آشوب به عنوان یک مشاهده یا خبر (روایت)
به دسته‌ای از ابیات می‌پردازیم که در آنها آشوب صرفاً به عنوان یک واقعه مشاهده‌شده، یک خبر، یا گزارشی از رویدادها مطرح می‌شود. در این موارد، تمرکز فردوسی بر نفسِ وجود آشوب و اطلاع‌رسانی درباره آن است، نه لزوماً بر علت ریشه‌ای یا پیامدهای عمیق فلسفی.
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی خسرو پرویز » بخش ۱
متن ابیات: ... گذشته شبی تیره از ماه نو ز آشوب بغداد گفت آنچ دید جوان شد چو برگ گل شنبلید ...
معنی و مفهوم: بیت اول به گذشت یک شب تاریک از ماه نو اشاره دارد که بیشتر جنبه زمان‌بندی یا فضاسازی دارد. بیت دوم، محور اصلی این دسته‌بندی است: "ز آشوب بغداد گفت آنچ دید". یعنی "آن شخص، آنچه را که از آشوب و ناآرامی در بغداد مشاهده کرده بود، بازگو کرد." این بیت، تأکید بر جنبه روایی و گزارش‌دهی از یک وضعیت آشفته دارد. بیت سوم (که خارج از بحث آشوب است) به شادابی و جوانی کسی اشاره دارد.
ارتباط با آشوب به عنوان مشاهده یا خبر: در این بیت، "آشوب" به عنوان یک رویداد واقعی و قابل مشاهده در شهر بغداد مطرح شده است. فردوسی در اینجا در مقام یک راوی ظاهر می‌شود که خبر یا گزارشی از بی‌نظمی و هرج و مرج در یک مکان مشخص (بغداد) را نقل می‌کند. تأکید بر "آنچ دید" (آنچه دید) نشان‌دهنده ماهیت عینی و مشاهداتی این آشوب است که از طریق روایت یک شاهد به خواننده منتقل می‌شود.
این دسته از ابیات، بر جنبه گزارش‌دهی و بازتاب واقعیت‌های اجتماعی و سیاسی زمانه (یا زمان روایت) تمرکز دارند. در این ابیات، آشوب صرفاً به عنوان یک "مشاهده" یا "خبر" در داستان گنجانده شده است تا به مخاطب تصویری از وضعیت موجود ارائه دهد.
با این دسته، تمام دسته‌بندی‌های "آشوب" در ابیات ارائه شده توسط شما به پایان می‌رسد.