۵۸
فردوسی » شاهنامه » رزم کاووس با شاه هاماوران » بخش ۳
... چو گودرز و چون گیو و چون طوس را
چو گوید درین مردم پیش بین
چه دانی تو ای کاردان اندرین ...
۵۹
فردوسی » شاهنامه » رزم کاووس با شاه هاماوران » بخش ۴
... نباید کزین کین به تو بد رسد
که کار بد از مردم بد رسد
مرا تخت بربر نیاید به کار ...
فردوسی » شاهنامه » داستان سیاوش » بخش ۴
... خرد باید و دانش و دین و داد
چنان چون بود مردم ترسکار
برآید به کام دل مرد کار
بجایی که زهر آگند روزگار ...
فردوسی » شاهنامه » داستان بیژن و منیژه » بخش ۱
... ز نیک و بد چرخ ناسازگار
که آرد به مردم ز هرگونه کار
نگر تا نداری دل خویش تنگ ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی گشتاسپ صد و بیست سال بود » بخش ۳۱
... کنم چاه آب اندرو صدهزار
توانگر کنم مردم خیش کار
همه بی رهان را بدین آورم ...
۱۱۹
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی گشتاسپ صد و بیست سال بود » بخش ۳۲
بد آید به مردم ز کردار بد
بد آید به روی بد از کار بد ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی اسکندر » بخش ۲۸
... که ای پاکدل مهتر راست گوی
گنهکارتر چیز مردم بود
که از کین و آزش خرد گم بود ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی اسکندر » بخش ۳۱
... وزو برف با کوه و درگشت راست
تبه شد بسی مردم پایکار
ز سرما و برف اندر آن روزگار ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی اسکندر » بخش ۴۳
... به سالی ز دینار من صدهزار
ببخشید بر مردم خیش کار
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی اورمزد » بخش ۲
... کسی کش ستایش بیاید به کار
تو او را ز گیتی به مردم مدار
که یزدان ستایش نخواهد همی ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی اورمزد نرسی » پادشاهی اورمزد نرسی
... سزد گر ندارد کس او را به چیز
هراسان بود مردم سخت کار
که او را نباشد کسی دوستدار ...
... گر از کاهلان یار خواهی به کار
نباشی جهانجوی و مردم شمار..
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی شاپور ذوالاکتاف » بخش ۱۶
... گناه از گنهکار بگذاشتن
پی مردمی را نگه داشتن
هرانکس که او این هنرها بجست ...
... گنهکار باشد تن زیردست
مگر مردم پاک و یزدان پرست
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی بهرام گور » بخش ۴۴
که بی کار مردم ز بی دانشیست
به بی دانشان بر بباید گریست ...
۶
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی قباد چهل و سه سال بود » بخش ۲ - داستان مزدک با قباد
... به انبار گندم نیاید به
شکم گرسنه چند مردم بمرد
که انبار را سود جانش نبرد ...
... پدر همچنین چون شناسد پسر
چو مردم سراسر بود در جهان
نباشند پیدا کهان و مهان ...
... تو دیوانگی داشتی در نهفت
همه مردمان را به دوزخ بری
همی کار بد را به بد نشمری ...
۲۹۳
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود » بخش ۱ - آغاز داستان
... نگه کرد باید بنام و به ننگ
همه مردمی باید و راستی
نباید به کار اندرون کاستی ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود » بخش ۳ - داستان بوزرجمهر
... هران کس که باشد به زندان شاه
گنهکار گر مردم بیگناه
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی خسرو پرویز » بخش ۵۵
... بدان تاختن بود کین آختن
به هر سو که بیکار مردم بدند
به نانی همی بنده او شدند ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی خسرو پرویز » بخش ۶۴
... صد و شست یاقوت چون ناردان
پسندیده مردم کاردان
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی خسرو پرویز » بخش ۷۱
... پر از بیم بودی گنهکار از وی
شده مردم خفته بیدار از وی
منادیگری دیگر اندر سرای ...
... سگالید هر کار و زان پس کنید
دل مردم کم سخن مشکنید
بر انداخت باید پس آنگه برید ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی هرمزد دوازده سال بود » بخش ۳
... عرض را بخوان تا بیارد شمار
که چندست مردم که آید به کار
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی هرمزد دوازده سال بود » بخش ۴
... زره دار و بر گستوانور سوار
بدین مایه مردم به روز نبرد
ندانم که چون خیزد این کار کرد ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی کیخسرو شصت سال بود » بخش ۳
چرا برد باید غم روزگار
که گنج از پی مردم آید به کار
فردوسی » شاهنامه » داستان خاقان چین » بخش ۱۵
... سپاه اندر آمد همه همگروه
چو مردم نماند آزمودیم دیو
چنین جنگ و پیکار و چندین غریو ...
فردوسی » شاهنامه » داستان دوازده رخ » بخش ۱۰
... نبودش گذر جز به توران سپاه
بترسید از انبوه مردم کشان
که یابند ز آن کار یکسر نشان ...
فردوسی » شاهنامه » جنگ بزرگ کیخسرو با افراسیاب » بخش ۱۱
... همه دشت بی تن سر و پای و دست
خردمند مردم به یکسو شدند
دو لشکر بر این کار خستو شدند ...
فردوسی » شاهنامه » جنگ بزرگ کیخسرو با افراسیاب » بخش ۲۱
... درشتی مکن با گنهکار نیز
که بی رنج شد مردم از گنج و چیز
کاردان
گنهکار5
بی کار
کار بد3
===================
مردم و کار در شاهنامه فردوسی
در شاهنامه فردوسی، مردم و کار جایگاه ویژه‌ای دارند. فردوسی در بخش‌های مختلف این اثر حماسی، به نقش انسان در جهان، خردمندی، تلاش و کار اشاره می‌کند. او انسان را موجودی خردمند و توانمند می‌داند که با تلاش و کار می‌تواند بر طبیعت و سرنوشت خود غلبه کند.
