بله، این دقیقاً یکی از محوری‌ترین نکات در تحلیل عارفانه‌ی عطار نیشابوری از واقعه‌ی عاشوراست. او با وجود تمام صحنه‌های خونین و تلخ کربلا، که از دید ظاهربینانه ممکن است شکست محسوب شود، عمیقاً بر این باور است که امام حسین (ع) به "پیروزی معنوی" عظیمی دست یافت. این دیدگاه، عاشورا را از یک فاجعه‌ی صرف به یک حماسه‌ی عرفانی تبدیل می‌کند.
معنای "پیروزی معنوی" در نگاه عطار
پیروزی معنوی در مکتب عطار و سایر عارفان، معیاری کاملاً متفاوت با پیروزی‌های دنیوی و نظامی دارد. این پیروزی عبارت است از:
غلبه بر نفس و تعلقات: بزرگترین جهاد برای عارف، پیروزی بر نفس امّاره و رهایی از تمامی قید و بندهای دنیوی (جاه، مال، مقام، حتی جان) است. حسین (ع) در این جهاد اکبر، به کمال رسید و خود را از هر آنچه جز خدا بود، تهی ساخت. این "ایثار تمام‌عیار"، اوج پیروزی بر خود و تعلقات است.
وصال با معشوق ازلی (فنای فی‌الله): هدف نهایی عارف، رسیدن به لقاءالله و فنای فی‌الله است؛ یعنی محو شدن در ذات خداوند. از دید عطار، شهادت امام حسین (ع) عین این فنا بود. وقتی امام به مقام "شهید عشق" می‌رسد، یعنی آن‌قدر در عشق الهی مستغرق شده که با جان‌فشانی، به وصال ابدی دست یافته است. این وصال، بالاترین پیروزی برای یک عارف است.
پایداری بر حقیقت و عدم سازش: با وجود تمام فشارها و تهدیدها، امام حسین (ع) لحظه‌ای از ایستادگی در برابر باطل دست نکشید و حاضر به سازش با ظلم و انحراف نشد. این پایداری و ثبات قدم بر آرمان‌های الهی، فارغ از نتایج ظاهری نبرد، خود یک پیروزی عظیم اخلاقی و معنوی است که نشان‌دهنده قدرت روح و اراده‌ی راسخ است.
تأثیر جاودانه و حیات‌بخشی به دین: پیروزی معنوی حسین (ع) در این است که واقعه کربلا، با وجود ظاهر خونینش، به یک مکتب جاودانه تبدیل شد. خون او، درخت دین و معنویت را آبیاری کرد و مانع از فراموشی یا تحریف کامل آن شد. این واقعه، تا ابد الهام‌بخش آزادگان، بیداردلان و مبارزان راه حق است. ماندگاری این پیام و تأثیر عمیق آن بر تاریخ بشریت، خود اوج پیروزی است که فراتر از هر دستاورد مادی قرار می‌گیرد.
چگونه عطار این پیروزی را می‌بیند؟
با نگاه به "دل آگاه حسینی": عطار بر این باور است که امام حسین (ع) با بصیرت و معرفت عمیق خود، به "حکمت بلا" پی برده بود. او می‌دانست که این مصائب، نه مجازات، بلکه ابزاری برای رسیدن به اوج کمال و قرب الهی هستند. این درک باطنی، درد را به دارویی برای وصال تبدیل کرد و همین، راز پیروزی اوست.
با تأکید بر "عشق و شوق به شهادت": امام (ع) و یارانش نه با اکراه، بلکه با شور و شوقی عاشقانه به استقبال شهادت رفتند. این شوق، نشانه‌ی آگاهی از این بود که مرگ در راه خدا، عین حیات جاودانه و آغاز دیدار با معشوق است.
مقایسه با پیروزی‌های دنیوی: عطار به طور ضمنی، این پیروزی معنوی را با پیروزی‌های نظامی و سیاسی که ممکن است با ظلم و ستم همراه باشند، مقایسه می‌کند. در نگاه او، فتح دل‌ها و ماندگاری در حقیقت، بسیار ارزشمندتر از فتح سرزمین‌هاست.
در نهایت، عطار نیشابوری، با نگاه نافذ عرفانی‌اش، به عاشورا بُعدی جاودانه و فرازمینی بخشیده است. او از دل رنج و خون، نور معرفت و عشق را بیرون می‌کشد و نشان می‌دهد که امام حسین (ع) با فداکاری بی‌بدیل خود، به اوج پیروزی معنوی دست یافت؛ پیروزی‌ای که معیارش، وصل به معشوق و جاودانگی در آستان حقیقت است، نه تعداد سپاهیان یا وسعت قلمرو. این همان چیزی است که عاشورا را به "منبعی بی‌نهایت از معارف عرفانی و الهی" تبدیل می‌کند.