست.
الگوی جاودانه برای آزادگان: حسین (ع) با تجلی کامل این آزادگی در کربلا، نه تنها خود به اوج مقام عرفانی رسید، بلکه به نمادی جهانی و ابدی برای تمامی آزادگان جهان تبدیل شد. این آزادگی اوست که فراتر از مرزهای مذهب و ملت، الهام‌بخش قیام‌ها و مبارزات حق‌طلبانه در طول تاریخ بوده است.
نتیجه‌گیری:
در نگاه عطار و دیگر عارفان، امام حسین (ع) اوج تجلی آزادگی است، زیرا ایشان با رهایی کامل از تمام تعلقات و خودبینی‌ها، تسلیم محض در برابر حق، و ایستادگی بی‌بدیل در برابر باطل، به مقام حقیقی بندگی خالصانه و آزادگی مطلق رسیدند. این آزادگی، همان چیزی است که عاشورا را از یک واقعه‌ی غم‌انگیز به حماسه‌ای ماندگار از عشق، بصیرت و مقاومت تبدیل کرده است.