در بخش گفتار اندر آفرینش مردم، فردوسی به ویژگی‌های ممتاز انسان مانند خرد، هوش و توانایی فرمانروایی بر سایر موجودات اشاره می‌کند. او همچنین انسان را به تفکر درباره ماهیت وجود خود و سرانجام زندگی تشویق می‌کند.
چو گوید درین مردم پیش بین چه دانی تو ای کاردان اندرین
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش رزم کاووس با شاه هاماوران آمده است. در این بخش، فردوسی به خردمندی و آینده‌نگری اشاره می‌کند و از اهمیت دانش و تجربه در تصمیم‌گیری سخن می‌گوید.
تحلیل کامل
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش رزم کاووس با شاه هاماوران آمده است و به مفهوم خردمندی و آینده‌نگری اشاره دارد. فردوسی در این بخش به نقش دانش و تجربه در تصمیم‌گیری‌های مهم پرداخته و هشدار می‌دهد که بدون بینش و آگاهی، نمی‌توان به درستی مسیر را تشخیص داد.
تحلیل بیت:
"چو گوید درین مردم پیش‌بین چه دانی تو ای کاردان اندرین"
در این بیت، فردوسی به اهمیت پیش‌بینی و خردمندی در امور اشاره می‌کند. واژه "پیش‌بین" به معنای کسی است که آینده را در نظر می‌گیرد و بر اساس دانش و تجربه تصمیم می‌گیرد. در مقابل، "کاردان" به فردی اشاره دارد که مهارت و توانایی دارد، اما ممکن است بدون بینش و آینده‌نگری عمل کند.
این بیت به نوعی هشدار است که صرف داشتن مهارت و توانایی کافی نیست، بلکه باید با بینش و خرد همراه باشد. در داستان شاهنامه، این مفهوم در تصمیم‌گیری‌های پادشاهان و پهلوانان نقش مهمی دارد و فردوسی بارها بر اهمیت خرد و دانش تأکید می‌کند.
... نباید کزین کین به تو بد رسد که کار بد از مردم بد رسد مرا تخت بربر نیاید به کار ...
این ابیات از شاهنامه فردوسی در بخش رزم کاووس با شاه هاماوران آمده است. فردوسی در این بخش به مفهوم سرنوشت، کردار انسان و پیامدهای آن اشاره می‌کند.
تحلیل ابیات:
"نباید کزین کین به تو بد رسد که کار بد از مردم بد رسد"
در این بیت، فردوسی به قانون کنش و واکنش اشاره دارد. او بیان می‌کند که بدی از انسان‌های بد سرچشمه می‌گیرد و هرکس نتیجه کردار خود را خواهد دید. این مفهوم در سراسر شاهنامه دیده می‌شود، جایی که کردار نیک و بد شخصیت‌ها سرنوشت آنها را رقم می‌زند.
"مرا تخت بربر نیاید به کار"
در این بخش، فردوسی به بی‌ارزش بودن قدرت بدون خرد و اخلاق اشاره دارد. تخت و تاج بدون عدالت و خردمندی برای فردی که به دنبال حقیقت است، بی‌ارزش خواهد بود.
تحلیل کامل ابیات:
این ابیات از شاهنامه فردوسی در بخش رزم کاووس با شاه هاماوران آمده است. فردوسی در این بخش به پیامدهای کردار انسان، مفهوم عدالت و بی‌ارزش بودن قدرت بدون خرد اشاره می‌کند.
۱. مفهوم کنش و واکنش:
در بیت "نباید کزین کین به تو بد رسد که کار بد از مردم بد رسد"، فردوسی به اصل علت و معلول اشاره دارد. او بیان می‌کند که بدی از انسان‌های بد سرچشمه می‌گیرد و هرکس نتیجه کردار خود را خواهد دید. این مفهوم در سراسر شاهنامه دیده می‌شود، جایی که کردار نیک و بد شخصیت‌ها سرنوشت آنها را رقم می‌زند.
۲. بی‌ارزش بودن قدرت بدون خرد:
در بیت "مرا تخت بربر نیاید به کار"، فردوسی به بی‌ارزش بودن قدرت و سلطنت بدون خرد و اخلاق اشاره دارد. تخت و تاج بدون عدالت و خردمندی برای فردی که به دنبال حقیقت است، بی‌ارزش خواهد بود. این مفهوم در سراسر شاهنامه دیده می‌شود، جایی که پادشاهان نیک‌اندیش با خردمندی حکومت می‌کنند، در حالی که پادشاهان ستمگر سرانجامی تلخ دارند.
۳. ارتباط با داستان:
این ابیات در داستان نبرد کاووس با شاه هاماوران آمده است، جایی که کاووس درگیر جنگی سخت می‌شود و با چالش‌های بزرگی روبه‌رو می‌شود. فردوسی در این بخش به اهمیت خردمندی در تصمیم‌گیری‌های مهم اشاره می‌کند و هشدار می‌دهد که بدون بینش و آگاهی، نمی‌توان به درستی مسیر را تشخیص داد.
کار
در شاهنامه فردوسی، مفهوم کار جایگاه ویژه‌ای دارد و به عنوان یکی از اصول بنیادین زندگی انسانی مطرح می‌شود. فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت تلاش، کوشش و خردمندی تأکید دارد و نشان می‌دهد که کار و تلاش نه‌تنها موجب پیشرفت فردی، بلکه باعث شکوفایی جامعه نیز می‌شود.
