فردوسی » شاهنامه » داستان سیاوش » بخش ۱
کنون ای سخن گوی بیدار مغز
یکی داستانی بیارای نغز ...
====================
عبارت "بیدار مغز" نیز در شاهنامه فردوسی به کار رفته است و صفتی ستایش‌آمیز برای فردی است که از هوشیاری و آگاهی ذهنی بالایی برخوردار است. با بررسی این بیت می‌توان مفهوم "بیدار مغز" را جمع‌بندی کرد:
مفهوم "بیدار مغز" در شاهنامه فردوسی:
عبارت "بیدار مغز" به فردی اشاره دارد که ذهنی هوشیار، آگاه، زنده، فعال و فهیم دارد. "بیدار" در اینجا به معنای آگاه، هوشیار، بیدار از غفلت و دارای ذهن فعال است.
بنابراین، "بیدار مغز" به فردی اطلاق می‌شود که:
- هوشیار و آگاه به مسائل پیرامون خود است.
- ذهنی فعال و پویا دارد.
- از فهم و درک بالایی برخوردار است.
- به سرعت متوجه نکات مهم می‌شود.
- از غفلت و بی‌خبری دور است.
بررسی بیت:
کنون ای سخن گوی بیدار مغز
یکی داستانی بیارای نغز ...
در این بیت، فردوسی به یک سخن‌گو خطاب می‌کند و او را "بیدار مغز" می‌خواند. سپس از او می‌خواهد که یک داستان نغز (خوب، دلنشین و ارزشمند) بیاورد.
این نشان می‌دهد که فردوسی، سخن‌گوی خوب را کسی می‌داند که دارای ذهنی هوشیار و آگاه باشد تا بتواند با فهم و درک بالا، داستانی جذاب و پرمحتوا را روایت کند. "بیدار مغز" بودن در اینجا با توانایی سخن گفتن نیکو و آراستن داستان‌های ارزشمند مرتبط است.
جمع‌بندی مفهوم "بیدار مغز":
عبارت "بیدار مغز" در شاهنامه فردوسی، ستایش از هوشیاری، آگاهی و ذهن فعال است. این عبارت نشان می‌دهد که:
- هوشیاری ذهنی یک فضیلت مهم است.
- افراد "بیدار مغز" توانایی درک عمیق‌تری از مسائل دارند.
- ذهن فعال و آگاه، لازمه سخن گفتن نیکو و خلق آثار ارزشمند است.
- "بیدار مغز" بودن در تضاد با غفلت و بی‌خبری است.
فردوسی با استفاده از این عبارت، بر اهمیت داشتن ذهنی هوشیار و آگاه برای درک جهان و خلق آثار ماندگار تأکید می‌کند. "بیدار مغز" نمادی از آگاهی، فهم و پویایی ذهن است.