- خرد
- هست
- با خرد هست جفت
- خرد هستش و نیکنامی و داد
- همانت خرد هست و پاکیزه رای
- هنر هم خرد هم بزرگیم هست
- بگویند روشن که زیر نهفت…..چه چیزست وآن با خرد هست جفت
- ترا سال هست و خرد کمترست….نهاد من از رای تو دیگرست
- تو خستو شو آنرا که هست و یکیست….روان و خرد را جزین راه نیست
- خرد هستش و نیکنامی و داد…..جهان بی سر و افسر او مباد
- خرد یافته مرد یزدان پرست……..بدو در یکی چشمه گوید که هست
- ز ترکان ترا بخرد انگاشتم…….از این سان که هستی نپنداشتم
- ز هر گونه ای هست آواز این…….نداند به جز پر خرد راز این
- همانت خرد هست و پاکیزه رای……….بر هوشمندان توی کدخدای
- هنر هم خرد هم بزرگیم هست……..سواری و مردی و نیروی دست
====================================
- خرد، یک مفهوم بسیار مهم در ادبیات فارسی و شاهنامه فردوسی است که به معنای عقل و دانش و بینش اشاره دارد. فردوسی در شاهنامه اهمیت خرد و دانش را بسیار مورد تاکید قرار داده و آن را به عنوان یکی از ویژگی‌های برجسته انسانی می‌شناسد.
در شاهنامه، خرد به عنوان یکی از ارزش‌های والای انسانی به همراه صفات دیگری چون هنر و شجاعت مطرح شده است. فردوسی در ابیات مختلف به اهمیت داشتن خرد و دانش در زندگی و حکمرانی تأکید می‌کند و خرد را به عنوان راهنمایی برای تصمیم‌گیری‌های صحیح و عاقلانه معرفی می‌کند.
- هست
کلمه‌ی "هست" در ادبیات فارسی یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین واژه‌ها است که به معنای "وجود دارد" استفاده می‌شود. در اشعار و متون فارسی، این کلمه به‌طور مکرر به‌کار می‌رود تا وجود و حضور چیزی را تاکید کند.
در ادبیات کلاسیک فارسی، به خصوص در شاهنامه‌ی فردوسی، "هست" به معنای وجود و حضور چیزهای ارزشمند و مهمی همچون خرد، دانش، شجاعت، و هنر به‌کار گرفته می‌شود. این واژه‌ها در ادبیات فارسی نمادی از ارزش‌های انسانی و فضایل اخلاقی به‌شمار می‌آیند.
- وجودوهست
در ادبیات فارسی، دو مفهوم "وجود" و "هست" اغلب به معنای موجودیت و حضور اشاره دارند. این دو واژه در بسیاری از متون ادبی و فلسفی به عنوان نمادهایی از واقعیت و حضور به‌کار می‌روند.
وجود: به معنای حضور و هستی یک چیز یا شخص است. این واژه به معنای عمومی وجود داشتن به‌کار می‌رود.
هست: این واژه نیز به معنای وجود دارد و حضور دارد به‌کار می‌رود، ولی بیشتر در قالب فعلی به‌کار می‌رود تا نشان‌دهنده موجودیت یک چیز یا شخص باشد.
به طور کلی، این دو واژه به مفاهیمی از موجودیت و حضور اشاره دارند که در ادبیات و فلسفه فارسی به‌طور گسترده استفاده می‌شوند.
با خرد هست جفت
این مصرع از شاهنامه‌ی فردوسی به همراهی خرد و هنر اشاره دارد. در ادبیات فردوسی، خرد به معنای عقل و دانش و بینش آمده و به عنوان یکی از ارزش‌های والای انسانی مطرح شده است. فردوسی خرد را به عنوان راهنمایی برای تصمیم‌گیری‌های صحیح و عاقلانه معرفی می‌کند.
- خرد هستش و نیکنامی و داد
بله، این مصرع از شاهنامه فردوسی است. خرد به معنای عقل و بینش، نیکنامی به معنای خوشنامی و داد به معنای عدالت است. این مصرع تأکید می‌کند که این سه ارزش - خرد، نیکنامی، و داد - در کنار هم از اهمیت بالایی برخوردارند و با هم ترکیب شده‌اند تا انسان به موفقیت و بزرگی برسد.