مفهوم کار در شاهنامه:
کار و خرد: فردوسی بارها بر ارتباط میان کار و خرد تأکید می‌کند. او معتقد است که کار بدون خرد بی‌نتیجه است و خردمندی باید راهنمای تلاش‌های انسان باشد.
کار و سرنوشت: در شاهنامه، شخصیت‌ها با تلاش و کوشش سرنوشت خود را رقم می‌زنند. پهلوانانی مانند رستم و اسفندیار با کار و کوشش به موفقیت می‌رسند.
کار و عدالت: فردوسی نشان می‌دهد که کار نیک موجب پاداش و سربلندی می‌شود، در حالی که کار بد نتیجه‌ای جز شکست و نابودی ندارد.
کار بد
در شاهنامه فردوسی، مفهوم کار بد به عنوان عملی ناپسند و زیان‌آور مطرح می‌شود که پیامدهای منفی برای فرد و جامعه دارد. فردوسی بارها در داستان‌های مختلف نشان می‌دهد که کار بد نه‌تنها موجب شکست و نابودی فرد می‌شود، بلکه تأثیرات گسترده‌ای بر سرنوشت ملت‌ها دارد.
نمونه‌هایی از کار بد در شاهنامه:
رفتار ضحاک: ضحاک با ظلم و ستم بر مردم، نماد کار بد و فساد است. او با تصمیم‌های نادرست و اعمال ظالمانه، سرانجام به سرنگونی خود دچار می‌شود.
خیانت سودابه: سودابه با نیرنگ و فریبکاری تلاش می‌کند سیاوش را به دام بیندازد، اما در نهایت کار بد او آشکار می‌شود و به مجازات می‌رسد.
غرور کاووس: کاووس در برخی موارد با تصمیم‌های نادرست و بی‌خردانه، خود و سپاهش را به خطر می‌اندازد. این نشان می‌دهد که کار بد ناشی از بی‌خردی می‌تواند پیامدهای سنگینی داشته باشد.
پیام شاهنامه درباره کار بد:
فردوسی در سراسر شاهنامه تأکید می‌کند که کار بد سرانجامی تلخ دارد و هیچ‌کس از پیامدهای آن در امان نیست. او با روایت داستان‌های مختلف، نشان می‌دهد که خرد، عدالت و نیکی راه درست زندگی هستند.
مردم بد
در شاهنامه فردوسی، مفهوم مردم بد به عنوان افرادی که با کردار ناپسند و بی‌خردی موجب فساد و تباهی می‌شوند، مطرح شده است. فردوسی در داستان‌های مختلف نشان می‌دهد که بدی و ظلم نه‌تنها فرد را به نابودی می‌کشاند، بلکه جامعه را نیز دچار بحران می‌کند.
نمونه‌هایی از مردم بد در شاهنامه:
ضحاک: نماد ستمگری و فساد که با ظلم و بی‌عدالتی، سرانجام به سرنگونی خود دچار می‌شود.
سودابه: با نیرنگ و خیانت تلاش می‌کند سیاوش را به دام بیندازد، اما در نهایت رسوا می‌شود.
تورانیان ستمگر: برخی از پادشاهان توران مانند افراسیاب با بی‌خردی و ظلم موجب جنگ‌های طولانی و نابودی بسیاری از مردم می‌شوند.
پیام شاهنامه درباره مردم بد:
فردوسی تأکید می‌کند که بدی و ظلم پایدار نمی‌ماند و سرانجام حق و عدالت پیروز می‌شود. او با روایت داستان‌های مختلف، نشان می‌دهد که خرد، نیکی و عدالت راه درست زندگی هستند.
کار بد از مردم بد رسد
این عبارت از شاهنامه فردوسی به مفهوم پیامدهای کردار انسان اشاره دارد. فردوسی در سراسر شاهنامه تأکید می‌کند که رفتار و کردار هر فرد، نتیجه‌ای متناسب با آن دارد.
تحلیل عبارت:
"کار بد از مردم بد رسد" این جمله نشان می‌دهد که افراد نیکوکار، کارهای نیک انجام می‌دهند و افراد بدکردار، اعمال ناپسند. فردوسی در داستان‌های مختلف شاهنامه این مفهوم را به تصویر می‌کشد، جایی که پادشاهان و پهلوانان نیک‌اندیش با خردمندی و عدالت به موفقیت می‌رسند، در حالی که ستمگران و بدکاران سرانجامی تلخ دارند.
نمونه‌هایی از این مفهوم در شاهنامه:
ضحاک: با ظلم و ستم، سرانجام به نابودی کشیده شد.
سودابه: با نیرنگ و خیانت، رسوا شد و مجازات دید.
افراسیاب: با بی‌خردی و جنگ‌طلبی، شکست خورد و از قدرت کنار رفت.
پیام شاهنامه:
فردوسی تأکید دارد که خرد، نیکی و عدالت راه درست زندگی هستند و بدی و ظلم پایدار نمی‌ماند.
چنان چون بود مردم ترسکار برآید به کام دل مرد کار
این بیت از شاهنامه فردوسی در داستان سیاوش آمده است. فردوسی در اینجا به نقش شجاعت و تلاش در رسیدن به اهداف اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
"چنان چون بود مردم ترسکار برآید به کام دل مرد کار"
در این بیت، فردوسی دو گروه از مردم را مقایسه می‌کند:
مردم ترسکار: کسانی که از خطرات و چالش‌ها هراس دارند و در برابر مشکلات عقب‌نشینی می‌کنند.
مرد کار: فردی که با تلاش، شجاعت و پشتکار به اهداف خود می‌رسد.
