با توجه به اشعاری که ارائه دادید، چند جنبه از شخصیت امام حسین (ع) در آثار عطار به شکلی خاص برجسته شده است. بیایید به آنها نگاهی دقیقتر بیندازیم:
۱. نورانیت و الهی بودن: عطار بارها به نورانیت و ریشه الهی حسین (ع) اشاره میکند. تعابیری مثل "دو نور جوهر زهرا و حیدر" یا "آفتاب آسمان معرفت" و "آفتاب خافقین" نشان میدهد که او حسین را نه فقط یک انسان بزرگ، بلکه وجودی متصل به سرچشمه نور و حقیقت الهی میداند. این بیان، جایگاه معنوی و قدسی او را نزد عطار نمایان میکند.
۲. ولیّ حق و پیمبر: یکی از جسورانهترین و در عین حال عمیقترین تعابیر عطار در مورد امام حسین (ع)، عبارت "کیست حق را و پیمبر را ولی" است. این جمله در فضیلت حسین (ع) در "مصیبتنامه" آمده و او را هم ولی خدا و هم ولی پیامبر اکرم (ص) معرفی میکند. این بیان نشان از اوج ارادت عطار به امام حسین (ع) و درک او از ولایت باطنی و ظاهری ایشان دارد که او را در جایگاهی بینظیر قرار میدهد.
۳. شهید عشق و جانبازی: عطار در "جوهرالذات" به صراحت از حسین (ع) به عنوان "شهید عشق" یاد میکند و جانبازی او را عملی آگاهانه و از سر عشق به دین میداند. این تصویر از حسین (ع)، او را فراتر از یک مبارز صرف نشان میدهد و او را در مقام عاشقی قرار میدهد که جان خود را در راه معشوق فدا میکند. این جنبه، با درک عرفانی عطار از عشق و فداکاری همخوانی کامل دارد.
۴. صبر حسینی: عطار به صفت صبر امام حسین (ع) توجه ویژهای دارد. وقتی میگوید: "کنون صبری کن ای دل چون حسینی"، این صبر را به عنوان الگویی برای سالکان و عارفان معرفی میکند. این صبر، نه از سر ضعف، بلکه صبری از روی آگاهی و رضایت به قضا و قدر الهی است که در مسیر عشق الهی بروز میکند.
۵. رازدار و آگاه به اسرار: در "مظهرالعجایب"، حسین (ع) را "اسرارخوان مرتضی" مینامد. این تعبیر، به عمق دانش و آگاهی امام حسین (ع) از اسرار الهی و معرفتی اشاره دارد و نشان میدهد که ایشان از بطون امور آگاه بودهاند. عطار، حسین را نه تنها مجری شریعت، بلکه صاحب اسرار طریقت و حقیقت میداند.
این جنبهها، تصویری جامع و عمیق از امام حسین (ع) در نگاه عطار ارائه میدهند که فراتر از روایات تاریخی صرف، به ابعاد عرفانی و معنوی شخصیت ایشان میپردازد.