در اینجا ابیاتی که در آنها از درخت به عنوان نماد ارزشمندی استفاده شده است، آورده شدهاند:
"... به بهمن یکی نامه باید نوشت / بسان درختی به باغ بهشت / که داری به گیتی جز او یادگار ..." (فردوسی » شاهنامه » داستان رستم و اسفندیار » بخش ۳۱)
- توضیح: در این بیت، بهمن به "درختی در باغ بهشت" تشبیه شده است. باغ بهشت نمادی از بالاترین مرتبه ارزش و زیبایی است، بنابراین این تشبیه نشاندهنده نهایت ارزشمندی و عزیز بودن بهمن برای نویسنده نامه است، به ویژه به عنوان تنها یادگار او در جهان.
"... بدو گفت پیران که ای نیکبخت / برومند و شاداب و زیبا درخت / سخنها که داند جز از تو چنین ..." (فردوسی » شاهنامه » گفتار اندر داستان خاقان چین » بخش ۵)
- توضیح: در این ابیات، فرد مخاطب (که سخنان خردمندانهای بیان کرده است) به "درخت برومند و شاداب و زیبا" تشبیه شده است. این تشبیه نشاندهنده ارزشمندی او به دلیل پرثمری (برومند)، سرزندگی (شاداب) و زیبایی (ظاهر و کلام) است.
"... مر آن نامه را نیز پاسخ نوشت / بسان درختی به باغ بهشت / سرنامه کرد از جهاندار یاد ..." (فردوسی » شاهنامه » پادشاهی خسرو پرویز » بخش ۳۵)
- توضیح: در این بیت، پاسخ نامه به "درختی در باغ بهشت" تشبیه شده است. این تشبیه نشاندهنده ارزشمندی، زیبایی و نیکویی محتوای نامه است، به ویژه با یاد خداوند در ابتدای آن، که بر ارزش معنوی آن میافزاید.
"... خداوند خانه بپویید سخت / بیاویخت آن شیب شاه از درخت / همی داشت آن را زمانی نگاه / که فرزند خردست و دارد گناه / دلش سوخت بر سان برگ درخت / بفرمود تا کودک خردبخت / بیامد ز بالا به زیر درخت ..." (فردوسی » شاهنامه » پادشاهی بهرام گور » بخش ۱۹)
- توضیح: در این ابیات، اگرچه آویزان کردن شاهزاده از درخت در ابتدا مجازات را نشان میدهد، اما سوختن دل صاحبخانه "بر سان برگ درخت" برای کودک، نشاندهنده ارزش ذاتی و معصومیت اوست که در نهایت منجر به نجاتش میشود. در اینجا، ظرافت و آسیبپذیری کودک به برگ درخت تشبیه شده که ارزشمندی او را در برابر خشونت نشان میدهد.
این ابیات به خوبی نشان میدهند که چگونه فردوسی از تصویر درخت، به ویژه در ارتباط با باغ بهشت و ویژگیهای مثبت آن (برومندی، شادابی، زیبایی)، برای نمادسازی ارزشمندی افراد، سخنان و حتی موجودات آسیبپذیر استفاده کرده است.