پیام این بیت این است که کسانی که از ترس دست به عمل نمی‌زنند، موفقیت را از دست می‌دهند، در حالی که افراد پرتلاش و شجاع به خواسته‌های خود دست می‌یابند. این مفهوم در سراسر شاهنامه دیده می‌شود، جایی که پهلوانان و شخصیت‌های خردمند با تلاش و شجاعت به پیروزی می‌رسند.
ز نیک و بد چرخ ناسازگار که آرد به مردم ز هرگونه کار
این بیت از شاهنامه فردوسی در داستان بیژن و منیژه آمده است. فردوسی در اینجا به نقش سرنوشت و تأثیرات آن بر زندگی انسان اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
"ز نیک و بد چرخ ناسازگار که آرد به مردم ز هرگونه کار"
در این بیت، فردوسی به بی‌ثباتی و ناپایداری روزگار اشاره دارد. واژه "چرخ ناسازگار" نماد گردش روزگار است که گاه نیکی و گاه بدی را برای انسان‌ها رقم می‌زند. این مفهوم در سراسر شاهنامه دیده می‌شود، جایی که پهلوانان و شخصیت‌ها با فراز و نشیب‌های زندگی روبه‌رو می‌شوند.
پیام شاهنامه:
فردوسی تأکید دارد که انسان باید با خردمندی و شکیبایی با ناملایمات روزگار روبه‌رو شود. او نشان می‌دهد که سرنوشت گاه نیک و گاه بد است، اما خرد و تلاش می‌تواند مسیر زندگی را تغییر دهد.
.. کنم چاه آب اندرو صدهزار توانگر کنم مردم خیش کار
این بیت از شاهنامه فردوسی در داستان اسفندیار آمده است. فردوسی در اینجا به نقش آبادانی، رفاه و تلاش برای بهبود زندگی مردم اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی به اهمیت آبادانی و رفاه اجتماعی اشاره دارد. شخصیت داستانی که این سخن را می‌گوید، قصد دارد با ایجاد منابع آب و توسعه اقتصادی، مردم را از فقر و سختی نجات دهد.
"چاه آب اندرو صدهزار": نشان‌دهنده تلاش برای تأمین آب و آبادانی، که یکی از مهم‌ترین نیازهای جامعه است.
"توانگر کنم مردم خویش کار": بیانگر ایجاد اشتغال و رفاه برای مردم از طریق کار و تلاش.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت کار، آبادانی و عدالت تأکید دارد. او نشان می‌دهد که پادشاهان و پهلوانان خردمند با تلاش و مدیریت درست می‌توانند جامعه‌ای شکوفا و توانگر بسازند.
مردم خیش کار
عبارت "مردم خیش کار" در شاهنامه فردوسی به مفهوم خودکفایی، تلاش و مسئولیت‌پذیری اشاره دارد. فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت کار و کوشش تأکید می‌کند و نشان می‌دهد که انسان باید با تلاش خود، زندگی و جامعه را بهبود ببخشد.
تحلیل عبارت:
"مردم خیش کار" به معنای مردمی که خود مسئول کار و زندگی‌شان هستند. این مفهوم نشان‌دهنده استقلال و خودکفایی است.
فردوسی در داستان‌هایی مانند اسفندیار و رستم بارها بر اهمیت کار و تلاش فردی تأکید می‌کند و نشان می‌دهد که موفقیت و سربلندی نتیجه کوشش و خردمندی است.
نمونه‌هایی از این مفهوم در شاهنامه:
اسفندیار: با تلاش و کوشش، مسیر سختی را طی می‌کند تا به هدف خود برسد.
رستم: با کار و کوشش، از چالش‌های بزرگ عبور می‌کند و به پیروزی می‌رسد.
گشتاسپ: در دوران پادشاهی خود، بر آبادانی و رفاه مردم تأکید دارد.
پیام شاهنامه:
فردوسی تأکید دارد که کار و تلاش، کلید موفقیت و سربلندی است و انسان باید با کوشش خود، زندگی را بسازد.
گنهکارتر چیز مردم بود که از کین و آزش خرد گم بود
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی اسکندر آمده است. فردوسی در اینجا به نقش خرد و تأثیر احساسات منفی مانند کینه و آز بر رفتار انسان اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
"گنهکارتر چیز مردم بود که از کین و آزش خرد گم بود"
در این بیت، فردوسی بیان می‌کند که بدترین گناهکاران کسانی هستند که خرد خود را به دلیل کینه و آز از دست داده‌اند.
"کین": نماد دشمنی و نفرتی که انسان را از مسیر درست منحرف می‌کند.
"آز": نشان‌دهنده طمع و حرص که باعث می‌شود فرد بدون تفکر دست به اعمال نادرست بزند.
"خرد گم بود": اشاره به از دست رفتن عقل و اندیشه در اثر احساسات منفی.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه تأکید دارد که خردمندی و عدالت راه درست زندگی هستند و کینه و آز موجب نابودی فرد و جامعه می‌شود.
تبه شد بسی مردم پایکار ز سرما و برف اندر آن روزگار
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی اسکندر آمده است. فردوسی در اینجا به سختی‌های طبیعی و تأثیر آن بر زندگی مردم اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
"تبه شد بسی مردم پایکار ز سرما و برف اندر آن روزگار"
در این بیت، فردوسی سرما و برف شدید را به عنوان عاملی برای نابودی مردم و سختی‌های زندگی توصیف می‌کند.
"مردم پایکار": اشاره به افرادی که درگیر تلاش و مبارزه برای زندگی هستند.
"تبه شد": نشان‌دهنده نابودی و سختی‌هایی که مردم با آن روبه‌رو شدند.
"سرما و برف": نماد شرایط سخت طبیعی که زندگی را دشوار می‌کند.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه به نقش طبیعت و تأثیر آن بر زندگی انسان اشاره می‌کند. او نشان می‌دهد که انسان باید با خرد و تلاش، بر سختی‌های زندگی غلبه کند.