- همانت خرد هست و پاکیزه رای
این بیت از شاهنامه فردوسی به وضوح به اهمیت خرد و رای پاکیزه اشاره دارد. در واقع، این بیت تأکید می‌کند که خرد و پاکیزه‌بودن رای، دو ویژگی ارزشمند انسانی هستند که فردوسی به عنوان اصولی برای زندگی و حکمرانی صحیح معرفی می‌کند.
خرد به معنای عقل و دانش است که فرد را در تصمیم‌گیری‌های صحیح و عاقلانه یاری می‌دهد. رای پاکیزه نیز به معنای داشتن نیت و فکر پاک و درست است که به فرد کمک می‌کند تا بهترین تصمیم‌ها را در زندگی و حکمرانی بگیرد.
فردوسی در شاهنامه بارها به اهمیت خرد و رای پاکیزه تأکید کرده و این دو ویژگی را به عنوان پایه‌های موفقیت و بزرگی معرفی کرده است.
- هنر هم خرد هم بزرگیم هست
این بیت از شاهنامه فردوسی به وضوح به اهمیت خرد، بزرگمنشی و هنر اشاره دارد. فردوسی در اینجا هنر را به معنای توانایی‌ها و فضایل انسانی معرفی می‌کند که شامل خرد، بزرگمنشی و شجاعت است.
این مفاهیم در ادبیات فردوسی به عنوان ارزش‌های والای انسانی مطرح شده‌اند. فردوسی بارها در شاهنامه به اهمیت داشتن این صفات تأکید کرده و آنها را به عنوان ویژگی‌های برجسته یک انسان نیکوکار و شایسته معرفی کرده است.
- بگویند روشن که زیر نهفت…..چه چیزست وآن با خرد هست جفت
این بیت از شاهنامه‌ی فردوسی به جستجوی دانایی و خرد پرداخته و نشان می‌دهد که هرچه در زیر نهفت باشد، با خرد و دانش روشن می‌شود. در واقع، این بیت به اهمیت دانش و خرد در کشف و فهمیدن امور پنهان اشاره دارد.
شاهنامه اثر جاودانه‌ای است که مفاهیم عمیقی از خرد، دانش، عدالت و شجاعت را در قالب داستان‌های حماسی به تصویر کشیده است.
- ترا سال هست و خرد کمترست….نهاد من از رای تو دیگرست
این بیت از شاهنامه‌ی فردوسی به معنای آن است که فرد خطاب به شخصی دیگر می‌گوید: "تو سال‌ها داری و خرد کمتر است، نهاد من با رای و نظر تو متفاوت است." این بیت به تفاوت در بینش و نهاد افراد و همچنین اهمیت خرد و تجربه اشاره دارد.
- تو خستو شو آنرا که هست و یکیست….روان و خرد را جزین راه نیست
این بیت از شاهنامه‌ی فردوسی به معنای این است که شما باید به حقیقتی که وجود دارد و یکتاست اعتراف کنید، زیرا برای روان و خرد راه دیگری وجود ندارد. در واقع، این بیت تأکید بر پذیرش واقعیت و حقیقت دارد و بیان می‌کند که خرد و روان انسان نمی‌تواند جز این راه را دنبال کند.
تو خستو شو
"تو خستو شو" به معنای این است که تو باید اعتراف کنی یا پذیرفتی. در ادبیات فارسی، این عبارت اغلب برای تأکید بر قبول حقیقت و واقعیت استفاده می‌شود.
فردوسی در شاهنامه اغلب به اهمیت حقیقت، خرد و دانش اشاره می‌کند و این بیت نیز یکی از نمونه‌های بارز این تأکید است.
- خرد هستش و نیکنامی و داد…..جهان بی سر و افسر او مباد
این بیت از شاهنامه فردوسی به این معناست که خرد، نیکنامی و داد سه ارزش بزرگ و حیاتی هستند که جهان بدون آنها نباید باشد. فردوسی در این بیت به اهمیت خرد (عقل و دانش)، نیکنامی (خوشنامی) و داد (عدالت) اشاره می‌کند و این سه را به عنوان اصولی معرفی می‌کند که جهان برای پایداری و شکوه خود به آنها نیاز دارد.
