فردوسی » شاهنامه » منوچهر » بخش ۳
... کنون گرد خویش اندر آور گروه
سواران و مردان دانش پژوه
فردوسی » شاهنامه » رزم کاووس با شاه هاماوران » بخش ۲
... گزین کرد شاه از میان گروه
یکی مرد بیدار دانش پژوه
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی گشتاسپ صد و بیست سال بود » بخش ۲۵ - سخن دقیقی
کدامست مردی پژوهنده راز
که پیماید این ژرف راه دراز ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی داراب دوازده سال بود » بخش ۴
... به نزدیک ناهید بنشاندند
یکی مرد بینادل و نیک رای
پژوهید تا دارو آمد به جای ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی اسکندر » بخش ۶
... کس او را ز دانش نسازد جواب
گریزند زان مرد دانش پژوه
گشایند لبها به بد هم گروه ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی اسکندر » بخش ۱۷
... جهاندیده و نامور بخردان
همی برد با خویشتن شست مرد
پژوهنده روزگار نبرد ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی بهرام گور » بخش ۳۴
... برادرش خوانیم باشد گناه
از ایران یکی مرد بیگانه ام
نه دانش پژوهم نه فرزانه ام ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی قباد چهل و سه سال بود » بخش ۲ - داستان مزدک با قباد
... چنین گفت کسری به پیش گروه
به مزدک که ای مرد دانش پژوه
یکی دین نو ساختی پر زیان ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود » بخش ۶ - داستان درنهادن شطرنج
... ز دانش پژوهان وخوانندگان
که اینت سخنگوی داننده مرد
نه از بهر شطرنج و بازی نرد ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی یزدگرد » بخش ۲
... دگر گفت کز گردش آسمان
پژوهنده مردم شود بدگمان
فردوسی » شاهنامه » داستان کاموس کشانی » بخش ۶
... نداریم فریادرس جز تو کس
بیامد یکی مرد دانش پژوه
برهام بنمود آن تیغ کوه ...
=================
- مرد بیدار دانش پژوه
- مرد دانش پژوه
- مردان دانش پژوه
مردان دانش پژوه
در شاهنامه فردوسی، "مردان دانش‌پژوه" به عنوان نمادی از خرد، دانش و جستجوی حقیقت معرفی می‌شوند. این افراد معمولاً در داستان‌ها و روایت‌های شاهنامه به عنوان شخصیت‌هایی برجسته ظاهر می‌شوند که با خرد و دانش خود به حل مشکلات و چالش‌ها کمک می‌کنند.
برای مثال، در داستان کاموس کشانی، فردوسی به مردی دانش‌پژوه اشاره می‌کند که در شرایط سخت و بحرانی، با خرد و دانش خود راه‌حلی برای مشکلات پیدا می‌کند. همچنین، در بخش‌های دیگر شاهنامه، این مفهوم به صورت‌های مختلفی بازتاب یافته است، از جمله در داستان مزدک با قباد که در آن دانش و خرد به عنوان ابزارهایی برای تصمیم‌گیری‌های مهم و اخلاقی مورد تأکید قرار می‌گیرند2.
مرد بیدار دانش پژوه
در شاهنامه فردوسی، عبارت "مرد بیدار دانش‌پژوه" به فردی اشاره دارد که نه تنها خردمند و دانش‌دوست است، بلکه هوشیار و آگاه به شرایط پیرامون خود نیز می‌باشد. این شخصیت‌ها معمولاً در داستان‌های شاهنامه به عنوان مشاوران، رهبران یا افرادی که در تصمیم‌گیری‌های مهم نقش دارند، ظاهر می‌شوند.
برای نمونه، در بخش "رزم کاووس با شاه هاماوران"، فردوسی از مردی بیدار و دانش‌پژوه یاد می‌کند که به عنوان نماینده‌ای خردمند و آگاه برای انجام مأموریتی مهم انتخاب می‌شود. این توصیف نشان‌دهنده اهمیت دانش و هوشیاری در فرهنگ و ادبیات حماسی ایران است.
مردی پژوهنده راز
در شاهنامه فردوسی، "مردی پژوهنده راز" به فردی اشاره دارد که به دنبال کشف حقیقت و پیمودن راه‌های دشوار برای دستیابی به دانش و خرد است. این شخصیت‌ها معمولاً نماد جستجوگری و کنجکاوی در برابر چالش‌های زندگی هستند.
برای مثال، در بخش "پادشاهی گشتاسپ"، فردوسی از مردی پژوهنده راز یاد می‌کند که توانایی پیمودن راه‌های ژرف و دشوار را دارد. این مفهوم نشان‌دهنده اهمیت دانش و تلاش برای کشف ناشناخته‌ها در فرهنگ و ادبیات حماسی ایران است.
مرد دانش پژوه
در شاهنامه فردوسی، "مرد دانش‌پژوه" نمادی از خرد، جستجوگری و تلاش برای کشف حقیقت است. این شخصیت‌ها معمولاً در داستان‌های مختلف به عنوان افرادی برجسته ظاهر می‌شوند که با دانش و خرد خود به حل مشکلات و چالش‌ها کمک می‌کنند.
برای مثال، در داستان کاموس کشانی، مردی دانش‌پژوه به رهام، دلاور سپاه ایران، محل اختفای جادوگر تورانی به نام بازور را نشان می‌دهد. رهام با استفاده از این اطلاعات، جادوی بازور را باطل می‌کند و نقش مهمی در پیروزی ایرانیان ایفا می‌کند2.
پژوهنده روزگار نبرد
در شاهنامه فردوسی، "پژوهنده روزگار نبرد" به فردی اشاره دارد که درک عمیقی از شرایط جنگ و نبرد دارد و با خرد و دانش خود به تحلیل و پیش‌بینی رویدادها می‌پردازد. این شخصیت‌ها معمولاً نماد خردمندی و آگاهی در برابر چالش‌های جنگی هستند.
برای مثال، در داستان‌های مربوط به پادشاهی یزدگرد، فردوسی از افرادی یاد می‌کند که با بررسی گردش آسمان و ستارگان، به پیش‌بینی نتایج نبردها می‌پردازند. این افراد با استفاده از دانش و تجربه خود، تلاش می‌کنند تا راه‌حل‌هایی برای مشکلات جنگی پیدا کنند و از شکست جلوگیری کنند.
پژوهنده مردم
در شاهنامه فردوسی، "پژوهنده مردم" به فردی اشاره دارد که به بررسی و تحلیل شرایط اجتماعی و فرهنگی مردم می‌پردازد. این شخصیت‌ها معمولاً نماد خرد، آگاهی و جستجوگری در برابر چالش‌های اجتماعی هستند.
برای مثال، در بخشی از شاهنامه، فردوسی از پژوهنده‌ای یاد می‌کند که با بررسی گردش آسمان و ستارگان، به پیش‌بینی نتایج نبردها و تأثیر آن بر مردم می‌پردازد. این مفهوم نشان‌دهنده اهمیت دانش و آگاهی در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی و فرهنگی است.