... به سالی ز دینار من صدهزار ببخشید بر مردم خیش کار
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی اسکندر آمده است. فردوسی در اینجا به بخشندگی و عدالت در حکومت اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که پادشاه خردمند باید ثروت را برای رفاه مردم به کار گیرد.
تحلیل بیت:
"به سالی ز دینار من صدهزار ببخشید بر مردم خیش کار"
در این بیت، فردوسی به نقش عدالت و بخشندگی در حکومت اشاره دارد.
"دینار من صدهزار": نشان‌دهنده ثروت و دارایی پادشاه که باید برای رفاه مردم استفاده شود.
"ببخشید بر مردم خیش کار": تأکید بر وظیفه پادشاه در حمایت از مردم و ایجاد رفاه اجتماعی.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر عدالت، بخشندگی و مسئولیت‌پذیری پادشاهان تأکید دارد. او نشان می‌دهد که حکومت خردمندانه باید در خدمت مردم باشد و ثروت باید برای آبادانی و رفاه جامعه به کار رود.
کسی کش ستایش بیاید به کار تو او را ز گیتی به مردم مدار
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی اورمزد آمده است. فردوسی در اینجا به نقش ستایش و ارزش واقعی انسان‌ها اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی هشدار می‌دهد که نباید کسی را صرفاً به دلیل ستایش و تعریف دیگران ارزشمند دانست.
"ستایش بیاید به کار": اشاره به افرادی که به دلیل تعریف و تمجید دیگران مورد توجه قرار می‌گیرند.
"تو او را ز گیتی به مردم مدار": تأکید بر این که ارزش واقعی افراد باید بر اساس خرد، کردار و شایستگی آنها سنجیده شود، نه صرفاً بر اساس ستایش دیگران.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت خرد، عدالت و شایستگی واقعی تأکید دارد. او هشدار می‌دهد که نباید فریب ستایش‌های بی‌اساس را خورد و باید افراد را بر اساس کردارشان سنجید.
هراسان بود مردم سخت کار که او را نباشد کسی دوستدار ..
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی اورمزد نرسی آمده است. فردوسی در اینجا به سختی‌های زندگی و تأثیر تنهایی بر انسان اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
"هراسان بود مردم سخت کار که او را نباشد کسی دوستدار"
در این بیت، فردوسی به رنج و دشواری‌های زندگی انسان سخت‌کوش اشاره دارد.
"مردم سخت کار": اشاره به افرادی که با تلاش و کوشش زندگی خود را می‌سازند.
"هراسان بود": نشان‌دهنده نگرانی و اضطراب ناشی از سختی‌های زندگی.
"که او را نباشد کسی دوستدار": تأکید بر تنهایی و نبود حمایت اجتماعی برای افراد سخت‌کوش.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت خرد، تلاش و حمایت اجتماعی تأکید دارد. او نشان می‌دهد که انسان‌های سخت‌کوش، اگر تنها بمانند، دچار اضطراب و نگرانی می‌شوند.
... گر از کاهلان یار خواهی به کار نباشی جهانجوی و مردم شمار..
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی اورمزد نرسی آمده است. فردوسی در اینجا به اهمیت تلاش، پشتکار و دوری از سستی اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی هشدار می‌دهد که اگر فردی برای انجام کارهای مهم به افراد سست و تنبل تکیه کند، هرگز به موفقیت و جایگاه برجسته‌ای در جامعه نخواهد رسید.
"کاهلان": اشاره به افرادی که از تلاش و کوشش دوری می‌کنند.
"جهانجوی": نماد افرادی که به دنبال پیشرفت و موفقیت هستند.
"مردم شمار": نشان‌دهنده ارزش و اعتبار اجتماعی که با تلاش و پشتکار به دست می‌آید.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت کار، تلاش و خردمندی تأکید دارد. او نشان می‌دهد که تنبلی و سستی مانع پیشرفت است و انسان باید با پشتکار و انتخاب همراهان شایسته، مسیر موفقیت را طی کند.
... گناه از گنهکار بگذاشتن پی مردمی را نگه داشتن
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی شاپور ذوالاکتاف آمده است. فردوسی در اینجا به مفهوم بخشش و عدالت اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که گذشت از گناهکاران، نشانه مردمی و انسان‌دوستی است.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی به اهمیت بخشش و عدالت در حکومت و جامعه اشاره دارد.
"گناه از گنهکار بگذاشتن": تأکید بر بخشیدن خطاهای افراد، به‌ویژه زمانی که اصلاح‌پذیر باشند.
"پی مردمی را نگه داشتن": نشان‌دهنده ارزش انسان‌دوستی و رفتار عادلانه در جامعه.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر عدالت، خردمندی و بخشش تأکید دارد. او نشان می‌دهد که پادشاهان و رهبران خردمند، با گذشت و عدالت، جامعه‌ای پایدار و آرام ایجاد می‌کنند.
... گنهکار باشد تن زیردست مگر مردم پاک و یزدان پرست
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی شاپور ذوالاکتاف آمده است. فردوسی در اینجا به نقش عدالت و پاکی در جامعه اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که تنها انسان‌های پاک و خداپرست از گناه و خطا دور می‌مانند.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی به رابطه میان قدرت، عدالت و پاکی اشاره دارد:
"گنهکار باشد تن زیردست": اشاره به این که افراد تحت سلطه و زیردستان، اگر در جامعه‌ای ناعادلانه زندگی کنند، ممکن است دچار گناه شوند.