فردوسی در سراسر شاهنامه بارها و بارها به این ارزش‌ها تاکید کرده و آنها را به عنوان اصولی برای زندگی و حکمرانی درست معرفی کرده است
- خرد یافته مرد یزدان پرست……..بدو در یکی چشمه گوید که هست
این بیت از شاهنامه فردوسی به معنای این است که مردی که خرد و یزدان‌پرستی یافته است، به یک چشمه می‌رود و از آن می‌گوید که هست. این بیت به اهمیت خرد و ایمان در زندگی انسان اشاره دارد و نشان می‌دهد که فردی که از دانش و ایمان برخوردار است، می‌تواند به منبع‌های بزرگی از دانش و بینش دست یابد.
- ز ترکان ترا بخرد انگاشتم…….از این سان که هستی نپنداشتم
این بیت از شاهنامه‌ی فردوسی به معنای این است که شخصی از ترک‌ها را خردمند انگاشته، ولی در واقعیت او را چنین نپنداشته است. این بیت به نوعی به تفاوت در تصور و واقعیت اشاره دارد و نشان می‌دهد که چگونه ممکن است فردی در ابتدا به نظر خردمند بیاید، اما در عمل اینگونه نباشد.
- ز هر گونه ای هست آواز این…….نداند به جز پر خرد راز این
این بیت از شاهنامه فردوسی به این معناست که از هرگونه‌ای صدای این آواز وجود دارد، اما تنها کسانی که دارای خرد هستند، راز این آواز را می‌دانند. فردوسی در این بیت به اهمیت خرد و دانش در فهمیدن و درک چیزهای پنهان و رازها اشاره می‌کند.
- همانت خرد هست و پاکیزه رای……….بر هوشمندان توی کدخدای
این بیت از شاهنامه فردوسی به وضوح به اهمیت خرد و رای پاکیزه اشاره دارد. در واقع، این بیت تأکید می‌کند که خرد و رای پاکیزه، دو ویژگی ارزشمند انسانی هستند که فردوسی به عنوان اصولی برای زندگی و حکمرانی صحیح معرفی می‌کند. خرد به معنای عقل و دانش است که فرد را در تصمیم‌گیری‌های صحیح و عاقلانه یاری می‌دهد. رای پاکیزه نیز به معنای داشتن نیت و فکر پاک و درست است که به فرد کمک می‌کند تا بهترین تصمیم‌ها را در زندگی و حکمرانی بگیرد.
- هنر هم خرد هم بزرگیم هست……..سواری و مردی و نیروی دست
این بیت از شاهنامه فردوسی به زیبایی به اهمیت هنر، خرد و بزرگی در کنار ویژگی‌هایی چون سواری، مردانگی و نیروی جسمانی اشاره دارد.
هنر در اینجا به معنای توانایی‌ها و مهارت‌های ویژه انسانی، خرد به معنای عقل و دانش، و بزرگی به معنای شرافت و عظمت انسانی استفاده شده‌اند. فردوسی در این بیت به وضوح نشان می‌دهد که این ویژگی‌ها باید در کنار هم به عنوان اصولی برای زندگی شایسته و حکمرانی درست شناخته شوند.
- نتیجه
تا به حال، دیدیم که فردوسی در شاهنامه‌ی خود از مفهوم خرد و دانش به عنوان یکی از ارکان اساسی زندگی انسان‌ها یاد کرده و تأکید زیادی بر اهمیت این مفاهیم داشته است. خرد، نیکنامی، داد، هنر، بزرگمنشی، و دیگر ارزش‌های انسانی همیشه مورد توجه فردوسی بوده و او بارها در شاهنامه به این ارزش‌ها اشاره کرده است.
فردوسی خرد را به عنوان راهنمایی برای تصمیم‌گیری‌های صحیح و عاقلانه معرفی کرده و هنر را به عنوان توانایی‌ها و فضایل انسانی برجسته مطرح کرده است. وی همچنین به عدالت و نیکنامی به عنوان ویژگی‌های مهم برای یک زندگی شایسته تأکید کرده است.
شاهنامه‌ی فردوسی پر از آموزه‌های اخلاقی و ارزش‌های انسانی است که همچنان در دنیای مدرن نیز قابل توجه و تأمل هستند.