فردوسی » شاهنامه » پادشاهی اردشیر » بخش ۱
گشادست بر هرکس این بارگاه
ز بدخواه وز مردم نیک خواه
همه انجمن خواندند آفرین
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی بهرام گور » بخش ۲۵
... از ایدر برفتم به اندک سپاه
شدند آنک بدخواه بد نیک خواه
یکی نامداری چو خاقان چین ...
فردوسی » شاهنامه » پادشاهی خسرو پرویز » بخش ۵۷
... یکی نامه بنوشت نزدیک شاه
ز بدخواه وز مردم نیک خواه
سر نامه کرد آفرین از نخست ...
=====================
کلید واژه ها و برگزیده ها
- بدخواه
- نیک خواه
- بدخواه بد نیک خواه
- ز بدخواه وز مردم نیک خواه
- گشادست بر هرکس این بارگاه........ز بدخواه وز مردم نیک خواه
- از ایدر برفتم به اندک سپاه...........شدند آنک بدخواه بد نیک خواه
- یکی نامه بنوشت نزدیک شاه.......ز بدخواه وز مردم نیک خواه
ابیات و کلیدواژه‌ها به خوبی نشان می‌دهند که فردوسی چگونه از مفاهیم "بدخواه" و "نیک‌خواه" در داستان‌هایش استفاده کرده است.
در شاهنامه، این دو مفهوم اغلب در مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند و نقش مهمی در پیشبرد داستان و نشان دادن تضادهای شخصیتی دارند.
- بدخواه: به کسی گفته می‌شود که خواهان بدی و آسیب برای دیگران است، حسادت می‌ورزد و در پی نابودی یا شکست آن‌هاست.
- نیک‌خواه: به کسی اطلاق می‌شود که خیر و صلاح دیگران را می‌خواهد، دلسوز و مهربان است و برای سعادت آنها تلاش می‌کند.
در ابیات شما:
- در دوره پادشاهی اردشیر، بارگاه او بر روی همه باز است، چه بدخواه و چه نیک‌خواه. این نشان‌دهنده عدالت و گشاده‌رویی پادشاه است.
- در داستان بهرام گور، کسانی که ابتدا بدخواه بودند، در نهایت نیک‌خواه می‌شوند. این می‌تواند نشان‌دهنده تغییر و تحول در افراد و تأثیر قدرت و عدالت پادشاه باشد.
- در زمان خسرو پرویز، نامه نگاشته شده به سوی شاه از طرف همه است، چه بدخواه و چه نیک‌خواه. این می‌تواند بیانگر اهمیت نظر و جایگاه همه افراد در جامعه باشد، حتی کسانی که ممکن است نیات خوبی نداشته باشند.
تکرار این دو واژه در بخش‌های مختلف شاهنامه نشان می‌دهد که این مفاهیم از دیدگاه فردوسی اهمیت بسزایی در درک روابط انسانی، سیاست و سرنوشت افراد دارند. تضاد بین بدخواه و نیک‌خواه، کشمکش‌های درونی و بیرونی شخصیت‌ها و انتخاب‌های آنها را شکل می‌دهد.