"مگر مردم پاک و یزدان پرست": تأکید بر این که تنها انسان‌های پاک و خداپرست می‌توانند از گناه دوری کنند و در مسیر درست زندگی کنند.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت عدالت، خردمندی و پاکی تأکید دارد. او نشان می‌دهد که جامعه‌ای که بر پایه عدالت و خداپرستی بنا شده باشد، از فساد و گناه دور خواهد ماند.
که بی کار مردم ز بی دانشیست به بی دانشان بر بباید گریست .
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی بهرام گور آمده است. فردوسی در اینجا به نقش دانش و خرد در زندگی انسان اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که بیکاری نتیجه بی‌دانشی است.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی تأکید می‌کند که دانش و خرد، اساس پیشرفت و کارآفرینی است.
"بی کار مردم": اشاره به افرادی که به دلیل نداشتن دانش و مهارت، از کار و فعالیت محروم می‌شوند.
"بی دانشیست": تأکید بر این که نداشتن دانش، عامل اصلی بیکاری و رکود است.
"به بی دانشان بر بباید گریست": هشدار فردوسی درباره سرنوشت کسانی که بدون دانش و خرد زندگی می‌کنند.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت دانش، خرد و تلاش تأکید دارد. او نشان می‌دهد که جامعه‌ای که بر پایه دانش بنا شده باشد، به شکوفایی و پیشرفت می‌رسد، در حالی که نادانی و بی‌خردی، موجب رکود و نابودی است.
شکم گرسنه چند مردم بمرد که انبار را سود جانش نبرد ...
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی قباد آمده است. فردوسی در اینجا به نابرابری اجتماعی و تأثیر فقر بر مردم اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که انباشت ثروت بدون بهره‌رسانی به مردم، بی‌فایده است.
تحلیل بیت:
"شکم گرسنه چند مردم بمرد که انبار را سود جانش نبرد"
در این بیت، فردوسی به مشکلات اقتصادی و اجتماعی اشاره دارد:
"شکم گرسنه": نماد مردمی که در فقر و گرسنگی زندگی می‌کنند.
"انباشت ثروت": اشاره به انبارهای پر از غله که به مردم نیازمند نمی‌رسد.
"سود جانش نبرد": تأکید بر این که ثروت بدون عدالت و تقسیم صحیح، هیچ فایده‌ای برای جامعه ندارد.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر عدالت اجتماعی، خردمندی و مسئولیت‌پذیری حاکمان تأکید دارد. او هشدار می‌دهد که اگر ثروت به درستی مدیریت نشود، مردم در سختی و رنج خواهند بود.
چو مردم سراسر بود در جهان نباشند پیدا کهان و مهان ...
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی قباد آمده است. فردوسی در اینجا به برابری اجتماعی و نقش مردم در جامعه اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
"چو مردم سراسر بود در جهان نباشند پیدا کهان و مهان"
در این بیت، فردوسی به برابری و عدالت اجتماعی اشاره دارد:
"چو مردم سراسر بود در جهان": بیانگر حضور گسترده مردم در جامعه و نقش آنها در شکل‌گیری تمدن.
"نباشند پیدا کهان و مهان": تأکید بر برابری میان افراد، بدون تفاوت میان بزرگان و فرودستان.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر عدالت، خردمندی و برابری اجتماعی تأکید دارد. او نشان می‌دهد که جامعه‌ای که بر پایه عدالت بنا شده باشد، از تبعیض و نابرابری دور خواهد ماند.
همه مردمان را به دوزخ بری همی کار بد را به بد نشمری ...
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی قباد آمده است. فردوسی در اینجا به نقش عدالت و پیامدهای بی‌توجهی به اعمال نادرست اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی به پیامدهای بی‌عدالتی و نادیده گرفتن اعمال نادرست اشاره دارد:
"همه مردمان را به دوزخ بری": بیانگر سرنوشت تلخ جامعه‌ای که در آن عدالت رعایت نمی‌شود.
"همی کار بد را به بد نشمری": تأکید بر خطر نادیده گرفتن اعمال نادرست و تأثیر آن بر جامعه.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت عدالت، خردمندی و مسئولیت‌پذیری حاکمان تأکید دارد. او هشدار می‌دهد که نادیده گرفتن اعمال نادرست، موجب فساد و نابودی جامعه خواهد شد.
همه مردمی باید و راستی نباید به کار اندرون کاستی .
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی کسری نوشین‌روان آمده است. فردوسی در اینجا به اهمیت مردمی بودن، راستی و دوری از نقص در کار اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی بر لزوم عدالت، صداقت و تلاش بی‌نقص تأکید دارد:
"همه مردمی باید و راستی": اشاره به لزوم رفتار درست، عدالت و صداقت در جامعه.
"نباید به کار اندرون کاستی": تأکید بر اهمیت انجام کارها به بهترین شکل، بدون نقص و کم‌کاری.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر عدالت، راستی و تلاش بی‌وقفه تأکید دارد. او نشان می‌دهد که جامعه‌ای که بر پایه صداقت و تلاش بنا شده باشد، به شکوفایی و پیشرفت می‌رسد.
.. هران کس که باشد به زندان شاه گنهکار گر مردم بیگناه
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی کسری نوشین‌روان آمده است. فردوسی در اینجا به عدالت در حکومت و نقش پادشاه در قضاوت اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی به مسئله عدالت و قضاوت در حکومت پرداخته است:
"زندان شاه": اشاره به نظام قضایی و قدرت پادشاه در مجازات افراد.
"گنهکار گر مردم بیگناه": تأکید بر این که گاهی افراد بیگناه نیز ممکن است گرفتار بی‌عدالتی شوند.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت عدالت، خردمندی و مسئولیت‌پذیری حاکمان تأکید دارد. او هشدار می‌دهد که بی‌عدالتی در حکومت می‌تواند موجب رنج مردم و نابودی جامعه شود.
به هر سو که بیکار مردم بدند به نانی همی بنده او شدند ..
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی خسرو پرویز آمده است. فردوسی در اینجا به نقش فقر و بیکاری در وابستگی مردم به قدرت اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
"به هر سو که بیکار مردم بدند به نانی همی بنده او شدند"
در این بیت، فردوسی به تأثیر بیکاری و نیاز اقتصادی بر وابستگی مردم به حاکمان اشاره دارد:
"بیکار مردم": اشاره به افرادی که به دلیل نبود کار و درآمد، در شرایط سخت زندگی می‌کنند.
"به نانی همی بنده او شدند": تأکید بر این که مردم نیازمند، برای تأمین معیشت خود، ناچار به وابستگی به قدرت و فرمانروایان می‌شوند.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت عدالت اجتماعی، کار و استقلال اقتصادی تأکید دارد. او هشدار می‌دهد که اگر جامعه‌ای دچار فقر و بیکاری شود، مردم ناچار به وابستگی و فرمان‌برداری از قدرت‌های ناعادلانه خواهند شد.
. صد و شست یاقوت چون ناردان پسندیده مردم کاردان
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی خسرو پرویز آمده است. فردوسی در اینجا به ارزش و زیبایی یاقوت و نقش مردم کاردان در جامعه اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
"صد و شست یاقوت چون ناردان پسندیده مردم کاردان"
در این بیت، فردوسی به زیبایی و ارزش یاقوت‌ها و نقش افراد خردمند و کاردان در جامعه اشاره دارد:
"صد و شست یاقوت چون ناردان": اشاره به یاقوت‌های سرخ که مانند دانه‌های انار درخشان و زیبا هستند.
"پسندیده مردم کاردان": تأکید بر ارزش افراد خردمند و کاردان که در جامعه مورد احترام و ستایش قرار می‌گیرند.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت خرد، دانش و تلاش تأکید دارد. او نشان می‌دهد که افراد کاردان و خردمند، مانند جواهرات گران‌بها، ارزشمند و مورد احترام هستند.
. پر از بیم بودی گنهکار از وی شده مردم خفته بیدار از وی
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی خسرو پرویز آمده است. فردوسی در اینجا به نقش عدالت و تأثیر فرمانروایان بر جامعه اشاره می‌کند
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی به تأثیر فرمانروایان مقتدر بر جامعه اشاره دارد:
"پر از بیم بودی گنهکار از وی": نشان‌دهنده ترس گناهکاران از عدالت و سخت‌گیری پادشاه.
"شده مردم خفته بیدار از وی": تأکید بر نقش فرمانروای خردمند در بیدار کردن مردم از غفلت و بی‌توجهی.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت عدالت، خردمندی و مسئولیت‌پذیری حاکمان تأکید دارد. او نشان می‌دهد که یک فرمانروای مقتدر می‌تواند جامعه را از فساد و بی‌عدالتی نجات دهد.
... سگالید هر کار و زان پس کنید دل مردم کم سخن مشکنید
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی خسرو پرویز آمده است. فردوسی در اینجا به اهمیت اندیشه و گفتار نیک اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که پیش از انجام هر کاری باید اندیشید و از شکستن دل مردم با سخنان نادرست پرهیز کرد.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی بر دو اصل مهم در زندگی تأکید دارد:
"سگالید هر کار": یعنی پیش از انجام هر کاری، باید اندیشید و برنامه‌ریزی کرد.
"دل مردم کم سخن مشکنید": تأکید بر اهمیت گفتار نیک و پرهیز از سخنان آزاردهنده که موجب رنجش دیگران می‌شود.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت خرد، گفتار نیک و رفتار درست تأکید دارد. او نشان می‌دهد که انسان خردمند پیش از هر اقدام، اندیشه می‌کند و در گفتار خود دقت دارد تا دل دیگران را نیازارد.
.. عرض را بخوان تا بیارد شمار که چندست مردم که آید به کار
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی هرمزد آمده است. فردوسی در اینجا به اهمیت شمارش و بررسی نیروی انسانی در حکومت اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
"عرض را بخوان تا بیارد شمار که چندست مردم که آید به کار"
در این بیت، فردوسی به لزوم بررسی و شمارش افراد توانمند در جامعه اشاره دارد:
"عرض را بخوان": اشاره به بررسی و ثبت اطلاعات نیروی انسانی.
"بیارد شمار": تأکید بر اهمیت داشتن آمار دقیق از افراد کارآمد.
"که چندست مردم که آید به کار": نشان‌دهنده ارزیابی نیروی انسانی برای انجام امور مهم.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت مدیریت، برنامه‌ریزی و استفاده درست از نیروی انسانی تأکید دارد. او نشان می‌دهد که حکومت خردمندانه باید بر اساس شناخت دقیق از مردم و توانایی‌های آنها اداره شود.
بدین مایه مردم به روز نبرد ندانم که چون خیزد این کار کرد ..
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی هرمزد آمده است. فردوسی در اینجا به اهمیت نیروی انسانی در نبرد و تردید درباره نتیجه جنگ اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی به نقش تعداد نیروهای جنگی و عدم قطعیت درباره نتیجه نبرد اشاره دارد:
"بدین مایه مردم": اشاره به تعداد نیروهای جنگی که برای نبرد آماده شده‌اند.
"به روز نبرد": تأکید بر لحظه حساس جنگ و سرنوشت آن.
"ندانم که چون خیزد این کار کرد": نشان‌دهنده تردید درباره نتیجه نبرد و چگونگی پیشروی آن.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت خرد، برنامه‌ریزی و نیروی انسانی در جنگ تأکید دارد. او نشان می‌دهد که نتیجه نبرد همیشه مشخص نیست و به عوامل مختلفی بستگی دارد.
چرا برد باید غم روزگار که گنج از پی مردم آید به کار
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش پادشاهی کیخسرو آمده است. فردوسی در اینجا به نقش ثروت و اهمیت بهره‌گیری درست از آن اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی به بی‌فایده بودن اندوه و نگرانی درباره روزگار اشاره دارد، زیرا ثروت و امکانات باید در خدمت مردم و رفاه جامعه قرار گیرد.
"غم روزگار": اشاره به نگرانی‌های بیهوده درباره گذر زمان و شرایط زندگی.
"گنج از پی مردم آید به کار": تأکید بر این که ثروت باید برای رفاه و آسایش مردم استفاده شود، نه اینکه صرفاً انباشته گردد.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت عدالت، خردمندی و استفاده درست از ثروت تأکید دارد. او نشان می‌دهد که گنج و دارایی باید در خدمت مردم باشد و موجب آبادانی و رفاه جامعه شود.
چو مردم نماند آزمودیم دیو چنین جنگ و پیکار و چندین غریو .
این بیت از شاهنامه فردوسی در داستان خاقان چین آمده است. فردوسی در اینجا به نبرد سخت و آزمون دیوها در میدان جنگ اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی به نبردی سخت و سرنوشت‌ساز اشاره دارد که در آن، پس از شکست بسیاری از جنگجویان، آزمون اصلی با دیوها آغاز می‌شود.
"چو مردم نماند": اشاره به این که بسیاری از جنگجویان در نبرد کشته شده‌اند و میدان جنگ خالی از انسان شده است.
"آزمودیم دیو": نشان‌دهنده آغاز نبرد با نیروهای اهریمنی و آزمون سختی که پهلوانان با آن روبه‌رو می‌شوند.
"چنین جنگ و پیکار و چندین غریو": تأکید بر شدت نبرد، فریادهای جنگجویان و هیاهوی میدان جنگ.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت شجاعت، خردمندی و ایستادگی در برابر نیروهای اهریمنی تأکید دارد. او نشان می‌دهد که پهلوانان واقعی، حتی در سخت‌ترین شرایط، از مبارزه دست نمی‌کشند و با دیوها و دشمنان اهریمنی مقابله می‌کنند.
بترسید از انبوه مردم کشان که یابند ز آن کار یکسر نشان ...
این بیت از شاهنامه فردوسی در داستان دوازده رخ آمده است. فردوسی در اینجا به هراس از نیروی انبوه مردم و تأثیر آن در نبرد اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
"بترسید از انبوه مردم کشان که یابند ز آن کار یکسر نشان"
در این بیت، فردوسی به قدرت جمعیت و تأثیر آن در جنگ و سیاست اشاره دارد:
"انبوه مردم کشان": اشاره به گروه بزرگی از جنگجویان که در میدان نبرد حضور دارند.
"که یابند ز آن کار یکسر نشان": تأکید بر این که مردم همیشه نشانه‌هایی از حقیقت را درک می‌کنند و نمی‌توان آنها را نادیده گرفت.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت خرد، نیروی مردم و تأثیر آن در سرنوشت حکومت‌ها تأکید دارد. او نشان می‌دهد که قدرت جمعیت و آگاهی مردم می‌تواند مسیر تاریخ را تغییر دهد.
خردمند مردم به یکسو شدند دو لشکر بر این کار خستو شدند ...
این بیت از شاهنامه فردوسی در جنگ بزرگ کیخسرو با افراسیاب آمده است. فردوسی در اینجا به نقش خردمندان در نبرد و تصمیم‌گیری دو لشکر اشاره می‌کند.
تحلیل بیت:
"خردمند مردم به یکسو شدند دو لشکر بر این کار خستو شدند"
در این بیت، فردوسی به اهمیت خردمندی و تصمیم‌گیری در میدان جنگ اشاره دارد:
"خردمند مردم به یکسو شدند": اشاره به افرادی که با خرد و اندیشه، مسیر درست را انتخاب کردند.
"دو لشکر بر این کار خستو شدند": تأکید بر تصمیم‌گیری دو سپاه برای ادامه نبرد یا صلح.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت خرد، تصمیم‌گیری درست و نقش رهبران در هدایت سپاه تأکید دارد. او نشان می‌دهد که نبردها تنها با قدرت جسمانی تعیین نمی‌شوند، بلکه خرد و اندیشه نیز نقش مهمی دارند.
.. درشتی مکن با گنهکار نیز که بی رنج شد مردم از گنج و چیز
این بیت از شاهنامه فردوسی در بخش جنگ بزرگ کیخسرو با افراسیاب آمده است. فردوسی در اینجا به نقش عدالت و بخشش در حکومت اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که نباید با گنهکاران سخت‌گیری بیش از حد کرد، زیرا مردم بدون رنج و تلاش، از ثروت و دارایی بهره‌ای نمی‌برند.
تحلیل بیت:
در این بیت، فردوسی به لزوم اعتدال در برخورد با گنهکاران و نقش تلاش در بهره‌مندی از ثروت اشاره دارد:
"درشتی مکن با گنهکار نیز": تأکید بر لزوم برخورد عادلانه و پرهیز از سخت‌گیری بیش از حد.
"بی رنج شد مردم از گنج و چیز": اشاره به این که ثروت و دارایی بدون تلاش و کوشش، ارزش واقعی ندارد.
پیام شاهنامه:
فردوسی در سراسر شاهنامه بر اهمیت عدالت، خردمندی و تلاش تأکید دارد. او نشان می‌دهد که بخشندگی و اعتدال در حکومت، همراه با تلاش و کوشش، موجب شکوفایی جامعه می‌شود.